Persoonlijke instellingen

Polderbaan: verschil tussen versies

Uit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken
(Nieuwe pagina aangemaakt met '{{Koptekst |Vorige= E04.09.02.03 - Strabrecht van km... tot km... |Volgende= E04.09.03 - Baanplannen N (Klein) |Auteur= Hans van de Burgt |Niveau= Gevorderde |Aantalwo…')
 
k
Regel 5: Regel 5:
 
|Niveau= Gevorderde
 
|Niveau= Gevorderde
 
|Aantalwoorden= 00000
 
|Aantalwoorden= 00000
−
|Aantalplaatjes= 13
+
|Aantalplaatjes= 15
 
|Aantalfilmpjes= 00
 
|Aantalfilmpjes= 00
 
}}
 
}}
  
 
{{Artikel nog niet af}}
 
{{Artikel nog niet af}}
 +
  
 
{{Inhoudsopgave|Rechts|Klein}}
 
{{Inhoudsopgave|Rechts|Klein}}
Regel 21: Regel 22:
 
|Type= Tekening
 
|Type= Tekening
 
}}
 
}}
−
 
 
Een baanplan hoeft niet altijd ingewikkeld te zijn. Soms kan men volstaan met een ovale baan, mits deze zo gebouwd is dat het (bijna) onmogelijk is om hem in zijn geheel te overzien. Joop Bluijs heeft een baanplan uitgewerkt dat geïnspireerd is op de Haarlemmermeerspoorlijnen. Dat is een groep voormalige spoorlijnen aangelegd door de HESM (Hollandsche Electrische-Spoorweg-Maatschappij). Ondanks die naam '' Electrische-Spoorweg'', hebben er alleen stoomtreinen gereden.<br />
 
Een baanplan hoeft niet altijd ingewikkeld te zijn. Soms kan men volstaan met een ovale baan, mits deze zo gebouwd is dat het (bijna) onmogelijk is om hem in zijn geheel te overzien. Joop Bluijs heeft een baanplan uitgewerkt dat geïnspireerd is op de Haarlemmermeerspoorlijnen. Dat is een groep voormalige spoorlijnen aangelegd door de HESM (Hollandsche Electrische-Spoorweg-Maatschappij). Ondanks die naam '' Electrische-Spoorweg'', hebben er alleen stoomtreinen gereden.<br />
 
De modelspoorbaan van Joop is een H0 baan gebouwd met Tillig rails en kent een eenvoudig railplan. Het gaat Joop meer om het bouwen dan om het rijden.<br />
 
De modelspoorbaan van Joop is een H0 baan gebouwd met Tillig rails en kent een eenvoudig railplan. Het gaat Joop meer om het bouwen dan om het rijden.<br />
 
Het rollend materieel bestaat voornamelijk uit messing kits en twee zelfgemaakte locomotieven. De ruime treintafel biedt de mogelijkheid om de kleinschaligheid van de stoomtreinwereld in het begin van de vorige eeuw goed weer te geven. Naast fraaie polderlandschappen biedt de modelspoorbaan enkele prachtige staaltjes van modelspoorbouw.
 
Het rollend materieel bestaat voornamelijk uit messing kits en twee zelfgemaakte locomotieven. De ruime treintafel biedt de mogelijkheid om de kleinschaligheid van de stoomtreinwereld in het begin van de vorige eeuw goed weer te geven. Naast fraaie polderlandschappen biedt de modelspoorbaan enkele prachtige staaltjes van modelspoorbouw.
 +
  
 
=== Geschiedenis ===
 
=== Geschiedenis ===
−
De Haarlemmermeerspoorlijnen lagen in het gebied tussen Amsterdam, Haarlem, Leiden, Alphen aan den Rijn en Nieuwersluis. Deze spoorlijnen werden geopend tussen 1912 en 1918. Door de economische crisis van de jaren dertig werden diverse lijnen al binnen twintig jaar weer gesloten. Alleen de lijnen Amsterdam Haarlemmermeerstation – Amstelveen – Aalsmeer en Bovenkerk – Uithoorn – Nieuwersluis bleven nog voor reizigers- en goederenverkeer in gebruik.<br />
+
De Haarlemmermeerspoorlijnen lagen in het gebied tussen Amsterdam, Haarlem, Leiden, Alphen aan den Rijn en Nieuwersluis. Deze spoorlijnen werden geopend tussen 1912 en 1918. Door de economische crisis van de jaren dertig werden diverse lijnen al binnen twintig jaar weer gesloten. Alleen de lijnen Amsterdam Haarlemmermeerstation &mdash; Amstelveen &mdash; Aalsmeer en Bovenkerk &mdash; Uithoorn – Nieuwersluis bleven nog voor reizigers- en goederenverkeer in gebruik.<br />
−
In 1950 reed hier de laatste reizigerstrein. In 1972 werden de lijnen gesloten, behalve het traject Amsterdam – Uithoorn, dat nog tussen 1976 en 1981 dienst deed als aanvoerlijn voor de nieuwe Schiphollijn en Uithoorn – Nieuwersluis. Dat laatste staion bleef in gebruik tot 1986, o.a. voor het sloopbedrijf Koek te Mijdrecht, waar de NS veel materieel liet slopen. De lijnen zijn inmiddels allemaal opgebroken, behalve het traject Amsterdam – Amstelveen – Bovenkerk, dat tussen 1975 en 1997 is geëlektrificeerd. Deze lijn wordt gebruikt door de Electrische Museumtramlijn Amsterdam.
+
In 1950 reed hier de laatste reizigerstrein. In 1972 werden de lijnen gesloten, behalve het traject Amsterdam &mdash; Uithoorn, dat nog tussen 1976 en 1981 dienst deed als aanvoerlijn voor de nieuwe Schiphollijn en Uithoorn &mdash; Nieuwersluis. Dat laatste staion bleef in gebruik tot 1986, o.a. voor het sloopbedrijf Koek te Mijdrecht, waar de NS veel materieel liet slopen. De lijnen zijn inmiddels allemaal opgebroken, behalve het traject Amsterdam &mdash; Amstelveen &mdash; Bovenkerk, dat tussen 1975 en 1997 is ge&euml;lektrificeerd. Deze lijn wordt gebruikt door de Electrische Museumtramlijn Amsterdam.
  
