|
|
| (12 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) |
| Regel 6: |
Regel 6: |
| | }} | | }} |
| | {{Inhoudsopgave||Klein}} | | {{Inhoudsopgave||Klein}} |
| − |
| |
| | Op de modelspoorbaan is goed gebruik te maken van modelbouwservo's voor bijvoorbeeld wisselaandrijving, het openen van de deuren van een lokloods, of voor het bedienen van overwegbomen. Dit artikel beschrijft verschillende mogelijkheden van een '''servo-aansturing'''. | | Op de modelspoorbaan is goed gebruik te maken van modelbouwservo's voor bijvoorbeeld wisselaandrijving, het openen van de deuren van een lokloods, of voor het bedienen van overwegbomen. Dit artikel beschrijft verschillende mogelijkheden van een '''servo-aansturing'''. |
| − | | + | === Servo of servomotor?=== |
| − | === Gebruik van servo's === | + | Een (modelbouw)[[Woorden - S#Servo|servo]] is geen [[Woorden - S#Servomotor|servomotor]]. Een servomotor is een geheel ander apparaat, dat ook vele malen duurder is. Een servomotor wordt in de industrie gebruikt op 24 of 230 volt (via de dure besturingskast). De werking van de servomotor is enigszins vergelijkbaar met een stappenmotor. Zou het al lukken zo een servomotor aan een wissel te koppelen, dan draait de servomotor (al bij het eerste inschakelen), het hele wissel aan gort! En nog een probleem; er is geen enkele wisseldecoder die een echte servomotor aan kan sturen. Dat lukt met modelbouwservo's een heel stuk beter. |
| − | Een (modelbouw)servo is geen servomotor, dat is een geheel ander apparaat dat ook vele malen duurder is. Een servomotor wordt in de industrie gebruikt op 24 of 230 volt (via de besturingskast). De werking van de servomotor is enigszins vergelijkbaar met een stappenmotor. Zou het al lukken zo een servomotor aan een wissel te koppelen, dan draait de servomotor (bij het eerste inschakelen), het hele wissel aan gort! | |
| − | | |
| | ===Aanstuurmethoden=== | | ===Aanstuurmethoden=== |
| − | Voor het aansturen van servo's is o.a. gebruik te maken van het NE555-Timer-IC. Met een paar extra onderdelen kan hiermee een stuurpulsgenerator worden gebouwd. De spanningsregelaar 7805 zorgt voor de stabiele voeding van de servotester en de servo. De aansluitingen van beide IC's zijn aangegeven in afbeelding 01. | + | Voor het aansturen van servo's is o.a. gebruik te maken van het NE555 [[Woorden - T#Timer|timer]] [[Woorden - I#IC.|IC]]. Met een paar extra onderdelen kan hiermee een stuurpulsgenerator worden gebouwd. De spanningsregelaar 7805 zorgt voor de stabiele [[Woorden - V#Voeding|voeding]] van de servotester en de servo. De aansluitingen van beide IC's zijn aangegeven in afbeelding 01. |
| − | | |
| | {{Afbeelding | | {{Afbeelding |
| − | |Bestand= Componenten_aansluiting-01.gif | + | |Bestand= Componenten_aansluiting-01.jpg |
| | |Grootte= Groot | | |Grootte= Groot |
| | |Grootte2= 360px | | |Grootte2= 360px |
| Regel 27: |
Regel 23: |
| | Afbeelding 02 geeft het schema van een eenvoudige servotester met deze componenten. | | Afbeelding 02 geeft het schema van een eenvoudige servotester met deze componenten. |
| | | | |
| − | Met het schema in afbeelding 03 kan de servo in twee van te voren instelbare posities worden gezet, afhankelijk van de stand van schakelaar S1. Deze schakeling kan prima toegepast worden als wissel-aandrijving. | + | Met het schema in afbeelding 03 kan de servo in twee van te voren instelbare posities worden gezet, afhankelijk van de stand van [[Elektronica basis#De schakelaar|schakelaar]] S1. De beide standen zijn instelbaar met potmeters P1 en P2. Deze schakeling kan prima toegepast worden als wisselaandrijving. |
| − | | |
| | {{Afbeelding 2 naast elkaar | | {{Afbeelding 2 naast elkaar |
