Persoonlijke instellingen

Terugmelding en/of bezetmelding: verschil tussen versies

Uit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken
(→‎Bezetmelding)
k (txt)
 
(157 tussenliggende versies door 6 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
−
<small><center>'''[[E10.04 - Wissels digitaliseren]] - Vorige | Volgende - [[E10.06 - Verder]]'''</center>
+
{{Koptekst
−
----
+
|Vorige= Melding
−
<small>Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Remco Poppen</small></small>
+
|Volgende= Detectie van goederenwagens/rijtuigen
−
== Bezetmelding ==
+
|VorigeMenu= Melding
 +
|Auteur= Fred Stevens
 +
}}
 +
{{Inhoudsopgave||Klein}}
 +
Nu er digitaal gereden kan worden en de wissels digitaal omgezet kunnen worden, is de basis gelegd voor het geautomatiseerd rijden. Mensen kunnen zien waar een trein zich op de modelbaan bevindt, met handen om de rijregelaar en de wissels te bedienen.
  
−
Nu we digitaal kunnen rijden en de wissels digitaal kunnen omzetten is de basis gelegd voor het geautomatiseerd rijden. Wij, als mens, kunnen zien waar een trein zich bevindt, we kunnen hem met de rijregelaar laten rijden en wissels zo zetten dat de trein op zijn eindbestemming aankomt.
+
Als dit door een computer gedaan moet worden, dan moet de computer "handen", "ogen" en "hersens" krijgen. Met deze drie onderdelen kan de computer de modeltreinen laten rijden. In dit en de volgende hoofdstukken wordt uitgelegd wat de ogen, handen en de hersenen van de computer zijn. Om iets te melden aan de computer kan gebruik gemaakt worden van een '''terugmelder''' of een '''bezetmelder'''.
 +
=== Terugmelder ===
 +
Een terugmelder is een voorziening om informatie terug te sturen naar een centraal systeem. Die informatie kan een bezetmelding zijn, maar ook vele andere signalen die aan de centrale doorgegeven kunnen worden, zoals wisselstand, een knopje op een bedieningspaneel of een contactschakelaar tussen de rails. Er bestaan verschillende terugmeldsystemen, afhankelijk van het type centrale dat gebruikt wordt. Een paar bekende systemen zijn S88 en RS, maar er zijn er nog veel meer.
 +
=== Bezetmelder ===
 +
Een bezetmelder is een voorziening om het bezet zijn van een blok te detecteren. Er zijn verschillende types: d.m.v. [[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]]verbruik, met [[Woorden - R#Reed-contact|reed-contact]], d.m.v. schakelrails, via lichtsluizen of via massadetectie. Elk systeem om een bezette sectie te detecteren is een bezetmelder. Meestal wordt hiermee het stukje elektronica bedoeld dat d.m.v. stroomdetectie bepaalt of er een stroomverbruiker op het spoor staat, zoals;
 +
* een locomotief;
 +
* een wagon met licht (lampjes of led-strips);
 +
* of een wagon met een weerstand tussen de wielen.
 +
Kort samengevat; een "bezetmelder" detecteert een bezet spoor, een "terugmelder" stuurt informatie terug naar de centrale. Dikwijls worden beide als één geheel aangeboden en dit heet dan een gecombineerde terug/bezetmelder.
  
