|
|
Inleiding bruggen en viaducten: verschil tussen versiesUit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Versie van 27 nov 2011 om 14:40
Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Bron: nl.wikipedia (bewerking Hans van de Burgt)
Wordt bewerkt door Hans Een brug is een vaste of beweegbare verbinding voor het verkeer, tussen twee punten die gescheiden zijn door een rivier, Kanaal (waterweg)|kanaal, kloof, dal, weg, spoorweg of een ander overbrugbaar obstakel. Een brug kan ontworpen zijn om een spoorweg, rijbaan, kanaal of waterleiding (aquaduct) te dragen. Sommige bruggen hebben een beweegbaar brugdek, wanneer verkeer te hoog is om onder de brug door te gaan. Het brugdek wordt dan tijdelijk 'verwijderd'. Zulke bruggen worden alleen over een waterweg aangelegd, bij een kruising met een weg of spoorweg zal men de brug hoog genoeg maken of anders liever een gelijkvloerse kruising aanleggen. Bruggen worden in de regel geconstrueerd uit beton, metselwerk, metaal (staal, vroeger gietijzer). Voor korte en kleinere bruggen worden andere materialen zoals hout en bamboe gebruikt. Een brug bestaat uit de twee volgende delen:
Een lange brug wordt, als deze over een andere weg of spoorlijn loopt, ook wel een viaduct genoemd. Soms ook wel 'Fly-over' genoemd. Men onderscheidt o.a. een viaduct voor wegverkeer en een spoorviaduct, al naar gelang van het soort verkeer dat over het viaduct gaat. Een viaduct waarover alleen fietsverkeer gaat, wordt gewoonlijk fietsbrug genoemd. Het woord 'viaduct' is een moderne afleiding van de Latijnse woorden 'via' (=weg) en 'ducere' (= vervoeging van 'dictum': leiden), analoog aan het Latijnse woord aquaduct . De eerste viaducten waren vaak op eenzelfde wijze geconstrueerd als de Romeinse aquaducten, een overspanning bestaand uit een aantal bogen van min of meer gelijke breedte. Beperkte hoogteEen belangrijk kenmerk van viaducten is de hoogte van de overspanning. Een hoogte van minimaal 4 meter geldt voor het wegverkeer als voldoende, op snelwegen worden viaducten meestal gebouwd op een hoogte van 5,60 meter. Bij lagere viaducten worden verbodsborden geplaatst en worden extra maatregelen genomen om te voorkomen dat een onderlangs passerend voertuig het viaduct beschadigt. GeschiedenisDe eerste bruggen waren eenvoudige houten stammen of planken die een kleine beek overspanden. Daarna werden exemplaren van steen gemaakt, maar in eerste instantie alleen om het hout te ondersteunen. De boogbrug van natuursteen met cement werd voor het eerst door de Romeinen geconstrueerd. Veel van deze bruggen hebben de eeuwen doorstaan; de bekendste is wellicht het aquaduct 'Pont du Gard' in Frankrijk. Van baksteen gemetselde bruggen verschenen na de Romeinse tijd. Met de industriële revolutie verscheen in de 1779 de eerste gietijzeren brug, de 'Iron Bridge' in het Verenigd Koninkrijk. Maar pas na de uitvinding van staal werd het mogelijk echt grote overspanningen te maken. Sinds het begin van de 20e eeuw worden ook veel bruggen gemaakt van beton en sinds het einde van de 20e eeuw zelfs van vezelversterkte kunststof. De brugtechniek ontwikkelt zich steeds verder en de bruggen worden dan ook steeds langer. Soorten bruggenBruggen kunnen in diverse types worden onderverdeeld, naar de manier waarop ze zijn geconstrueerd, naar hun gebruik en naar de manier waarop ze eventueel open kunnen: Bruggen naar wijze van openen of dichtgaanOp veel plaatsen waar verkeer het water kruist, is het niet mogelijk de brug zo hoog te maken dat al het waterverkeer ongestoord de brug kan passeren. Verder kan het nodig zijn (vanouds bij kastelen en steden) dat men de toegangsweg afsluit voor indringers. Vandaar dat er beweegbare bruggen zijn ontwikkeld. In theorie kan een brug in 6 richtingen bewegen:
Hierbij loopt de x-as evenwijdig met de weg en de y-as parallel met het water. In de loop der eeuwen zijn er bruggen ontwikkeld die bewegen langs de x- en z-as en die draaien om de y- en z-as. Met de wisseling van het laatste millennium is de eerste brug gebouwd die draait om de x-as. Bewegen langs de y-as, in het verlengde van de vaarweg dus, is uiteraard nutteloos. Bestand:250px-Bridges-xyz.png Bewegingen van brugdelen: rotatie/translatie over x-, y- of z-as
Naast deze bruggen die om of langs één van de assen bewegen zijn er tijdelijke bruggen, die bijvoorbeeld gebouwd worden door de genie van het leger als er geen mogelijkheid bestaat een rivier over te steken. In dat geval wordt vaak een pontonbrug of een baileybrug gebouwd. Bruggen naar constructiebalkbrug - boogbrug - cantileverbrug - hangbrug - integraalbrug - liggerbrug - plaatbrug - pontonbrug - tuibrug - vakwerkbrug - vierendeelbrug - vlotbrug Bruggen naar functiespoorbrug - verkeersbrug - voetgangersbrug - fietsbrug - wildviaduct - bewoonde brug MateriaalkeuzeSteenDe evolutie van de bruggen gaat mee met de beschikbaarheid van de constructiematerialen. De Romeinse aquaducten zijn opgebouwd uit natuursteen en keramiek. Deze materialen kunnen goed druk opnemen, daarom wordt veel gebruikgemaakt van boogvormen in de brug. In later tijden werd gebruik gemaakt van bakstenen. GietijzerRond 1840 gebruikt men gietijzer. Dit materiaal is echter zeer bros, heeft een lage treksterkte maar een hoge druksterkte. SmeedijzerVanaf 1860 worden constructie-elementen van smeedijzer gebruikt. Het voordeel van smeedijzer is de hogere treksterkte, maar het heeft een lagere druksterkte dan gietijzer. Smeedijzer werd eerst gebruikt ter vervanging van de gietijzeren balken, daar waar deze op buiging belast werden (zowel druk als trek). Gewapend betonVanaf de jaren '70 is beton een populair bouwmateriaal voor bruggen over rivieren en kanalen geworden. De meeste bruggen worden echter nog gemaakt uit gewapend beton of voorgespannen beton. Vezelversterkte kunststofBruggen kunnen tegenwoordig ook geheel of gedeeltelijk gemaakt worden van vezelversterkte kunststof, ook wel aangeduid met 'composiet'. Dit materiaal kent een zeer hoge sterkte, voor zowel druk als trek. Bruggen kunnen daardoor relatief licht en slank worden uitgevoerd. Ook kent dit materiaal een hoge duurzaamheid. Bekende bruggen in Nederland
Bekende bruggen in België
Constructiedelen
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