| | |Bestand= NE555_Servo-tester04.gif | | |Bestand= NE555_Servo-tester04.gif |
| − | |Bestand2= NE555_Servo-tester05.GIF | + | |Bestand2= NE555 Servo-tester05.png |
| | |Grootte= 340px | | |Grootte= 340px |
| − | |Grootte2= 365px | + | |Grootte2= 350px |
| | |Volgnummer= 02 | | |Volgnummer= 02 |
| | |Volgnummer2= 03 | | |Volgnummer2= 03 |
| Regel 44: |
Regel 39: |
| | |Tussenruimte= 22px | | |Tussenruimte= 22px |
| | }} | | }} |
| − | De stuur-[[Woorden - E#Elektronica|elektronica]] is ontkoppeld met R3 en C3. C4 is 100 μF. Deze drie componenten vlakken de spanning naar de NE555 extra af, waardoor de NE555 zijn werk naar behoren kan doen. | + | De stuur-[[Woorden - E#Elektronica|elektronica]] is ontkoppeld met R3 en C3. C4 is 100 μF. Deze drie componenten vlakken de [[Woorden - S#Spanning|spanning]] naar de NE555 extra af, waardoor de NE555 zijn werk naar behoren kan doen. |
| | | | |
| − | Met het schema in afbeelding 04 is een complete wisselaandrijving te bouwen, inclusief puntstukpolarisatie. Een bi-stabiel relais (bijvoorbeeld type HFD3-12-L2 van de Firma HongFa) schakelt de servo en tegelijkertijd wordt de spanning van het puntstuk omgepoold. De aansluitingen 1 en 2 (zie bovenzijde Re1) worden via drukschakelaars of een wisseldecoder op de + (plus) van de 12 Volt voeding aangesloten. De aansluitingen A en B worden op de spoorstaven aangesloten en aansluiting C gaat naar het puntstuk. | + | Met het schema in afbeelding 04 is een complete wisselaandrijving te bouwen, inclusief [[Woorden - P#Puntstuk|puntstuk]]polarisatie met behulp van schakelaar S2, welke gekoppeld is aan de servo-arm. De aansluitingen 1 en 2 van S2 worden op de spoorstaven aangesloten en aansluiting P gaat naar het puntstuk.<br> |
| | + | Een [[Woorden - B#Bistabiel relais|bistabiel relais]] (bijvoorbeeld type HFD3-12-L2 van de Firma HongFa) schakelt de servo en tegelijkertijd wordt door de servo de spanning van het puntstuk omgepoold. De aansluitingen 1 en 2 (zie bovenzijde Re1) worden via drukschakelaars of een wisseldecoder op de <big>+</big> (plus) van de 12 Volt [[Woorden - V#Voeding|voeding]] aangesloten. |
| | {{Afbeelding | | {{Afbeelding |
| − | |Bestand= NE555_Servo-tester06.GIF | + | |Bestand= NE555 Servo-tester06.png |
| − | |Grootte= Groot | + | |Grootte= 400px |
| | |Volgnummer= 04 | | |Volgnummer= 04 |
| − | |Omschrijving= Aangepaste servotester met bi-polair relais | + | |Omschrijving= Aangepaste servotester met bistabiel relais |
| | |Maker= Fred Eikelboom | | |Maker= Fred Eikelboom |
| | |Type= Schema | | |Type= Schema |
| Regel 58: |
Regel 54: |
| | | | |
| | <u>Tip:</u><br /> | | <u>Tip:</u><br /> |
| − | Gebruik voor de NE555 een IC-voetje. Soldeer dit voetje op de print zodat het IC er zo in gestoken kan worden. Mocht de NE555 eventueel defect raken dan kan er zonder solderen een ander exemplaar ingestoken worden. | + | Gebruik voor de NE555 een [[Woorden - I#IC.|IC]]-voetje. Soldeer dit voetje op de print zodat het IC er zo in gestoken kan worden. Mocht de NE555 eventueel defect raken dan kan er zonder solderen een ander exemplaar ingestoken worden. |
| − | | |
| − | Let op bij wissels waarbij de wisseltongen elektrisch met het puntstuk verbonden zijn. Bij dit type wissels kan geen gebruik gemaakt worden van een relais voor het ompolen van de spanning op het puntstuk. Daar het relais (Re1) vele malen sneller schakelt dan de wisselaandrijving bestaat namelijk kans op kortsluiting tijdens het omzetten van de wisseltongen. Er moeten dan microschakelaars gebruikt worden die door de arm van de servo geschakeld worden, zodat de wisseltongen precies op tijd spanning met de juiste polariteit krijgen.