−
Wanneer een computer de trein moet bedienen hebben we een probleem. De computer beschikt niet over 'ogen' om de trein te kunnen zien en 'handen' om de rijregelaar te bedienen. Dus we moeten de computer de beschikking geven over deze 'ogen' en 'handen'.  
+
De terugmelding/bezetmelding zijn "de ogen" van de computer. Hierdoor "weet" de computer waar een locomotief zich op de modelbaan bevindt.
 +
=== Terugmelders/bezetmelders ===
 +
Terug- of bezetmelders zijn er in veel verschillende varianten. De meest bekende vormen van terugmelding/bezetmelding zijn de volgende:
 +
{|
 +
|
 +
* Reed-contacten (terugmelding);
 +
* Schakelrails (terugmelding);
 +
* Massadetectie (terugmelding);
 +
* [[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]]detectie (bezetmelding), aangesloten op een terugmelder (twee aparte printen);
 +
* Stroomdetectie (gecombineerde bezetmelding en terugmelding op één print).
 +
|}
 +
==== Reed-contacten ====
 +
[[Woorden - R#Reed-contact|Reed-contact]]en en schakelrails zijn zogenaamde pulscontacten. Wanneer een loc of treinstel voorbij rijdt, genereren ze heel kort een pulsje, dat door de computer moet worden gezien. Het reed-contact is een schakelaartje in een glazen buisje. Dit schakelaartje wordt geactiveerd wanneer er een magneet in de buurt komt. Door een reed-contact tussen de spoorstaven te plaatsen en een magneetje onder de trein te bevestigen, zal bij het voorbijrijden van de trein het reed-contact heel kort bekrachtigd worden.
 +
{{Afbeelding
 +
|Bestand= Digitaal800px-Reed_switch.jpg
 +
|Grootte= 200px
 +
|Volgnummer= 01
 +
|Omschrijving= Reed-contact
 +
|Bron= André Karwath en [https://nl.wikipedia.org/wiki/Bestand:Reed_switch_(aka).jpg Wikipedia] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]]
 +
}}
 +
==== Schakelrails ====
 +
Märklin biedt speciale schakelrails aan. Deze rails is voorzien van twee kleine pallen die boven de railbedding uitsteken en twee schakelaars bedienen. De sleper onder de loc drukt - afhankelijk van de rijrichting - de ene of de andere schakelaar kortstondig in.
 +
{{Afbeelding
 +
|Bestand= DigitaalSchakelrail.jpg
 +
|Grootte= 300px
 +
|Volgnummer= 02
 +
|Omschrijving= Märklin schakelrails
 +
|Bron= {{Bron conrad}}
 +
}}
 +
=== Massadetectie ===
 +
Massadetectie is een terug/bezetmeldtechniek voor drierail. Bij drierail staat de plus (via de rode draad) op de puntcontacten en de massa (via de bruine draad) op de spoorstaven. Eén spoorstaaf moet worden geïsoleerd door middel van twee isolatielassen. Op deze geïsoleerde spoorstaaf wordt de terugmelder/bezetmelder aangesloten. Wanneer een loc of treinstel over de geïsoleerde spoorstaaf rijdt en daarmee dus beide spoorstaven verbindt (de wielen zijn namelijk elektrisch met elkaar verbonden), genereert dit een terugmelding/bezetmelding. Het systeem "weet" nu dat er zich een loc of treinstel bevindt op de plek van die melder.
  
−
'''Bezetmelders'''
+
Bij massadetectie is de kans op een correcte terugmelding/bezetmelding veel groter dan bij een reed-contact of schakelrails. Een reed-contact of een schakelrails geven maar één enkele puls af en als die gemist wordt (of niet komt), zal er geen terugmelding/bezetmelding plaatsvinden. Bij massadetectie is er, als gevolg van de lengte van het geïsoleerde deel van de spoorstaaf, een veel grotere kans op detectie en daarmee neemt de betrouwbaarheid sterk toe. Zie ook het artikel [[Isoleren van Märklin C-rails]].
 +
{{Afbeelding
 +
|Bestand= DigitaalBm3rail.jpg‎
 +
|Grootte= 275px
 +
|Volgnummer= 03
 +
|Omschrijving= 16-voudige massadetectie BMD16
 +
|Bron= Huib Maaskant [https://www.floodland.nl/aim/info_bmd16n_1.htm Avontuur in miniatuur]
 +
}}
 +
Schematisch weergegeven ziet het er als volgt uit: (van links naar rechts) reed-contact, massadetectie, schakelrails.
 +
{{Afbeelding
 +
|Bestand= DigitaalInfo_terugmelding_2_2.gif
 +
|Grootte= 650px
 +
|Volgnummer= 04
 +
|Omschrijving= Schematische weergave van de diverse detectie-mogelijkheden
 +
|Bron= Huib Maaskant - [https://www.floodland.nl/aim Avontuur in miniatuur]
 +
}}
 +
=== Oppassen bij H-bug in centrale en/of boosters ===
 +
Vanwege de H-brug in diverse centrales en boosters mogen in geen geval de bezetmelders van de versie DR4088-GND tegen de massa, wat gebruikelijk is bij het 3-railsysteem, worden gebruikt. Dit leidt onherroepelijk tot een defect van de H-brug. De meldprinten dienen dus geïsoleerd te zijn. Lees dus de gebruiksaanwijzing of er een H-brug in de centrale zit! Verdere informatie op het BNLS-forum (zie hieronder bij Meer informatie),
 +
=== Stroomdetectie ===
 +
Stroomdetectie is een bezetmeldingstechniek die toepasbaar is op zowel twee- als drierail. [[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]]detectie werkt - zoals de naam al zegt - op basis van het detecteren van stroomverbruik.
  