 
Op veel plaatsen liggen er nog dijklichamen. Diverse stationsgebouwen zijn vaak ook nog herkenbaar en in gebruik als woning. Voorbeelden zijn de stations te Amsterdam, Amstelveen, Aalsmeer, Uithoorn, Hoofddorp, Mijdrecht, Wilnis en Aarlanderveen.<br />
 
Op veel plaatsen liggen er nog dijklichamen. Diverse stationsgebouwen zijn vaak ook nog herkenbaar en in gebruik als woning. Voorbeelden zijn de stations te Amsterdam, Amstelveen, Aalsmeer, Uithoorn, Hoofddorp, Mijdrecht, Wilnis en Aarlanderveen.<br />
−
De Amstelveenlijn maakt vanaf de bocht ten westen van de halte Spinnerij tot en met de keersporen ten zuiden van eindhalte Westwijk gebruik van een gedeelte van de spoordijk van de oude spoorlijn tussen Bovenkerk en Uithoorn.
+
De Amstelveenlijn maakt vanaf de bocht ten westen van de halte Spinnerij tot en met de keersporen ten zuiden van eindhalte Westwijk, gebruik van een gedeelte van de spoordijk van de oude spoorlijn tussen Bovenkerk en Uithoorn.
−
 
 
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
 
|Bestand= Station Hoofddorp rond 1905.jpg
 
|Bestand= Station Hoofddorp rond 1905.jpg
Regel 38: Regel 38:
 
|Volgnummer= E04.09.02.04-02
 
|Volgnummer= E04.09.02.04-02
 
|Omschrijving= Station Hoofddorp rond 1905
 
|Omschrijving= Station Hoofddorp rond 1905
−
|Bron= http://nl.wikipedia.org/
+
|Bron= [http://nl.wikipedia.org nl.wikipedia.org]
 
}}
 
}}
 +
  
 
=== Station Hoofddorp in model ===
 
=== Station Hoofddorp in model ===
−
Het eerste Station Hoofddorp lag aan de Haarlemmermeerspoorlijnen Aalsmeer – Haarlem en Hoofddorp – Leiden. Het station, van het Standaardtype HESM, werd geopend op 3 augustus 1912 en weer gesloten op 31 december 1935. Joop Bluys heeft dit oude station gebruikt als centraal thema op zijn modelspoorbaan.  
+
Het eerste Station Hoofddorp lag aan de Haarlemmermeerspoorlijnen Aalsmeer &mdash; Haarlem en Hoofddorp &mdash; Leiden. Het station, van het Standaardtype HESM, werd geopend op 3 augustus 1912 en weer gesloten op 31 december 1935. Joop Bluys heeft dit oude station gebruikt als centraal thema op zijn modelspoorbaan.  
  
 
{{Afbeelding 2 naast elkaar
 
{{Afbeelding 2 naast elkaar
Regel 53: Regel 54:
 
|Omschrijving= Model van het oude Station Hoofddorp
 
|Omschrijving= Model van het oude Station Hoofddorp
 
|Omschrijving2= In vogelvlucht; de groene personenwagons zijn van de HSM en SS
 
|Omschrijving2= In vogelvlucht; de groene personenwagons zijn van de HSM en SS
−
|Maker= Joop Bluijs
+
|Maker= Joop Bluijs
−
|Maker= Joop Bluijs
+
|Maker= Joop Bluijs
 
}}
 
}}
  
−
Joop heeft voor zijn station gebruik gemaakt van muurplaten van de firma [https://slatersplastikard.com/ Slaters Plastikard]. De voegen zijn ingesmeerd met pasta van [http://www.anitadecor.nl/ Anita Decor].<br />
+
Joop heeft voor zijn station gebruik gemaakt van muurplaten van de firma [http://slatersplastikard.com/ Slaters Plastikard]. De voegen zijn ingesmeerd met pasta van [http://www.anitadecor.nl/ Anita Decor].<br />
 
Er is veel aandacht besteed aan details. Let bijvoorbeeld op de fraaie gootsteunen.  
 