| |
| | | | |
| | + | Let op bij wissels waarbij de wissel[[Woorden - T#Tong|tongen]] elektrisch met het puntstuk verbonden zijn. Bij dit type wissels kan geen gebruik gemaakt worden van een relais voor het ompolen van de spanning op het puntstuk. Daar het relais (Re1) vele malen sneller schakelt dan de wisselaandrijving bestaat namelijk kans op kortsluiting tijdens het omzetten van de wisseltongen. Er moeten dan microschakelaars gebruikt worden die door de arm van de servo geschakeld worden, zodat de wisseltongen precies op tijd spanning met de juiste [[Woorden - O#Ompolen|polariteit]] krijgen. |
| | ---- | | ---- |
| − |
| |
| | === Aansturing met aangepaste servotester === | | === Aansturing met aangepaste servotester === |
| − | Er zijn servotesters te koop, bijv. het bouwpakket 234915 van Conrad. Ook bij Ali-express worden kant-en-klare goedkope servotesters aangeboden. Met een servotester is heel simpel de servo aan te sturen. Voor meer mogelijkheden is een servotester heel gemakkelijk aan te passen. | + | Er zijn servotesters te koop, bijv. het bouwpakket 234915 - 8J van Conrad. Ook bij Ali-express worden kant-en-klare goedkope servotesters aangeboden. Met een servotester is heel simpel de servo aan te sturen. Voor meer mogelijkheden is een servotester heel gemakkelijk aan te passen. |
| | {{Afbeelding 3 naast elkaar | | {{Afbeelding 3 naast elkaar |
| | |Bestand= Servo_tester-Conrad-01.jpg | | |Bestand= Servo_tester-Conrad-01.jpg |
| Regel 73: |
Regel 67: |
| | |Grootte2= 275px | | |Grootte2= 275px |
| | |Grootte3= 200px | | |Grootte3= 200px |
| − | |Volgnummer= 04 | + | |Volgnummer= 05 |
| − | |Volgnummer2= 05 | + | |Volgnummer2= 06 |
| − | |Volgnummer3= 06 | + | |Volgnummer3= 07 |
| | |Omschrijving= Standaard tester | | |Omschrijving= Standaard tester |
| | |Omschrijving2= Aangepaste tester | | |Omschrijving2= Aangepaste tester |
| Regel 83: |
Regel 77: |
| | |Maker3= André van Loe | | |Maker3= André van Loe |
| | }} | | }} |
| − | | + | Dat is wat André van Loe gedaan heeft, op het BNLS-forum gaf hij aan hoe. Het is mogelijk om de servo met twee potmeters en een schakelaar twee van te voren ingestelde standen te laten aannemen. De bestaande potmeter is verwijderd en vervangen door twee met een de halve waarde van de originele [[Woorden - P#Potentiometer|potentiometer]] in [[Woorden - S#Serieschakeling|serie]]. Over één van de potmeters is een schakelaar gemonteerd. Met de schakelaar wordt de potmeter overbrugd, zodat de servo met de andere potmeter op de ene stand wordt ingesteld. Wanneer de schakelaar onderbroken wordt, gaat de servo naar de andere stand. De beide eindstanden zijn met beide potmeters in te stellen. Hij heeft tevens twee connectoren op het printje gemonteerd, zodat de bedrading snel en eenvoudig aangesloten kan worden, zoals op afbeelding 07 te zien is. |
| − | dat is wat André van Loe gedaan heeft, op het BNLS-forum gaf hij aan hoe. Het is mogelijk om de servo met twee potmeters en een schakelaar twee van te voren ingestelde standen te laten aannemen. De bestaande potmeter is verwijderd en vervangen door twee met een de halve waarde van de originele potmeter in serie. Over één van de potmeters is een schakelaar gemonteerd. Met de schakelaar wordt de potmeter overbrugd, zodat de servo met de andere potmeter op de ene stand wordt ingesteld. Wanneer de schakelaar onderbroken wordt, gaat de servo naar de andere stand. De beide eindstanden zijn met beide potmeters in te stellen. Hij heeft tevens twee connectoren op het printje gemonteerd, zodat de bedrading snel en eenvoudig aangesloten kan worden, zoals op foto 10 te zien is.