−
Deze 'ogen' noemen we bezetmelders. Bezetmelders zijn er in veel verschillende varianten. De meest bekende bezetmelders zijn de volgende:
+
Bij tweerail wordt een deel van één spoorstaaf geïsoleerd en daar wordt (via de rode draad) de bezetmelder op aangesloten. Zodra een stroomverbruiker (zoals loc, treinstel of verlicht railvoertuig) op dit gedeelte komt, zal er [[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]] gaan lopen door het bezetmeldcontact. Hierdoor detecteert de bezetmelder dat dit specifieke deel in gebruik is en genereert een bezetmelding. Deze manier van detecteren is uiterst betrouwbaar, mits de [[diodeschakeling]] wordt toepast.
  
−
<table>
+
Bij drierail werkt dit hetzelfde, alleen hier wordt de spoorstaaf die aan de rode draad zit geïsoleerd, of de puntcontacten, (die aan de rode draad zitten) en daar wordt (via de rode draad) de bezetmelder op aangesloten. Er bestaan ook printen waarop de bezetmelder en de terugmelder gecombineerd zijn.
−
<tr><td>Reed contacten</td></tr>
+
{{Afbeelding
−
<tr><td>Schakelrails</td></tr>
+
|Bestand= DigitaalBM16N-SD.jpg‎
−
<tr><td>Massa detectie</td></tr>
+
|Grootte= 275px
−
<tr><td>Stroom detectie</td></tr>
+
|Volgnummer= 05
−
</table>
+
|Omschrijving= 16-voudige stroomdetectie BMD16N SD
 +
|Bron= Huib Maaskant [https://www.floodland.nl/aim/info_bmd16n_sd_1.htm Avontuur in miniatuur]
 +
}}
 +
Schematisch weergegeven ziet het er als volgt uit:
 +
{{Afbeelding
 +
|Bestand= DigitaalInfo_terugmelding_3_2.gif‎
 +
|Grootte= 650px
 +
|Volgnummer= 06
 +
|Omschrijving= Aansluitingen t.b.v. stroomdetectie.
 +
|Bron= Huib Maaskant - [https://www.floodland.nl/aim Avontuur in miniatuur]
 +
}}
 +
=== Diodeschakeling ===
 +
Bij het gebruik van [[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]]detectie moet voor de niet-gedetecteerde stukken een [[diodeschakeling]] (via de rode draad) worden toegepast. Hiermee worden mogelijke problemen met de bezetmelding voorkomen.
  