Er is veel aandacht besteed aan details. Let bijvoorbeeld op de fraaie gootsteunen.  
−
 
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
 
|Bestand= JBl detail station hoofddorp 1905.jpg
 
|Bestand= JBl detail station hoofddorp 1905.jpg
Regel 74: Regel 74:
 
|Volgnummer= E04.09.02.04-06
 
|Volgnummer= E04.09.02.04-06
 
|Omschrijving= Gemaal De Cruquius
 
|Omschrijving= Gemaal De Cruquius
−
|Bron= http://nl.wikipedia.org/
+
|Bron= [http://nl.wikipedia.org nl.wikipedia.org]
 
}}
 
}}
  
 
Gemaal ''De Cruquius'' uit 1849 is een van de drie gemalen waarmee de Haarlemmermeer tussen 1849 en 1852 is ingepolderd. Bovendien is het de grootste stoommachine ter wereld. Het gemaal is daarna nooit gemoderniseerd en is in 1933 buiten werking gesteld. Het is genoemd naar de Nederlandse waterbouwkundige Nicolaus Samuelis Cruquius, geboren als Nicolaas Kruik in 1678 te Vlieland. De Cruquius is een industrieel archeologisch monument van wereldformaat. Het gemaal heeft op zijn beurt de naam Cruquius gegeven aan het dorp in de nabijheid.
 
Gemaal ''De Cruquius'' uit 1849 is een van de drie gemalen waarmee de Haarlemmermeer tussen 1849 en 1852 is ingepolderd. Bovendien is het de grootste stoommachine ter wereld. Het gemaal is daarna nooit gemoderniseerd en is in 1933 buiten werking gesteld. Het is genoemd naar de Nederlandse waterbouwkundige Nicolaus Samuelis Cruquius, geboren als Nicolaas Kruik in 1678 te Vlieland. De Cruquius is een industrieel archeologisch monument van wereldformaat. Het gemaal heeft op zijn beurt de naam Cruquius gegeven aan het dorp in de nabijheid.
  
−
Na twee gevaarlijke stormen in 1834 en 1836 besloot koning Willem I in 1837 tot het instellen van een staatscommissie die de droogmakingsplannen van het Haarlemmermeer moest beoordelen. Er ontbrandde een felle strijd tussen de voorvechters van de windmolen en die van de stoommachine. Koning Willem I besloot voor de vooruitgang: de stoommachine. De droogmaking op stoomkracht werd een prestigeproject dat Nederland het industriële tijdperk inloodste. Men had uitgerekend dat er drie stoomgemalen nodig waren om het meer leeg te malen. In 1840 ging de eerste spade de grond in voor de 63 kilometer lange ringvaart en ringdijk. Nog voordat het meer was omsloten startte de bouw van drie stoomgemalen: De Leeghwater in 1845, De Lijnden en de Cruquius - beide in 1847. Ze werden voltooid in 1849. Na drie jaar en 3 maanden was 800 miljoen kubieke meter water opgepompt. In 1852 was de polder gereed. De droogmaking kostte ruim 10 miljoen gulden. In tegenstelling tot De Lijnden en De Leeghwater is de Cruquius later niet gemoderniseerd. Het gemaal deed geen actieve dienst meer sinds 1912, en was enkel nog maar een reservegemaal. In 1932 werd het definitief stilgelegd - de officiële sluiting vond plaats op 10 juni 1933. De stoomketels werden verschroot. De andere twee gemalen waren wel gemoderniseerd en konden vanaf die tijd ook zonder De Cruquius de polder drooghouden.
+
Na twee gevaarlijke stormen in 1834 en 1836, besloot koning Willem I in 1837 tot het instellen van een staatscommissie die de droogmakingsplannen van het Haarlemmermeer moest beoordelen. Er ontbrandde een felle strijd tussen de voorvechters van de windmolen en die van de stoommachine. Koning Willem I besloot voor de vooruitgang: de stoommachine. De droogmaking op stoomkracht werd een prestigeproject dat Nederland het industriële tijdperk inloodste. Men had uitgerekend dat er drie stoomgemalen nodig waren om het meer leeg te malen. In 1840 ging de eerste spade de grond in voor de 63 kilometer lange ringvaart en ringdijk. Nog voordat het meer was omsloten startte de bouw van drie stoomgemalen: De Leeghwater in 1845, De Lijnden en de Cruquius - beide in 1847. Ze werden voltooid in 1849. Na drie jaar en drie maanden was 800 miljoen kubieke meter water opgepompt. In 1852 was de polder gereed. De droogmaking kostte ruim 10 miljoen gulden. In tegenstelling tot De Lijnden en De Leeghwater is de Cruquius later niet gemoderniseerd. Het gemaal deed geen actieve dienst meer sinds 1912, en was enkel nog maar een reservegemaal. In 1932 werd het definitief stilgelegd - de officiële sluiting vond plaats op 10 juni 1933. De stoomketels werden verschroot. De andere twee gemalen waren wel gemoderniseerd en konden vanaf die tijd ook zonder De Cruquius de polder drooghouden.
  
