|
|
| Regel 7: |
Regel 7: |
| | In modelspoorland zijn eigenlijk twee basis '''railsystemen''' beschikbaar; [[Basis railsystemen|tweerail en drierail]]. Deze verschillen zowel fysiek als elektrisch. | | In modelspoorland zijn eigenlijk twee basis '''railsystemen''' beschikbaar; [[Basis railsystemen|tweerail en drierail]]. Deze verschillen zowel fysiek als elektrisch. |
| | === Fysiek verschil === | | === Fysiek verschil === |
| − | Drierail is wat de naam ook eigenlijk zegt: drie stroomgeleiders. Vroeger nog echt drie complete spoorstaven maar tegenwoordig zogenaamde puntcontacten (soms wordt deze benaming afgekort tot 'puco's') in het midden. De locomotief neemt [[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]] af via de rails en via een sleepcontact dat over de puntcontacten glijdt (zie afbeelding 01). | + | Drierail is wat de naam ook eigenlijk zegt: drie stroomgeleiders. Vroeger nog echt drie complete spoorstaven maar tegenwoordig zogenaamde puntcontacten (soms wordt deze benaming afgekort tot "puco's" in het midden. De locomotief neemt [[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]] af via de rails en via een sleepcontact dat over de puntcontacten glijdt (zie afbeelding 01). |
| | | | |
| − | Bij tweerail zijn er twee spoorstaven. Hierbij staat de plus (+) van de gelijkspanning op de ene spoorstaaf en de min (eigenlijk de 0 'nul') (—) op de andere spoorstaaf (zie afbeelding 02). In de rijrichting gezien is plus rechts en min (0) links. | + | Bij tweerail zijn er twee spoorstaven. Hierbij staat de plus (+) van de gelijkspanning op de ene spoorstaaf en de min (eigenlijk de 0 "nul") (—) op de andere spoorstaaf (zie afbeelding 02). In de rijrichting gezien is plus rechts en min (0) links. |
| | {{Afbeelding 2 naast elkaar | | {{Afbeelding 2 naast elkaar |
| | |Bestand= Spanningtoevoer-01.gif | | |Bestand= Spanningtoevoer-01.gif |
| Regel 25: |
Regel 25: |
| | }} | | }} |
| | === Elektrisch verschil === | | === Elektrisch verschil === |
| − | Vroeger werden tweerail en drierail ook wel aangeduid met 'gelijk[[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]]' en 'wisselstroom'. Dit kwam omdat bij tweerail gelijkspanning werd gebruikt. De rijrichting werd gewisseld door bij de regelaar de polen om te keren (te verwisselen). Bij drierail werkt dit anders. Hierbij wordt gebruik gemaakt van wissel[[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]]. Door via de transformator een korte puls van 20 V op de baan te zetten, wordt er intern (in de loc) een bistabiel relais omgezet, waardoor de spanning over de veldwikkeling van de motor omkeert. De loc zal dan de andere kant uit gaan rijden. | + | Vroeger werden tweerail en drierail ook wel aangeduid met "gelijk[[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]]" en "wisselstroom". Dit kwam omdat bij tweerail gelijkspanning werd gebruikt. De rijrichting werd gewisseld door bij de regelaar de polen om te keren (te verwisselen). Bij drierail werkt dit anders. Hierbij wordt gebruik gemaakt van wissel[[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]]. Door via de transformator een korte puls van 20 V op de baan te zetten, wordt er intern (in de loc) een bistabiel relais omgezet, waardoor de spanning over de veldwikkeling van de motor omkeert. De loc zal dan de andere kant uit gaan rijden. |
| | | | |