−
'''Reed contacten'''
+
Aansluiten op de centrale gaat als volgt:
 +
==== S88 ====
 +
Op dit moment is het S88-systeem één van de meest gangbare manieren om terugmelders/bezetmelders aan te sluiten. Het voordeel van deze melders is dat ze vrij goedkoop zijn en goed zelf te bouwen. Twee nadelen kenmerken het S88-systeem:
 +
# storingsgevoeligheid van de kabels, waarmee de melders aan elkaar zijn gekoppeld. Hiervoor is een oplossing bedacht in de vorm van S88-N, waarbij in plaats van de normale bandkabels een netwerkkabel (een zogenaamde "patchcable") gebruikt wordt.
 +
# de S88 moet één lange keten zijn, aftakkingen zijn niet toegestaan. Dit is op een normale baan niet snel een probleem, maar op grotere en complexere banen wel.
 +
==== Ontstoring ====
 +
Karst Drenth gaf op het forum een tip om de stoorsignalen (die spookmeldingen veroorzaken) te onderdrukken: door het aanbrengen van weerstanden van 4700 &Omega; over de ingangen van de meldprint zijn valse bezetmeldingen goed te voorkomen. Zie [[Terugmelding en/of bezetmelding#Meer informatie|"Meer informatie"]]. (Lees ook bericht 8 t/m 17 in dat verslag.)
 +
De noodzaak van het aanbrengen van de weerstanden hangt, zoals in de praktijk is gebleken, erg af van de manier van bekabelen en de lengte van de gedetecteerde railsecties.
 +
==== Loconet ====
 +
De andere, steeds populairdere vorm van aansluiten is middels Loconet. Dit is een door Digitrax ontwikkeld protocol, waarbij vrijwel elke structuur geïmplementeerd kan worden, behalve een ringnetwerk. Deze manier van aansluiten kenmerkt zich door een zeer betrouwbaar functioneren, waarbij het grote voordeel is dat op het Loconet veel meer dan alleen maar bezetmelders aangesloten kunnen worden. Het nadeel van Loconet is alleen de prijs; gemiddeld genomen kost dit het dubbele van S88 melders.
  
−
Reed contacten of schakelrails zijn zogenaamde puls contacten. Als een trein voorbij rijdt genereren ze heel kort een pulsje die door de bezetmelder moet worden gezien.
+
Na enkele zelfbouw-initiatieven door handige hobbyïsten is door Uhlenbrock ook onderkend dat er een markt is voor een hybridevorm tussen deze twee systemen, dus bracht dit bedrijf in 2010 de S88 - Loconetadapter op de markt. Hiermee zijn de voordelen van goedkope S88-bezetmelders te combineren met de toegestane structuur van Loconet en zijn betrouwbaarheid.
−
 
+
==== XpressNet ====
−
Het reedrelais is een klein schakelaartje in een glazen buisje. Dit schakelaartje wordt geactiveerd als er een magneet bij in de buurt komt. Door een reedrelais tussen de spoorstaven te plaatsen én een magneetje onder de trein te bevestigen, zal bij het voorbijrijden van de trein de schakelaar bekrachtigd worden.
+
XpressNet is een protocol van Lenz en dit wordt ook gebruikt voor de Roco Multimaus. Dit protocol kan ook gebruikt worden om Lenz [[Woorden - E#Elektrische stroom|stroom]]detectiemelders aan te sluiten. Door het verschijnen van zelfbouwprojecten zoals de "[[S88XpressNetLI]]" van Karst Drenth en Wim Ros), waarmee S88 kan worden gebruikt met XpressNet, is de specifieke Lenz/Roco -melder niet meer noodzakelijk op het XpressNet.
−
 
+
==== Boosters ====
−
'''Schakelrails'''
+
Bij gebruik van boosters moeten we er op letten dat de J- en K-draden van de bezet/terugmelders op het stuk rails aangesloten zijn wat met de booster verbonden is. Zie ook het artikel [[Inleiding boosters]] voor meer informatie.
−
 
+
{{Linkssectie begin
−
Märklin biedt een speciale schakelrail. Deze rail is voorzien van 2 kleine schakelaars die met een pal door de rail bedding uitsteken. De sleper onder de loc drukt afhankelijk van de rijrichting de ene of andere schakelaar kortstondig aan.
+
|Box= AlleenInfo
−
 
