|
|
| Regel 9: |
Regel 9: |
| | |Auteursrecht= Nee | | |Auteursrecht= Nee |
| | }} | | }} |
| − | {{Inhoudsopgave|Rechts|Klein}} | + | {{Inhoudsopgave||Klein}} |
| | === Rails met bedding vanaf de fabriek === | | === Rails met bedding vanaf de fabriek === |
| | De bekende merken Fleischmann, Roco, Märklin/Trix brengen railtypen op de markt die al voorzien zijn van een bedding. Het voordeel ervan is, dat u vrij snel een modelspoorbaan kunt leggen. De bedding geeft daarbij min of meer de illusie van ballast. | | De bekende merken Fleischmann, Roco, Märklin/Trix brengen railtypen op de markt die al voorzien zijn van een bedding. Het voordeel ervan is, dat u vrij snel een modelspoorbaan kunt leggen. De bedding geeft daarbij min of meer de illusie van ballast. |
| Regel 40: |
Regel 40: |
| | | | |
| | === Rails zonder bedding === | | === Rails zonder bedding === |
| − | Veel modelspoorhobbyïsten kiezen voor het zelf ballasten van hun rails.<br />De reden is simpel; men bereikt daar doorgaans veel mooiere resultaten mee. | + | Veel modelspoorhobbyïsten kiezen voor het zelf ballasten van hun rails.<br /> |
| | + | De reden is simpel; men bereikt daar doorgaans veel mooiere resultaten mee. |
| | | | |
| | We volgen daarbij de volgende stappen: | | We volgen daarbij de volgende stappen: |
| Regel 111: |
Regel 112: |
| | }} | | }} |
| | | | |
| − | Veel modelspoorbanen zijn tegenwoordig gebaseerd op het populaire Tijdperk III (zie: [[E02.03 - Tijdperken|Artikel E02.03]]). In die tijd gebruikte de Nederlandse Spoorwegen nog riviergrind als ballast. Riviergrind is redelijk fijn en kent talloze kleurtjes. De meeste kant-en-klare ballast is te grof en te monotoon van kleur. Daarom kunt u beter gebruik maken van de 'fine' ballast van Woodland Scenics, dat eigenlijk voor spoor N is bedoeld. Om de juiste indruk te krijgen, mengt u dan drie kleuren door elkaar : | + | Veel modelspoorbanen zijn tegenwoordig gebaseerd op het populaire Tijdperk III (zie artikel ''Tijdperken'' bij 'Meer informatie'). In die tijd gebruikte de Nederlandse Spoorwegen nog riviergrind als ballast. Riviergrind is redelijk fijn en kent talloze kleurtjes. De meeste kant-en-klare ballast is te grof en te monotoon van kleur. Daarom kunt u beter gebruik maken van de 'fine' ballast van Woodland Scenics, dat eigenlijk voor spoor N is bedoeld. Om de juiste indruk te krijgen, mengt u dan drie kleuren door elkaar : |
| | :* beige (2 delen) | | :* beige (2 delen) |
| | :* grijs (1 deel) | | :* grijs (1 deel) |
| Regel 223: |
Regel 224: |
| | |Link= E13.02.01 - Rusty Rails Painter™ | | |Link= E13.02.01 - Rusty Rails Painter™ |
| | |Linknaam= Rusty Rails Painter™ | | |Linknaam= Rusty Rails Painter™ |
| | + | }} |
| | + | {{Link intern |
| | + | |Link= E02.03 - Tijdperken |
| | + | |Linknaam= Tijdperken |
| | }} | | }} |
| | {{Link intern | | {{Link intern |
| Regel 260: |
Regel 265: |
| | }} | | }} |
| | {{Linkssectie einde}} | | {{Linkssectie einde}} |
| − | :Voor diegenen die opzien tegen het ballasten, is er een handig hulpmiddel, zie ''Bedding en ballast'' in [[E15 - Films|Films]]. | + | :Voor diegenen die opzien tegen het ballasten, is er een handig hulpmiddel, zie: ''Bedding en ballast'' in [[E15 - Films|Films]]. |
| | | | |
| | | | |
Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Huib Maaskant
Rails met bedding vanaf de fabriek
De bekende merken Fleischmann, Roco, Märklin/Trix brengen railtypen op de markt die al voorzien zijn van een bedding. Het voordeel ervan is, dat u vrij snel een modelspoorbaan kunt leggen. De bedding geeft daarbij min of meer de illusie van ballast.