| |
| | ---- | | ---- |
| − |
| |
| | === Puntstukpolarisatie === | | === Puntstukpolarisatie === |
| − | Om het puntstuk van een wissel te polariseren kunnen een paar microswitches worden gemonteerd in de buurt van de servo-arm, zodat in beide eindstanden van de servo een schakelaar omgezet wordt. Deze kan het puntstuk van spanning voorzien met de juiste polariteit. Hiervoor moet een bevestigingsplaatje worden gemaakt, of gekocht (DinaSys Servo Eindafschakeling) met daarop gemonteerde schakelaars (zie: [[Servo-aansturing#Meer informatie|'Meer informatie']]). | + | Om het [[Woorden - P#Puntstuk|puntstuk]] van een wissel te polariseren kunnen een paar microswitches worden gemonteerd in de buurt van de servo-arm, zodat in beide eindstanden van de servo een schakelaar omgezet wordt. Deze kan het puntstuk van spanning voorzien met de juiste polariteit. Hiervoor moet een bevestigingsplaatje worden gemaakt, of gekocht met daarop gemonteerde eindschakelaars. |
| − | | |
| | ---- | | ---- |
| − | | + | Zie "Externe websites" voor kant-en-klare servotesters. |
| − | Zie 'Externe websites' voor kant-en-klare servotesters bij [[Servo-aansturing#Meer informatie|'Meer informatie']]. | |
| | {{Linkssectie begin | | {{Linkssectie begin |
| | |Box= AlleenInfo | | |Box= AlleenInfo |
| Regel 108: |
Regel 98: |
| | }} | | }} |
| | {{Link intern | | {{Link intern |
| − | |Link= LocoNet Servo-module | + | |Link= LocoNet servo-module |
| − | |Linknaam= LocoNet Servo-module | + | |Linknaam= LocoNet servo-module |
| | }} | | }} |
| | {{Link intern | | {{Link intern |
| Regel 118: |
Regel 108: |
| | {{Linkssectie tussenkop | | {{Linkssectie tussenkop |
| | |Koptekst= Beneluxspoor.net-forum: | | |Koptekst= Beneluxspoor.net-forum: |
| | + | }} |
| | + | {{Link Forum-Meerkeuze |
| | + | |Volgnr = 174 |
| | + | |ExtraInfo= over de kwaliteit van servo's |
| | }} | | }} |
| | {{Link Forum-Meerkeuze | | {{Link Forum-Meerkeuze |
| Regel 130: |
Regel 124: |
| | |Volgnr= 14 | | |Volgnr= 14 |
| | |ExtraInfo= Servo-tester. | | |ExtraInfo= Servo-tester. |
| − | }}
| |
| − | {{Link Conrad-Meerkeuze
| |
| − | |Volgnr= 15
| |
| − | |ExtraInfo= Servo aansturing voor twee servo's.