+
}}
−
'''Massa detectie'''
+
{{Linkssectie tussenkop
−
 
+
|Koptekst= Encyclopedie
−
Massa detectie is een terugmeld techniek voor 3-rail. Bij 3-rail staat de + op de punt contacten en de massa op de railstaven. Je zult nu 1 massa staat moeten isoleren in de rail. Op deze geisoleerde rail sluit je de bezetmelder aan.
+
}}
−
 
+
{{Link intern
−
Wanneer nu een trein over de geisoleerde railstaaf rijdt en daarmee dus beide railstaven verbindt genereer je een bezetmelding. Het systeem weet nu dat er zich een trein bevindt op de plek van die bezetmelder.
+
|Link= Bedrading aan spoorstaaf solderen
−
 
+
|Linknaam= Bedrading aan spoorstaaf solderen
−
Bij massadetectie is de kans op een correcte bezetmelding veel groter als bij een Reed of schakelrail. Deze laatste 2 geven 1 enkele puls af en als die gemist wordt of niet komt zal er geen bezetmelding zijn. Bij massadetectie is er als gevolg van de lengte van het geisoleerde deel een veel grotere kans op detectie en daarmee neemt de betrouwbaarheid toe.
+
}}
−
 
+
{{Link intern
−
In schematische weergave ziet het er als volgt uit ( Van links naar rechts, reedcontact, massadetectie, schakelrails ):
+
|Link= Detectieschakelingen
−
 
+
|Linknaam= Detectieschakelingen
−
[[Bestand:DigitaalInfo_terugmelding_2_2.gif]]
+
}}
−
<br><i><small><small>E10.05-01<br />Bron:  Huib Maaskant - http://www.floodland.nl/aim/</small></small></i>
+
{{Link intern
−
 
+
|Link= Digitale baanbesturing
−
'''Stroom detectie'''
+
|Linknaam= Digitale baanbesturing
−
 
+
}}
−
Stroomdetectie is een terugmeld techniek welke toepasbaar is op zwel 3- als 2-rail.
+
{{Link intern
−
Stroomdetectie werkt eigenlijk zoals de naam al zegt op basis van het detecteren van stroom.
+
|Link= Isoleren van Märklin C-rails
−
 
+
|Linknaam= Isoleren van Märklin C-rails
−
Bij 2-rail isoleer je een deel van 1 railstaaf en daar sluit je de bezetmelder op aan.
+
}}
−
Zodra de trein op dit gedeelte komt zal er, omdat de trein een stroomverbruiker is, stroom gaan lopen over het bezetmeld contact. Hierdoor detecteerd de bezetmelder dus dat dat specifieke deel in gebruik is en genereerd een  bezetmelding. Deze manier van detecteren is uiterst betrouwbaar.
+
{{Link intern
−
 
+
|Link= Raillassen en overgangsrails
−
Bij 3-rail werkt dit hetzelfde alleen nu isoleer je of een van de railstaven of de puntcontacten en daar sluit je de bezetmelder op aan.
+
|Linknaam= Raillassen en overgangsrails
−
 
+
}}
−
In schematische weergave ziet het er als volgt uit:
+
{{Link intern
−
 
+
|Link= Treingestuurd rijden
−
[[Bestand:DigitaalInfo_terugmelding_3_2.gif‎]]
+
|Linknaam= Treingestuurd rijden
−
<br><i><small><small>E10.05-02<br />Bron:  Huib Maaskant - http://www.floodland.nl/aim/</small></small></i>
+
}}
−
 
+
{{Link intern
−
De vier opties zien er in werkelijkheid als volgt uit:
+
|Link= Uhlenbrock Loconet-adapter 63840
−
 