 
De Cruquius stond een tijdje stil en leeg, en er waren plannen om het gemaal te slopen. De sloop ging echter niet door. Na een restauratieproject van 20 jaar werd op 4 juni 2002 de machine door prins Willem-Alexander opnieuw (nu hydraulisch) in beweging gesteld. De Cruquius is thans opgenomen in de Europese Industrieel Erfgoed.
 
De Cruquius stond een tijdje stil en leeg, en er waren plannen om het gemaal te slopen. De sloop ging echter niet door. Na een restauratieproject van 20 jaar werd op 4 juni 2002 de machine door prins Willem-Alexander opnieuw (nu hydraulisch) in beweging gesteld. De Cruquius is thans opgenomen in de Europese Industrieel Erfgoed.
Regel 85: Regel 85:
 
Joop Bluijs heeft het gemaal treffend nagebouwd op basis van tekeningen uit het Noord Hollands Archief te Haarlem. Deze tekeningen zijn digitaal op te vragen tegen een kleine vergoeding. Als aandrijving voor de mechanische constructie heeft hij gebruik gemaakt van een Faller motor. De armen gaan allemaal tegelijk omhoog en omlaag; dit komt omdat alle armen vast zitten aan één cilinder. Het model is een exacte weergave van de werkelijk. Het water is gemaakt door drie lagen glansverf van een wat vaal bruine kleur te laten mengen in de verfwinkel.
 
Joop Bluijs heeft het gemaal treffend nagebouwd op basis van tekeningen uit het Noord Hollands Archief te Haarlem. Deze tekeningen zijn digitaal op te vragen tegen een kleine vergoeding. Als aandrijving voor de mechanische constructie heeft hij gebruik gemaakt van een Faller motor. De armen gaan allemaal tegelijk omhoog en omlaag; dit komt omdat alle armen vast zitten aan één cilinder. Het model is een exacte weergave van de werkelijk. Het water is gemaakt door drie lagen glansverf van een wat vaal bruine kleur te laten mengen in de verfwinkel.
  
−
{Afbeelding 2 naast elkaar
+
{{Afbeelding 2 naast elkaar
 
|Bestand= JBl cruqiuis gemaal-01.jpg
 
|Bestand= JBl cruqiuis gemaal-01.jpg
 
|Bestand2= JBl- cruqiuis gemaal-02.jpg
 
|Bestand2= JBl- cruqiuis gemaal-02.jpg
Regel 94: Regel 94:
 
|Omschrijving= Model van het Gemaal De Cruquius
 
|Omschrijving= Model van het Gemaal De Cruquius
 
|Omschrijving2= Detail van het model
 
|Omschrijving2= Detail van het model
−
|Maker= Joop Bluijs
+
|Maker= Joop Bluijs
−
|Maker= Joop Bluijs
+
|Maker= Joop Bluijs
 
}}
 
}}
  
Regel 107: Regel 107:
 
|Maker= Joop Bluijs
 
|Maker= Joop Bluijs
 
}}
 
}}
 +
  
 
=== Scenery ===
 
=== Scenery ===
−
 
 
De serene rust van het Hollandse polderlandschap is treffend weergegeven rond de waterpartij en brug.<br />
 
De serene rust van het Hollandse polderlandschap is treffend weergegeven rond de waterpartij en brug.<br />
 
Let ook op het schip dat de scène helemaal afrondt. Het effect van een 3D schilderij wordt versterkt door het gebruik van een neutrale achtergrond. Hier is gebruik gemaakt van een lichtblauw/grijs geschilderd vlak, met aan de onderzijde wat vage contouren. Het lijkt net of de horizon in de mist verdwijnt.
 
Let ook op het schip dat de scène helemaal afrondt. Het effect van een 3D schilderij wordt versterkt door het gebruik van een neutrale achtergrond. Hier is gebruik gemaakt van een lichtblauw/grijs geschilderd vlak, met aan de onderzijde wat vage contouren. Het lijkt net of de horizon in de mist verdwijnt.
Regel 123: Regel 123:
 
|Omschrijving= Modelbouw of Hollandse Meester?
 
|Omschrijving= Modelbouw of Hollandse Meester?
 
|Omschrijving2= Liefde voor details
 
|Omschrijving2= Liefde voor details
−
|Maker= Joop Bluijs
+
|Maker= Joop Bluijs
−
|Maker= Joop Bluijs
+
|Maker= Joop Bluijs
 