| − | Een bijzondere vorm van een drierail systeem was het vroeger populaire Trix Express op gelijkspanning. Daarbij vormde elke, onderling geïsoleerde, spoorstaaf een stroomkring met de middenrail als gemeenschappelijke terugvoer. Daardoor was het mogelijk om, onafhankelijk van elkaar, twee treinen tegelijk op hetzelfde spoor te bedienen. Met bovenleiding was zelfs een drie-treinenbedrijf mogelijk. Na de overname van de firma Trix door Märklin wordt Trix Express echter niet meer geproduceerd. | + | Een bijzondere vorm van een drierail systeem was het vroeger populaire "Trix Express" op gelijkspanning. Daarbij vormde elke, onderling geïsoleerde, spoorstaaf een stroomkring met de middenrail als gemeenschappelijke terugvoer. Daardoor was het mogelijk om, onafhankelijk van elkaar, twee treinen tegelijk op hetzelfde spoor te bedienen. Met bovenleiding was zelfs een drie-treinenbedrijf mogelijk. Na de overname van de firma Trix door Märklin wordt Trix Express echter niet meer geproduceerd. |
| − | === Tweerail- en drierailmaterieel === | + | === Het verschil tussen tweerail- en drierailmaterieel === |
| − | Het verschil tussen drierail 'wissel[[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]]'-wagens en tweerail 'gelijkstroom'-wagens' zit in de assen/wielen. Bij het drierailsysteem zijn de wielen via de as elektrisch met elkaar verbonden, bij het tweerailsysteem zijn ze van elkaar geïsoleerd omdat er anders kortsluiting ontstaat. Of een wielset (as plus wielen) geschikt is voor tweerail, is te zien aan de kunststof isolatiebusjes die wel of niet aanwezig zijn tussen as en wiel (zie afbeelding 02). Een 'wissel[[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]]wagen' kan dus niet op een gelijkstroombaan rijden, een 'gelijkstroomwagen' kan wel op een wisselstroombaan. | + | Het verschil tussen drierail "wissel[[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]]"-wagens en tweerail "gelijkstroom"-wagens" zit in de assen/wielen. Bij het drierailsysteem zijn de wielen via de as elektrisch met elkaar verbonden, bij het tweerailsysteem zijn ze van elkaar geïsoleerd omdat er anders kortsluiting ontstaat. Of een wielset (as plus wielen) geschikt is voor tweerail, is te zien aan de kunststof isolatiebusjes die wel of niet aanwezig zijn tussen as en wiel (zie afbeelding 02). Een "wissel[[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]]wagen" kan dus niet op een gelijkstroombaan rijden, een "gelijkstroomwagen" kan wel op een wisselstroombaan. |
| | === Digitaal === | | === Digitaal === |
| − | Bij 'digitaal' is er geen sprake meer van gelijk- of wisselspanning. Zowel tweerail als drierail maakt bij 'digitaal' gebruik van een spanning in blokvorm (blokgolf met wisselende polariteit). In dit blokpatroon is informatie opgeslagen over het id (het adres) en het commando naar de locomotief. Elke locomotief heeft een decoder die deze informatie kan lezen en de opdrachten kan uitvoeren. | + | Bij "digitaal" is er geen sprake meer van gelijk- of wisselspanning. Zowel tweerail als drierail maakt bij "digitaal" gebruik van een spanning in blokvorm (blokgolf met wisselende polariteit). In dit blokpatroon is informatie opgeslagen over het id (het adres) en het commando naar de locomotief. Elke locomotief heeft een decoder die deze informatie kan lezen en de opdrachten kan uitvoeren. |
| | {{Linkssectie begin | | {{Linkssectie begin |
| | |Box= AlleenInfo | | |Box= AlleenInfo |
| Regel 70: |
Regel 70: |
| | |- valign= "top" | | |- valign= "top" |
| | ! scope= "row" width="75%" | | | ! scope= "row" width="75%" | |
| − | | <small>Laatste wijziging: 7 mrt 2023 10:27 </small> | + | | <small>Laatste wijziging: 14 mrt 2023 11:47 </small> |
| | |} | | |} |
| | [[Categorie: Alles|S]] | | [[Categorie: Alles|S]] |
Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Hans van de Burgt
In modelspoorland zijn eigenlijk twee basis railsystemen beschikbaar; tweerail en drierail. Deze verschillen zowel fysiek als elektrisch.