+
|Linknaam= Uhlenbrock Loconet-adapter 63840
−
<table>
+
}}
−
<tr><td>
+
{{Link intern
−
[[Bestand:Digitaal800px-Reed_switch.jpg|275px]]
+
|Link= Uitleg LocoNet
−
<br><i><small><small>E10.05-03<br />Bron: André Karwath http://nl.wikipedia.org/wiki/Bestand:Reed_switch_(aka).jpg </small></small></i>
+
|Linknaam= Uitleg LocoNet
−
</td><td>
+
}}
−
[[Bestand:DigitaalSchakelrail.jpg.jpg|275px]]
+
{{Linkssectie tussenkop
−
<br><i><small><small>E10.05-04<br />Bron: www.conrad.nl</small></small></i>
+
|Koptekst= Beneluxspoor.net:
−
</td><td>
+
}}
−
[[Bestand:DigitaalBm3rail.jpg‎|275px]]
+
{{Linkssectie scheiding}}
−
<br><i><small><small>E10.05-05<br />Bron: Huib Maaskant http://www.floodland.nl/aim/info_bmd16n_1.htm</small></small></i>
+
{{Link Forum-Meerkeuze
−
</td><td>
+
|Volgnr= 5
−
[[Bestand:DigitaalBM16N-SD.jpg‎|275px]]
+
|ExtraInfo= Ontstoormethode voor S88-melders.
−
<br><i><small><small>E10.05-06<br />Bron: Huib Maaskant http://www.floodland.nl/aim/info_bmd16n_sd_1.htm</small></small></i>
+
}}
−
</td>
+
{{Linkssectie scheiding}}
−
</tr>
+
{{Link Forum-Meerkeuze
−
<tr><td>Reed contact</td><td>Marklin schakelrail</td><td>16 voudige massadetectie</td>td>16 voudige Stroomdetectie</td></</tr>
+
|Volgnr= 178
−
</table>
+
|ExtraInfo= Informatie over H-brug.
 +
}}
 +
{{Linkssectie tussenkop
 +
|Koptekst= Externe websites (meer over terugmelding/bezetmelding):
 +
}}
 +
{{Linkssectie scheiding}}
 +
{{Link Algemeen-Meerkeuze
 +
|Volgnr= 44
 +
|ExtraInfo= Avontuur in miniatuur (Huib Maaskant)
 +
}}
 +
{{Linkssectie einde
 +
}}
 +
{{Gerelateerde termen
 +
|Termen= Marklin, Maerklin, Mærklin
 +
}}
 +
{{Voettekst
 +
|Vorige= Melding
 +
|Volgende= Detectie van goederenwagens/rijtuigen
 +
|VorigeMenu= Melding
 +
}} {| width= "100%"
 +
|- valign= "top"
 +
! scope= "row" width="70%" |
 +
| <small>Laatste wijziging: 8 feb 2025 11:06 (CET)</small>
 +
|}[[Categorie: Alles|T]]
 +
[[Categorie: Artikel|Terugmelding en/of bezetmelding]]
 +
[[Categorie: Bedrading|T]]
 +
[[Categorie: Baanbesturing|T]]
 +
[[Categorie: Bezetmelding/Terugmelding|T]]
 +
[[Categorie: Digitale baanbesturing|T]]
 +
[[Categorie: Digitaal treingestuurd|T]]
 +
[[Categorie: LocoNet|T]]
 +
[[Categorie: S88|T]]
 +
[[Categorie: Spoorwegbouw|T]]
 +
[[Categorie: XpressNet|T]]
 +
[[Categorie: Fred Stevens|T]]

Huidige versie van 8 feb 2025 om 12:06

Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Fred Stevens

Nu er digitaal gereden kan worden en de wissels digitaal omgezet kunnen worden, is de basis gelegd voor het geautomatiseerd rijden. Mensen kunnen zien waar een trein zich op de modelbaan bevindt, met handen om de rijregelaar en de wissels te bedienen.

Als dit door een computer gedaan moet worden, dan moet de computer "handen", "ogen" en "hersens" krijgen. Met deze drie onderdelen kan de computer de modeltreinen laten rijden. In dit en de volgende hoofdstukken wordt uitgelegd wat de ogen, handen en de hersenen van de computer zijn. Om iets te melden aan de computer kan gebruik gemaakt worden van een terugmelder of een bezetmelder.