}}
 
}}
 +
  
 
=== Rijdend materieel ===
 
=== Rijdend materieel ===
−
Joop heeft het zichzelf niet gemakkelijk gemaakt. Een modelspoorbaan anno 1905 vraagt om heel specifieke schaalmodellen. Op deze modelspoorbaan rijden dan ook twee stoomlocomotieven die gebouwd zijn uit kits van [http://www.mkmodelbouwstudio.nl/ MK Modelbouwstudio's]. Ook de personenwagens op foto E04.09.02.04-04 zijn vervaardigd uit kits van MK.  
+
Joop heeft het zichzelf niet gemakkelijk gemaakt. Een modelspoorbaan anno 1905 vraagt om heel specifieke schaalmodellen. Op deze modelspoorbaan rijden dan ook twee stoomlocomotieven die gebouwd zijn uit kits van [http://www.mkmodelbouwstudio.nl MK Modelbouwstudio's]. Ook de personenwagens op foto E04.09.02.04-04 zijn vervaardigd uit kits van MK.  
  
 
{{Afbeelding 2 naast elkaar
 
{{Afbeelding 2 naast elkaar
Regel 139: Regel 140:
 
|Omschrijving= Rijdend materieel
 
|Omschrijving= Rijdend materieel
 
|Omschrijving2= Zelfbouw op basis van kits van MK Modelbouwstudio's
 
|Omschrijving2= Zelfbouw op basis van kits van MK Modelbouwstudio's
−
|Maker= Joop Bluijs
+
|Maker= Joop Bluijs
−
|Maker= Joop Bluijs
+
|Maker= Joop Bluijs
 
}}
 
}}
  
Regel 153: Regel 154:
 
|Omschrijving= Zelfgemaakt Armsein
 
|Omschrijving= Zelfgemaakt Armsein
 
|Omschrijving2= Verhoogd seinhuis
 
|Omschrijving2= Verhoogd seinhuis
−
|Maker= Joop Bluijs
+
|Maker= Joop Bluijs
−
|Maker= Joop Bluijs
+
|Maker= Joop Bluijs
 
}}
 
}}
  
−
Op een modelspoorbaan anno 1905 passen uiteraard enkel klassieke armseinen. Joop heeft deze zelf gemaakt op basis van de in het artikel [[E08.01.07.03 - Zelfbouw armseinen |Zelfbouw armseinen]] van Huib Maaskant beschreven methode. De modelspoorbaan is verder ook voorzien van een verhoogd seinhuis zoals beschreven in artikel [[E08.01.07.05 - Zelfbouw seinpost|Zelfbouw seinpost]]. Het seinhuis van Joop is trouwens uit een kit van [http://www.tillymodels.nl/ Tilly Models] (Het oude seinhuis te Boxtel).
+
Op een modelspoorbaan anno 1905 passen uiteraard enkel klassieke armseinen. Joop heeft deze zelf gemaakt op basis van de in het artikel [[E08.01.07.03 - Zelfbouw armseinen |Zelfbouw armseinen]] van Huib Maaskant beschreven methode. De modelspoorbaan is verder ook voorzien van een verhoogd seinhuis zoals beschreven in artikel [[E08.01.07.05 - Zelfbouw seinpost|Zelfbouw seinpost]]. Het seinhuis van Joop is trouwens uit een kit van [http://www.tillymodels.nl Tilly Models] (Het oude seinhuis te Boxtel).
 
----
 
----
 
[[Bestand:Downloads.png|150px|thumb|left|AnyRail-bestand <br /> Klik op: [http://encyclopedie.beneluxspoor.eu/images/1/1b/Polderbaan.any Polderbaan.any]]]
 
[[Bestand:Downloads.png|150px|thumb|left|AnyRail-bestand <br /> Klik op: [http://encyclopedie.beneluxspoor.eu/images/1/1b/Polderbaan.any Polderbaan.any]]]
Regel 172: Regel 173:
 
|
 
|
 
'''Bronnen:'''
 
'''Bronnen:'''
−
* [http://nl.wikipedia.org/wiki/Spoorlijnen_in_Nederland| Lijst van spoorlijnen in Nederland]
+
* [http://nl.wikipedia.org/wiki/Spoorlijnen_in_Nederland|Lijst van spoorlijnen in Nederland]
−
* [http://nl.wikipedia.org/wiki/Standaardstations_van_de_Haarlemmermeerspoorlijnen| Standaardstations van de Haarlemmermeerspoorlijnen]
+
* [http://nl.wikipedia.org/wiki/Standaardstations_van_de_Haarlemmermeerspoorlijnen|Standaardstations van de Haarlemmermeerspoorlijnen]
−
* [http://www.haarlemmermeerspoor.nl/|De Haarlemmermeerspoorlijnen]
+
* [http://www.haarlemmermeerspoor.nl|De Haarlemmermeerspoorlijnen]
−
* [http://www.stationsweb.nl/mts.asp?rec=26| Stationsweb]
+
* [http://www.stationsweb.nl/mts.asp?rec=26|Stationsweb]
−
* ''De Haarlemmermeerspoorlijnen in oude ansichten''. Auteur: A.W.J. de Jonge. Europese Bibliotheek, Zaltbommel, 1982 / 2000. ISBN 90-288-1960-6
+
* ' ''De Haarlemmermeerspoorlijnen in oude ansichten'' '. Auteur: A.W.J. de Jonge. Europese Bibliotheek, Zaltbommel, 1982 / 2000. ISBN 90-288-1960-6
 