Bekijk (en vergelijk) de verschillende varianten:
|
| Afbeelding: E04.02.06-01
|
| Fleischmann Profi Rails
|
| Bron: Modelleisenbahn GmbH
|
|
| Afbeelding: E04.02.06-02
|
| Roco-line met bedding
|
| Bron: Modelleisenbahn GmbH
|
|
| Afbeelding: E04.02.06-03
|
| Märklin C-rails/Trix C-rails
|
| Foto gemaakt door: Chris van Diesen
|
Duidelijk is te zien dat de Fleischmann-rails (zie: foto E04.02.06-01) aanzienlijk smaller is dan de varianten van Roco (zie: foto E04.02.06-02) en Märklin/Trix. De laatste twee hebben ook een aanzienlijk hogere bedding dan de rails van Fleischmann. De variant van Märklin/Trix (zie: foto E04.02.06-03) wordt als C-rails verkocht, zowel voor Tweerail- als voor Drierailgebruik. In dat laatste geval zijn de rails van puntcontacten voorzien.
Rails zonder bedding
Veel modelspoorhobbyïsten kiezen voor het zelf ballasten van hun rails.
De reden is simpel; men bereikt daar doorgaans veel mooiere resultaten mee.
We volgen daarbij de volgende stappen:
1.Rails aanbrengen
Baanontwerp overbrengen op de modelspoorbaan
|
|
|
| Afbeelding: E04.02.06-04
|
|
Afbeelding: E04.02.06-05
|
| Planning sporenplan
|
|
Sporenplan op de tafel leggen
|
| Foto gemaakt door: Huib Maaskant
|
|
Foto gemaakt door: Huib Maaskant
|
In het ontwerp van een modelbaan komen vaak vloeiende bogen en ingewikkelde wisselstraten voor. Dat is gemakkelijk te doen bij het ontwerpen met de computer, maar u legt het niet even 'uit de losse pols' neer op een houten plaat. De lastigste delen van het ontwerp kunt u uitprinten op ware grootte (zie: foto E04.02.06-04). De afdrukken worden op het hout geplakt met spuitlijm (zie: foto E04.02.06-05). Wanneer u het netjes doet, klopt de tekening bijna tot op de millimeter. Daarna hoeft u alleen nog maar de lijntjes te volgen met een decoupeerzaag.
|
|
|
| Afbeelding: E04.02.06-06
|
|
Afbeelding: E04.02.06-07
|
| Isolatieplaten
|
|
Isolatieplaten op maat snijden en op de tafel aanbrengen
|
| Foto gemaakt door: Huib Maaskant
|
|
Foto gemaakt door: Huib Maaskant
|
De gedeelten van de rails die later een ballastbed krijgen, worden op smalle stroken vloerïsolatie (zie: foto E04.02.06-06) gelegd. Het blauwe spul haalt u in grote pakken bij de Gamma en is ongeveer drie mm dik. Met een scherp mesje versnijdt u de platen tot repen van twee cm breed (zie: foto E04.02.06-07). De smalle stroken kunt u gemakkelijk in een boog buigen. U legt de stroken langs de middellijn van de rails. Eerst legt u de ene helft en wanneer de lijm droog is de andere helft. U kunt ook de kurkstroken van Faller gebruiken, maar dit blauwe materiaal is veel goedkoper en makkelijker.