Terugmelder

Een terugmelder is een voorziening om informatie terug te sturen naar een centraal systeem. Die informatie kan een bezetmelding zijn, maar ook vele andere signalen die aan de centrale doorgegeven kunnen worden, zoals wisselstand, een knopje op een bedieningspaneel of een contactschakelaar tussen de rails. Er bestaan verschillende terugmeldsystemen, afhankelijk van het type centrale dat gebruikt wordt. Een paar bekende systemen zijn S88 en RS, maar er zijn er nog veel meer.

Bezetmelder

Een bezetmelder is een voorziening om het bezet zijn van een blok te detecteren. Er zijn verschillende types: d.m.v. stroomverbruik, met reed-contact, d.m.v. schakelrails, via lichtsluizen of via massadetectie. Elk systeem om een bezette sectie te detecteren is een bezetmelder. Meestal wordt hiermee het stukje elektronica bedoeld dat d.m.v. stroomdetectie bepaalt of er een stroomverbruiker op het spoor staat, zoals;

  • een locomotief;
  • een wagon met licht (lampjes of led-strips);
  • of een wagon met een weerstand tussen de wielen.

Kort samengevat; een "bezetmelder" detecteert een bezet spoor, een "terugmelder" stuurt informatie terug naar de centrale. Dikwijls worden beide als één geheel aangeboden en dit heet dan een gecombineerde terug/bezetmelder.

De terugmelding/bezetmelding zijn "de ogen" van de computer. Hierdoor "weet" de computer waar een locomotief zich op de modelbaan bevindt.

Terugmelders/bezetmelders

Terug- of bezetmelders zijn er in veel verschillende varianten. De meest bekende vormen van terugmelding/bezetmelding zijn de volgende:

  • Reed-contacten (terugmelding);
  • Schakelrails (terugmelding);
  • Massadetectie (terugmelding);
  • stroomdetectie (bezetmelding), aangesloten op een terugmelder (twee aparte printen);
  • Stroomdetectie (gecombineerde bezetmelding en terugmelding op één print).

Reed-contacten

Reed-contacten en schakelrails zijn zogenaamde pulscontacten. Wanneer een loc of treinstel voorbij rijdt, genereren ze heel kort een pulsje, dat door de computer moet worden gezien. Het reed-contact is een schakelaartje in een glazen buisje. Dit schakelaartje wordt geactiveerd wanneer er een magneet in de buurt komt. Door een reed-contact tussen de spoorstaven te plaatsen en een magneetje onder de trein te bevestigen, zal bij het voorbijrijden van de trein het reed-contact heel kort bekrachtigd worden.

Fout bij het aanmaken van de miniatuurafbeelding: Bestand is zoek
Afbeelding: 01
Reed-contact
Bron: André Karwath en Wikipedia CCimage.jpg

Schakelrails

Märklin biedt speciale schakelrails aan. Deze rails is voorzien van twee kleine pallen die boven de railbedding uitsteken en twee schakelaars bedienen. De sleper onder de loc drukt - afhankelijk van de rijrichting - de ene of de andere schakelaar kortstondig in.

DigitaalSchakelrail.jpg
Afbeelding: 02
Märklin schakelrails
Bron: Conrad.nl

Massadetectie

Massadetectie is een terug/bezetmeldtechniek voor drierail. Bij drierail staat de plus (via de rode draad) op de puntcontacten en de massa (via de bruine draad) op de spoorstaven. Eén spoorstaaf moet worden geïsoleerd door middel van twee isolatielassen. Op deze geïsoleerde spoorstaaf wordt de terugmelder/bezetmelder aangesloten. Wanneer een loc of treinstel over de geïsoleerde spoorstaaf rijdt en daarmee dus beide spoorstaven verbindt (de wielen zijn namelijk elektrisch met elkaar verbonden), genereert dit een terugmelding/bezetmelding. Het systeem "weet" nu dat er zich een loc of treinstel bevindt op de plek van die melder.