* ''Sporen: Een zoektocht langs de resten van de Haarlemmermeerlijnen''. Auteur: Wim Wegman. HDC Media, Alkmaar, 2007. ISBN 978-90-77842-04-1
 
* ''Sporen: Een zoektocht langs de resten van de Haarlemmermeerlijnen''. Auteur: Wim Wegman. HDC Media, Alkmaar, 2007. ISBN 978-90-77842-04-1
 
* ''Station Haarlem. Hollandsche sporen door Haarlem en omstreken''. Uitgeverij Spaar en Hout, Haarlem, 2006. ISBN 978-90-8683-004-6
 
* ''Station Haarlem. Hollandsche sporen door Haarlem en omstreken''. Uitgeverij Spaar en Hout, Haarlem, 2006. ISBN 978-90-8683-004-6
  
 
'''Referenties:'''
 
'''Referenties:'''
−
* [http://www.stationrijksstraatweg.nl/ Station Rijksstraatweg]
+
* [http://www.stationrijksstraatweg.nl Station Rijksstraatweg]
−
* [https://slatersplastikard.com/ Slaters Plastikard]
+
* [http://slatersplastikard.com Slaters Plastikard]
−
* [http://www.anitadecor.nl/ Anita Decor]
+
* [http://www.anitadecor.nl Anita Decor]
−
* [http://www.artitec.nl/ Artitec]
+
* [http://www.artitec.nl Artitec]
−
* [http://www.faller.de/ Faller]
+
* [http://www.faller.de Faller]
−
* [http://www.mkmodelbouwstudio.nl/ MK Modelbouwstudio's]
+
* [http://www.mkmodelbouwstudio.nl MK Modelbouwstudio's]
−
* [http://www.tillymodels.nl/ Tilly Models]
+
* [http://www.tillymodels.nl Tilly Models]
 +
|}
 
</small>
 
</small>
−
 
−
|}
 
−
 
  
 
{{Voettekst
 
{{Voettekst

Versie van 20 jan 2012 om 14:06

Hoofdpagina  Categorie-index  Index
Vorige | Volgende

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Hans van de Burgt


Sjabloon:Artikel nog niet af


Introductie

Treintafel 13.jpg
Afbeelding: E04.09.02.04-01
Baanplan
Tekening gemaakt door: Joop Bluijs

Een baanplan hoeft niet altijd ingewikkeld te zijn. Soms kan men volstaan met een ovale baan, mits deze zo gebouwd is dat het (bijna) onmogelijk is om hem in zijn geheel te overzien. Joop Bluijs heeft een baanplan uitgewerkt dat geïnspireerd is op de Haarlemmermeerspoorlijnen. Dat is een groep voormalige spoorlijnen aangelegd door de HESM (Hollandsche Electrische-Spoorweg-Maatschappij). Ondanks die naam Electrische-Spoorweg, hebben er alleen stoomtreinen gereden.
De modelspoorbaan van Joop is een H0 baan gebouwd met Tillig rails en kent een eenvoudig railplan. Het gaat Joop meer om het bouwen dan om het rijden.
Het rollend materieel bestaat voornamelijk uit messing kits en twee zelfgemaakte locomotieven. De ruime treintafel biedt de mogelijkheid om de kleinschaligheid van de stoomtreinwereld in het begin van de vorige eeuw goed weer te geven. Naast fraaie polderlandschappen biedt de modelspoorbaan enkele prachtige staaltjes van modelspoorbouw.


Geschiedenis

De Haarlemmermeerspoorlijnen lagen in het gebied tussen Amsterdam, Haarlem, Leiden, Alphen aan den Rijn en Nieuwersluis. Deze spoorlijnen werden geopend tussen 1912 en 1918. Door de economische crisis van de jaren dertig werden diverse lijnen al binnen twintig jaar weer gesloten. Alleen de lijnen Amsterdam Haarlemmermeerstation — Amstelveen — Aalsmeer en Bovenkerk — Uithoorn – Nieuwersluis bleven nog voor reizigers- en goederenverkeer in gebruik.
In 1950 reed hier de laatste reizigerstrein. In 1972 werden de lijnen gesloten, behalve het traject Amsterdam — Uithoorn, dat nog tussen 1976 en 1981 dienst deed als aanvoerlijn voor de nieuwe Schiphollijn en Uithoorn — Nieuwersluis. Dat laatste staion bleef in gebruik tot 1986, o.a. voor het sloopbedrijf Koek te Mijdrecht, waar de NS veel materieel liet slopen. De lijnen zijn inmiddels allemaal opgebroken, behalve het traject Amsterdam — Amstelveen — Bovenkerk, dat tussen 1975 en 1997 is geëlektrificeerd. Deze lijn wordt gebruikt door de Electrische Museumtramlijn Amsterdam.