| |
| | }} | | }} |
| | {{Link Algemeen-Meerkeuze | | {{Link Algemeen-Meerkeuze |
| Regel 155: |
Regel 145: |
| | |1= ref | | |1= ref |
| | |2= | | |2= |
| − | * [http://www.hvlabs.com/555servo.html hvlabs.com] | + | * [https://www.conrad.nl/nl/search.html?search=servo%20tester&searchBarInput=servo%20tester Conrad.nl] |
| − | * [http://www.horrorseek.com/home/halloween/wolfstone/Motors/svoint_RCServos.html#RCServo horrorseek.com] | + | * [https://www.instructables.com/Simple-Servo-Tester/ instructables.com] |
| − | * [http://http://hades.mech.northwestern.edu/index.php/555_Servo_Circuit northwestern.edu]
| |
| − | * [http://http://makeprojects.com/Project/Control-a-Servo-Motor-Without-Programming/990/1#.UF3PNrLN-o0 makeprojects.com]
| |
| − | * [https://www.aliexpress.com/wholesale?catId=0&initiative_id=SB_20200511035532&origin=y&SearchText=servotester aliexpress.com]
| |
| | |LetterGrootte= 75% | | |LetterGrootte= 75% |
| | |KaderBreedte= 100% | | |KaderBreedte= 100% |
| Regel 169: |
Regel 156: |
| | }} {| width= "100%" | | }} {| width= "100%" |
| | |- valign= "top" | | |- valign= "top" |
| − | ! scope= "row" width= "75%" | | + | ! scope= "row" width= "70%" | |
| − | | <small>Laatste wijziging: 18 apr 2023 10:52 (CET)</small> | + | | <small>Laatste wijziging: 1 feb 2024 14:13 (CET)</small> |
| | [[Categorie: Alles|S]] | | [[Categorie: Alles|S]] |
| | [[Categorie: Artikel|Servo-aansturing]] | | [[Categorie: Artikel|Servo-aansturing]] |
Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Fred Eikelboom
Op de modelspoorbaan is goed gebruik te maken van modelbouwservo's voor bijvoorbeeld wisselaandrijving, het openen van de deuren van een lokloods, of voor het bedienen van overwegbomen. Dit artikel beschrijft verschillende mogelijkheden van een servo-aansturing.
Servo of servomotor?
Een (modelbouw)servo is geen servomotor. Een servomotor is een geheel ander apparaat, dat ook vele malen duurder is. Een servomotor wordt in de industrie gebruikt op 24 of 230 volt (via de dure besturingskast). De werking van de servomotor is enigszins vergelijkbaar met een stappenmotor. Zou het al lukken zo een servomotor aan een wissel te koppelen, dan draait de servomotor (al bij het eerste inschakelen), het hele wissel aan gort! En nog een probleem; er is geen enkele wisseldecoder die een echte servomotor aan kan sturen. Dat lukt met modelbouwservo's een heel stuk beter.
Aanstuurmethoden
Voor het aansturen van servo's is o.a. gebruik te maken van het NE555 timer IC. Met een paar extra onderdelen kan hiermee een stuurpulsgenerator worden gebouwd. De spanningsregelaar 7805 zorgt voor de stabiele voeding van de servotester en de servo. De aansluitingen van beide IC's zijn aangegeven in afbeelding 01.
|
| Afbeelding: 01
|
| Componenten aansluiting
|
| Tekening gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Afbeelding 02 geeft het schema van een eenvoudige servotester met deze componenten.
Met het schema in afbeelding 03 kan de servo in twee van te voren instelbare posities worden gezet, afhankelijk van de stand van schakelaar S1. De beide standen zijn instelbaar met potmeters P1 en P2. Deze schakeling kan prima toegepast worden als wisselaandrijving.
|
|
|
| Afbeelding: 02
|
|
Afbeelding: 03
|
| Eenvoudige servotester
|
|
Aangepaste servotester
|
| Schema gemaakt door: Fred Eikelboom
|
|
Schema gemaakt door: Fred Eikelboom
|
De stuur-elektronica is ontkoppeld met R3 en C3. C4 is 100 μF. Deze drie componenten vlakken de spanning naar de NE555 extra af, waardoor de NE555 zijn werk naar behoren kan doen.
Met het schema in afbeelding 04 is een complete wisselaandrijving te bouwen, inclusief puntstukpolarisatie met behulp van schakelaar S2, welke gekoppeld is aan de servo-arm. De aansluitingen 1 en 2 van S2 worden op de spoorstaven aangesloten en aansluiting P gaat naar het puntstuk.