|
|
|
| Afbeelding: E04.02.06-08
|
|
Afbeelding: E04.02.06-09
|
| Het schilderen van de ondergrond
|
|
Het schilderen van de ondergrond op een ander gedeelte van de baan
|
| Foto gemaakt door: Huib Maaskant
|
|
Foto gemaakt door: Huib Maaskant
|
Tenslotte wordt de ondergrond bruin geschilderd (zie: foto's E04.02.06-08 en E04.02.06-09). De lichte kleur van het hout en het felle blauw van het isolatiemateriaal schijnen later dan niet door de ballast. De bogen hebben een verkanting van maximaal één mm. In de overgangsboog loopt de verkanting langzaam op. Bij deze boog kunt u gebruik maken van de verkanting-strips van Noch. Op elkaar geplakte strookjes papier werken net zo goed. De rails kunnen nu gelegd worden.
2. Rails ballasten
|
| Afbeelding: E04.02.06-10
|
| Het uiteindelijke resultaat
|
| Foto gemaakt door: Huib Maaskant
|
Ballast is onlosmakelijk verbonden met elke spoorlijn. Het ballastbed houdt de rails op zijn plaats en zorgt tegelijk voor een goede afwatering. In de eerste decennia van de spoorwegen werden (de bielzen van) de rails in zand gelegd. Later stapte men in Nederland over op riviergrind. Tegenwoordig worden grovere gebroken stenen gebruikt. Het nabootsen van een goed ballastbed in model is niet moeilijk, maar wel even een klusje.
|
| Afbeelding: E04.02.06-11
|
| Diverse soorten ballast
|
| Foto gemaakt door: Huib Maaskant
|
Veel modelspoorbanen zijn tegenwoordig gebaseerd op het populaire Tijdperk III (zie artikel Tijdperken bij 'Meer informatie'). In die tijd gebruikte de Nederlandse Spoorwegen nog riviergrind als ballast. Riviergrind is redelijk fijn en kent talloze kleurtjes. De meeste kant-en-klare ballast is te grof en te monotoon van kleur. Daarom kunt u beter gebruik maken van de 'fine' ballast van Woodland Scenics, dat eigenlijk voor spoor N is bedoeld. Om de juiste indruk te krijgen, mengt u dan drie kleuren door elkaar :
- beige (2 delen)
- grijs (1 deel)
- lichtgrijs (1 deel).
|
|
|
| Afbeelding: E04.02.06-12
|
|
Afbeelding: E04.02.06-13
|
| Het aanbrengen van de ballast voor het looppad
|
|
Het instrooien van de ballast
|
| Foto gemaakt door: Huib Maaskant
|
|
Foto gemaakt door: Huib Maaskant
|
U begint met het aanbrengen van het looppad naast de rails (zie: foto E04.02.06-12). Hiervoor gebruikt u het zeer fijne 'Kalksteinsplitt' van Asoa. Het splitt wordt aangebracht en aangedrukt met een paletmes. Het lijkt zo precies op een pad van aangestampt zand. De ballast mengt u in grote potten. Daarna strooit u het uit met een klein kruidenpotje (zie: foto E04.02.06-13). De ballast laat zich zo goed verdelen over de rails.
|
|
|
| Afbeelding: E04.02.06-14
|
|
Afbeelding: E04.02.06-15
|
| De ballast verdelen en in model brengen met een kwast
|
|
De ballast mag niet hoger dan de bovenzijde van de bielzen komen
|
| Foto gemaakt door: Huib Maaskant
|
|
Foto gemaakt door: Huib Maaskant
|
De ballast brengt u in model met een kwast (zie: foto E04.02.06-14). De bielzen moeten niet verzuipen in het grind. De ballast hoort ongeveer tot de bovenkant van de bielzen te komen (zie: foto E04.02.06-15). Het effect van het gefrunnik is duidelijk te zien. Rechts ligt de ballast al netjes, links moet het nog aangebracht worden.