Op veel plaatsen liggen er nog dijklichamen. Diverse stationsgebouwen zijn vaak ook nog herkenbaar en in gebruik als woning. Voorbeelden zijn de stations te Amsterdam, Amstelveen, Aalsmeer, Uithoorn, Hoofddorp, Mijdrecht, Wilnis en Aarlanderveen.
De Amstelveenlijn maakt vanaf de bocht ten westen van de halte Spinnerij tot en met de keersporen ten zuiden van eindhalte Westwijk, gebruik van een gedeelte van de spoordijk van de oude spoorlijn tussen Bovenkerk en Uithoorn.

Station Hoofddorp rond 1905.jpg
Afbeelding: E04.09.02.04-02
Station Hoofddorp rond 1905
Bron: nl.wikipedia.org


Station Hoofddorp in model

Het eerste Station Hoofddorp lag aan de Haarlemmermeerspoorlijnen Aalsmeer — Haarlem en Hoofddorp — Leiden. Het station, van het Standaardtype HESM, werd geopend op 3 augustus 1912 en weer gesloten op 31 december 1935. Joop Bluys heeft dit oude station gebruikt als centraal thema op zijn modelspoorbaan.


JBl station hoofddorp 1905.jpg JBl station hoofddorp 1905-02.jpg
Afbeelding: E04.09.02.04-03 Afbeelding: E04.09.02.04-04
Model van het oude Station Hoofddorp In vogelvlucht; de groene personenwagons zijn van de HSM en SS
Foto gemaakt door: Joop Bluijs Foto gemaakt door: Joop Bluijs

Joop heeft voor zijn station gebruik gemaakt van muurplaten van de firma Slaters Plastikard. De voegen zijn ingesmeerd met pasta van Anita Decor.
Er is veel aandacht besteed aan details. Let bijvoorbeeld op de fraaie gootsteunen.

JBl detail station hoofddorp 1905.jpg
Afbeelding: E04.09.02.04-05
Detail model Station Hoofddorp
Foto gemaakt door: Joop Bluijs


Gemaal De Cruquius

800px-Pumping engine Cruquius.jpg
Afbeelding: E04.09.02.04-06
Gemaal De Cruquius
Bron: nl.wikipedia.org


Gemaal De Cruquius uit 1849 is een van de drie gemalen waarmee de Haarlemmermeer tussen 1849 en 1852 is ingepolderd. Bovendien is het de grootste stoommachine ter wereld. Het gemaal is daarna nooit gemoderniseerd en is in 1933 buiten werking gesteld. Het is genoemd naar de Nederlandse waterbouwkundige Nicolaus Samuelis Cruquius, geboren als Nicolaas Kruik in 1678 te Vlieland. De Cruquius is een industrieel archeologisch monument van wereldformaat. Het gemaal heeft op zijn beurt de naam Cruquius gegeven aan het dorp in de nabijheid.

Na twee gevaarlijke stormen in 1834 en 1836, besloot koning Willem I in 1837 tot het instellen van een staatscommissie die de droogmakingsplannen van het Haarlemmermeer moest beoordelen. Er ontbrandde een felle strijd tussen de voorvechters van de windmolen en die van de stoommachine. Koning Willem I besloot voor de vooruitgang: de stoommachine. De droogmaking op stoomkracht werd een prestigeproject dat Nederland het industriële tijdperk inloodste. Men had uitgerekend dat er drie stoomgemalen nodig waren om het meer leeg te malen. In 1840 ging de eerste spade de grond in voor de 63 kilometer lange ringvaart en ringdijk. Nog voordat het meer was omsloten startte de bouw van drie stoomgemalen: De Leeghwater in 1845, De Lijnden en de Cruquius - beide in 1847. Ze werden voltooid in 1849. Na drie jaar en drie maanden was 800 miljoen kubieke meter water opgepompt. In 1852 was de polder gereed. De droogmaking kostte ruim 10 miljoen gulden. In tegenstelling tot De Lijnden en De Leeghwater is de Cruquius later niet gemoderniseerd. Het gemaal deed geen actieve dienst meer sinds 1912, en was enkel nog maar een reservegemaal. In 1932 werd het definitief stilgelegd - de officiële sluiting vond plaats op 10 juni 1933. De stoomketels werden verschroot. De andere twee gemalen waren wel gemoderniseerd en konden vanaf die tijd ook zonder De Cruquius de polder drooghouden.