Een bistabiel relais (bijvoorbeeld type HFD3-12-L2 van de Firma HongFa) schakelt de servo en tegelijkertijd wordt door de servo de spanning van het puntstuk omgepoold. De aansluitingen 1 en 2 (zie bovenzijde Re1) worden via drukschakelaars of een wisseldecoder op de + (plus) van de 12 Volt voeding aangesloten.
|
| Afbeelding: 04
|
| Aangepaste servotester met bistabiel relais
|
| Schema gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Met bovenstaande componenten (zie afbeeldingen 2 t/m 4) is geen lange omlooptijd te verwezenlijken.
Tip:
Gebruik voor de NE555 een IC-voetje. Soldeer dit voetje op de print zodat het IC er zo in gestoken kan worden. Mocht de NE555 eventueel defect raken dan kan er zonder solderen een ander exemplaar ingestoken worden.
Let op bij wissels waarbij de wisseltongen elektrisch met het puntstuk verbonden zijn. Bij dit type wissels kan geen gebruik gemaakt worden van een relais voor het ompolen van de spanning op het puntstuk. Daar het relais (Re1) vele malen sneller schakelt dan de wisselaandrijving bestaat namelijk kans op kortsluiting tijdens het omzetten van de wisseltongen. Er moeten dan microschakelaars gebruikt worden die door de arm van de servo geschakeld worden, zodat de wisseltongen precies op tijd spanning met de juiste polariteit krijgen.
Aansturing met aangepaste servotester
Er zijn servotesters te koop, bijv. het bouwpakket 234915 - 8J van Conrad. Ook bij Ali-express worden kant-en-klare goedkope servotesters aangeboden. Met een servotester is heel simpel de servo aan te sturen. Voor meer mogelijkheden is een servotester heel gemakkelijk aan te passen.
|
|
|
|
|
| Afbeelding: 05
|
|
Afbeelding: 06
|
|
Afbeelding: 07
|
| Standaard tester
|
|
Aangepaste tester
|
|
Tester met schakelaar
|
| Foto gemaakt door: André van Loe
|
|
Foto gemaakt door: André van Loe
|
|
Foto gemaakt door: André van Loe
|
Dat is wat André van Loe gedaan heeft, op het BNLS-forum gaf hij aan hoe. Het is mogelijk om de servo met twee potmeters en een schakelaar twee van te voren ingestelde standen te laten aannemen. De bestaande potmeter is verwijderd en vervangen door twee met een de halve waarde van de originele potentiometer in serie. Over één van de potmeters is een schakelaar gemonteerd. Met de schakelaar wordt de potmeter overbrugd, zodat de servo met de andere potmeter op de ene stand wordt ingesteld. Wanneer de schakelaar onderbroken wordt, gaat de servo naar de andere stand. De beide eindstanden zijn met beide potmeters in te stellen. Hij heeft tevens twee connectoren op het printje gemonteerd, zodat de bedrading snel en eenvoudig aangesloten kan worden, zoals op afbeelding 07 te zien is.
Puntstukpolarisatie
Om het puntstuk van een wissel te polariseren kunnen een paar microswitches worden gemonteerd in de buurt van de servo-arm, zodat in beide eindstanden van de servo een schakelaar omgezet wordt. Deze kan het puntstuk van spanning voorzien met de juiste polariteit. Hiervoor moet een bevestigingsplaatje worden gemaakt, of gekocht met daarop gemonteerde eindschakelaars.
Zie "Externe websites" voor kant-en-klare servotesters.
Meer informatie
Beneluxspoor.net-forum:
|
|
|
over de kwaliteit van servo's
|
|
|
over servo's
|
Externe websites:
|
|
|
Servo-tester.
|
|
|
Hongfa Latch-relais.
|
|
|
Zeer veel gegevens van allerlei merken.
|
|
|
Servo aanstuurmethoden (Geert Giebens).
|
|
|
Servo besturing.
|
|
|
Laatste wijziging: 1 feb 2024 14:13 (CET)
|