Fysiek verschil
Drierail is wat de naam ook eigenlijk zegt: drie stroomgeleiders. Vroeger nog echt drie complete spoorstaven maar tegenwoordig zogenaamde puntcontacten (soms wordt deze benaming afgekort tot "puco's" in het midden. De locomotief neemt stroom af via de rails en via een sleepcontact dat over de puntcontacten glijdt (zie afbeelding 01).
Bij tweerail zijn er twee spoorstaven. Hierbij staat de plus (+) van de gelijkspanning op de ene spoorstaaf en de min (eigenlijk de 0 "nul") (—) op de andere spoorstaaf (zie afbeelding 02). In de rijrichting gezien is plus rechts en min (0) links.
|
|
|
| Afbeelding: 01
|
|
Afbeelding: 02
|
| Spanningtoevoer naar de motor bij drierail
|
|
Spanningtoevoer naar de motor bij tweerail
|
| Tekening gemaakt door: Fred Eikelboom
|
|
Tekening gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Elektrisch verschil
Vroeger werden tweerail en drierail ook wel aangeduid met "gelijkstroom" en "wisselstroom". Dit kwam omdat bij tweerail gelijkspanning werd gebruikt. De rijrichting werd gewisseld door bij de regelaar de polen om te keren (te verwisselen). Bij drierail werkt dit anders. Hierbij wordt gebruik gemaakt van wisselstroom. Door via de transformator een korte puls van 20 V op de baan te zetten, wordt er intern (in de loc) een bistabiel relais omgezet, waardoor de spanning over de veldwikkeling van de motor omkeert. De loc zal dan de andere kant uit gaan rijden.
Een bijzondere vorm van een drierail systeem was het vroeger populaire "Trix Express" op gelijkspanning. Daarbij vormde elke, onderling geïsoleerde, spoorstaaf een stroomkring met de middenrail als gemeenschappelijke terugvoer. Daardoor was het mogelijk om, onafhankelijk van elkaar, twee treinen tegelijk op hetzelfde spoor te bedienen. Met bovenleiding was zelfs een drie-treinenbedrijf mogelijk. Na de overname van de firma Trix door Märklin wordt Trix Express echter niet meer geproduceerd.
Het verschil tussen tweerail- en drierailmaterieel
Het verschil tussen drierail "wisselstroom"-wagens en tweerail "gelijkstroom"-wagens" zit in de assen/wielen. Bij het drierailsysteem zijn de wielen via de as elektrisch met elkaar verbonden, bij het tweerailsysteem zijn ze van elkaar geïsoleerd omdat er anders kortsluiting ontstaat. Of een wielset (as plus wielen) geschikt is voor tweerail, is te zien aan de kunststof isolatiebusjes die wel of niet aanwezig zijn tussen as en wiel (zie afbeelding 02). Een "wisselstroomwagen" kan dus niet op een gelijkstroombaan rijden, een "gelijkstroomwagen" kan wel op een wisselstroombaan.
Digitaal
Bij "digitaal" is er geen sprake meer van gelijk- of wisselspanning. Zowel tweerail als drierail maakt bij "digitaal" gebruik van een spanning in blokvorm (blokgolf met wisselende polariteit). In dit blokpatroon is informatie opgeslagen over het id (het adres) en het commando naar de locomotief. Elke locomotief heeft een decoder die deze informatie kan lezen en de opdrachten kan uitvoeren.
Meer informatie
Encyclopedie:
|
|
|
|
|
|
|
Externe website:
|
|
|
over tweerail en drierail.
|
Gerelateerde termen: Märklin, Marklin, Maerklin
|
|
Laatste wijziging: 14 mrt 2023 11:47
|