De Cruquius stond een tijdje stil en leeg, en er waren plannen om het gemaal te slopen. De sloop ging echter niet door. Na een restauratieproject van 20 jaar werd op 4 juni 2002 de machine door prins Willem-Alexander opnieuw (nu hydraulisch) in beweging gesteld. De Cruquius is thans opgenomen in de Europese Industrieel Erfgoed.

Joop Bluijs heeft het gemaal treffend nagebouwd op basis van tekeningen uit het Noord Hollands Archief te Haarlem. Deze tekeningen zijn digitaal op te vragen tegen een kleine vergoeding. Als aandrijving voor de mechanische constructie heeft hij gebruik gemaakt van een Faller motor. De armen gaan allemaal tegelijk omhoog en omlaag; dit komt omdat alle armen vast zitten aan één cilinder. Het model is een exacte weergave van de werkelijk. Het water is gemaakt door drie lagen glansverf van een wat vaal bruine kleur te laten mengen in de verfwinkel.


JBl cruqiuis gemaal-01.jpg JBl- cruqiuis gemaal-02.jpg
Afbeelding: E04.09.02.04-07 Afbeelding: E04.09.02.04-08
Model van het Gemaal De Cruquius Detail van het model
Foto gemaakt door: Joop Bluijs Foto gemaakt door: Joop Bluijs

Het model van Joop Bluijs is gemaakt naar de oorspronkelijke tekening uit 1852.


800px
Afbeelding: E04.09.02.04-09
Historische tekening van het Gemaal De Cruquius
Foto gemaakt door: Joop Bluijs


Scenery

De serene rust van het Hollandse polderlandschap is treffend weergegeven rond de waterpartij en brug.
Let ook op het schip dat de scène helemaal afrondt. Het effect van een 3D schilderij wordt versterkt door het gebruik van een neutrale achtergrond. Hier is gebruik gemaakt van een lichtblauw/grijs geschilderd vlak, met aan de onderzijde wat vage contouren. Het lijkt net of de horizon in de mist verdwijnt. Het schip - een zogenaamde Tjalk - is overigens van Artitec; de molen een bouwpakket van Faller.


JBl scenery-01.jpg JBl scenery-02.jpg
Afbeelding: E04.09.02.04-10 Afbeelding: E04.09.02.04-11
Modelbouw of Hollandse Meester? Liefde voor details
Foto gemaakt door: Joop Bluijs Foto gemaakt door: Joop Bluijs


Rijdend materieel

Joop heeft het zichzelf niet gemakkelijk gemaakt. Een modelspoorbaan anno 1905 vraagt om heel specifieke schaalmodellen. Op deze modelspoorbaan rijden dan ook twee stoomlocomotieven die gebouwd zijn uit kits van MK Modelbouwstudio's. Ook de personenwagens op foto E04.09.02.04-04 zijn vervaardigd uit kits van MK.


JBl-P1070083.jpg JBl-P1070086 1.jpg
Afbeelding: E04.09.02.04-12 Afbeelding: E04.09.02.04-13
Rijdend materieel Zelfbouw op basis van kits van MK Modelbouwstudio's
Foto gemaakt door: Joop Bluijs Foto gemaakt door: Joop Bluijs

Klassieke beveiliging

JBl-P1190145.jpg JBl-P1190143.jpg
Afbeelding: E04.09.02.04-14 Afbeelding: E04.09.02.04-15
Zelfgemaakt Armsein Verhoogd seinhuis
Foto gemaakt door: Joop Bluijs Foto gemaakt door: Joop Bluijs

Op een modelspoorbaan anno 1905 passen uiteraard enkel klassieke armseinen. Joop heeft deze zelf gemaakt op basis van de in het artikel Zelfbouw armseinen van Huib Maaskant beschreven methode. De modelspoorbaan is verder ook voorzien van een verhoogd seinhuis zoals beschreven in artikel Zelfbouw seinpost. Het seinhuis van Joop is trouwens uit een kit van Tilly Models (Het oude seinhuis te Boxtel).

AnyRail-bestand
Klik op: Polderbaan.any


Meer informatie


Bronnen:

  • van spoorlijnen in Nederland
  • van de Haarlemmermeerspoorlijnen
  • Haarlemmermeerspoorlijnen
  • [1]
  • ' De Haarlemmermeerspoorlijnen in oude ansichten '. Auteur: A.W.J. de Jonge. Europese Bibliotheek, Zaltbommel, 1982 / 2000. ISBN 90-288-1960-6
  • Sporen: Een zoektocht langs de resten van de Haarlemmermeerlijnen. Auteur: Wim Wegman. HDC Media, Alkmaar, 2007. ISBN 978-90-77842-04-1
  • Station Haarlem. Hollandsche sporen door Haarlem en omstreken. Uitgeverij Spaar en Hout, Haarlem, 2006. ISBN 978-90-8683-004-6

Referenties:


Hoofdpagina  Categorie-index  Index
Vorige | Volgende
 Contact met de redactie: Contact met de redactie 

-->

Overgenomen van "https://encyclopedie.beneluxspoor.eu/index.php?title=Polderbaan&oldid=21913"