3. Ballast verlijmen
Lijmen
|
|
|
| Afbeelding: E04.02.06-16
|
|
Afbeelding: E04.02.06-17
|
| Ballast bevochtigen
|
|
Verdunde houtlijm aanbrengen op de ballast
|
| Foto gemaakt door: Huib Maaskant
|
|
Foto gemaakt door: Huib Maaskant
|
De ballast wordt gelijmd met de 'verdunde houtlijm methode'. Het ballastbed wordt eerst natgespoten met water, waaraan een paar druppeltjes afwasmiddel zijn toegevoegd (zie: foto E04.02.06-16). Het afwasmiddel breekt de oppervlaktespanning van het water, zodat er geen druppelvorming ontstaat. De lijm is een mengsel van witte houtlijm en water, in de verhouding één op twee (1:2). Ook hier worden een paar druppeltjes afwasmiddel toegevoegd om de oppervlaktespanning te breken. De lijm wordt op de natte ballast gedruppeld met een injectiespuit, pipet of spuitflesje (zie: foto E04.02.06-17). Als alternatief voor de houtlijm kunt u flexibele lijm van Anita Decor gebruiken. Het rijgeluid (contactgeluid) is dan iets minder.
|
|
|
| Afbeelding: E04.02.06-18
|
|
Afbeelding: E04.02.06-19
|
| Ballast goed verzadigen met verdunde houtlijm
|
|
Na het drogen van de ballast, de schroeven verwijderen
|
| Foto gemaakt door: Huib Maaskant
|
|
Foto gemaakt door: Huib Maaskant
|
Het ballastbed wordt helemaal verzadigd met de verdunde houtlijm (zie: foto E04.02.06-18). Wanneer u rustig werkt, blijft de ballast netjes op zijn plaats liggen. Het geheel moet 24 uur drogen. Het ballastbed wordt keihard. De schroeven die de rails tijdelijk op hun plaats hielden, kunnen daarna verwijderd worden (zie: foto E04.02.06-19). Nu begint het meest vervelende klusje. Met een scherp mesje worden alle korreltjes weggeschraapt, die op plaatsen zitten waar ze niet thuishoren.
4 Afwerking
|
|
|
| Afbeelding: E04.02.06-20
|
|
Afbeelding: E04.02.06-21
|
| De schroefgaten opvullen met ballast
|
|
De zijkanten van de spoorstaven roestbruin schilderen
|
| Foto gemaakt door: Huib Maaskant
|
|
Foto gemaakt door: Huib Maaskant
|
Tenslotte worden de schroefgaten opgevuld met ballast (zie: foto E04.02.06-20). U ziet dan helemaal niet meer dat u schroeven hebt gebruikt voor het tijdelijk vastzetten van de rails. De rails worden dus ook in model door de ballast (en de lijm) op hun plaats gehouden. De zijkanten van de spoorstaven worden roestig gemaakt met een streep verf (zie: foto E04.02.06-21). Daarna wordt het ballastbed verder 'vervuild' met de airbrush (zie: foto E04.02.06-22).
|
| Afbeelding: E04.02.06-22
|
| Het resultaat van het ballasten. Niet te onderscheiden van echt!
|
| Foto gemaakt door: Huib Maaskant
|
Het eindresultaat. Door het airbrushen zijn de bielzen en de ballast meer één geheel geworden. Details als kabelgoten, vrijbalken en wisselmotoren maken het echt 'af'.
Toevoeging door de redactie
Om de spoorstaven een 'natuurgetrouwe look' d.w.z. een roestig en verweerd uiterlijk te geven, kunnen we gebruik maken van de Rusty Rails Painter. Dit is een kunststof fles met daaraan een roterende borstel. In de fles kunt u roestkleurige verf doen, die via een buisje naar de borstel wordt getransporteerd. Hiermee kunt u zeer snel en gemakkelijk de zijkanten van de spoorstaven in de juiste kleur schilderen.
Meer informatie
- Voor diegenen die opzien tegen het ballasten, is er een handig hulpmiddel, zie: Bedding en ballast in Films.
Gerelateerde termen: Marklin, Maerklin, Mærklin