Bij massadetectie is de kans op een correcte terugmelding/bezetmelding veel groter dan bij een reed-contact of schakelrails. Een reed-contact of een schakelrails geven maar één enkele puls af en als die gemist wordt (of niet komt), zal er geen terugmelding/bezetmelding plaatsvinden. Bij massadetectie is er, als gevolg van de lengte van het geïsoleerde deel van de spoorstaaf, een veel grotere kans op detectie en daarmee neemt de betrouwbaarheid sterk toe. Zie ook het artikel Isoleren van Märklin C-rails.

DigitaalBm3rail.jpg
Afbeelding: 03
16-voudige massadetectie BMD16
Bron: Huib Maaskant Avontuur in miniatuur

Schematisch weergegeven ziet het er als volgt uit: (van links naar rechts) reed-contact, massadetectie, schakelrails.

DigitaalInfo terugmelding 2 2.gif
Afbeelding: 04
Schematische weergave van de diverse detectie-mogelijkheden
Bron: Huib Maaskant - Avontuur in miniatuur

Oppassen bij H-bug in centrale en/of boosters

Vanwege de H-brug in diverse centrales en boosters mogen in geen geval de bezetmelders van de versie DR4088-GND tegen de massa, wat gebruikelijk is bij het 3-railsysteem, worden gebruikt. Dit leidt onherroepelijk tot een defect van de H-brug. De meldprinten dienen dus geïsoleerd te zijn. Lees dus de gebruiksaanwijzing of er een H-brug in de centrale zit! Verdere informatie op het BNLS-forum (zie hieronder bij Meer informatie),

Stroomdetectie

Stroomdetectie is een bezetmeldingstechniek die toepasbaar is op zowel twee- als drierail. stroomdetectie werkt - zoals de naam al zegt - op basis van het detecteren van stroomverbruik.

Bij tweerail wordt een deel van één spoorstaaf geïsoleerd en daar wordt (via de rode draad) de bezetmelder op aangesloten. Zodra een stroomverbruiker (zoals loc, treinstel of verlicht railvoertuig) op dit gedeelte komt, zal er stroom gaan lopen door het bezetmeldcontact. Hierdoor detecteert de bezetmelder dat dit specifieke deel in gebruik is en genereert een bezetmelding. Deze manier van detecteren is uiterst betrouwbaar, mits de diodeschakeling wordt toepast.

Bij drierail werkt dit hetzelfde, alleen hier wordt de spoorstaaf die aan de rode draad zit geïsoleerd, of de puntcontacten, (die aan de rode draad zitten) en daar wordt (via de rode draad) de bezetmelder op aangesloten. Er bestaan ook printen waarop de bezetmelder en de terugmelder gecombineerd zijn.

DigitaalBM16N-SD.jpg
Afbeelding: 05
16-voudige stroomdetectie BMD16N SD
Bron: Huib Maaskant Avontuur in miniatuur

Schematisch weergegeven ziet het er als volgt uit:

DigitaalInfo terugmelding 3 2.gif
Afbeelding: 06
Aansluitingen t.b.v. stroomdetectie.
Bron: Huib Maaskant - Avontuur in miniatuur

Diodeschakeling

Bij het gebruik van stroomdetectie moet voor de niet-gedetecteerde stukken een diodeschakeling (via de rode draad) worden toegepast. Hiermee worden mogelijke problemen met de bezetmelding voorkomen.

Aansluiten op de centrale gaat als volgt:

S88

Op dit moment is het S88-systeem één van de meest gangbare manieren om terugmelders/bezetmelders aan te sluiten. Het voordeel van deze melders is dat ze vrij goedkoop zijn en goed zelf te bouwen. Twee nadelen kenmerken het S88-systeem:

  1. storingsgevoeligheid van de kabels, waarmee de melders aan elkaar zijn gekoppeld. Hiervoor is een oplossing bedacht in de vorm van S88-N, waarbij in plaats van de normale bandkabels een netwerkkabel (een zogenaamde "patchcable") gebruikt wordt.
  2. de S88 moet één lange keten zijn, aftakkingen zijn niet toegestaan. Dit is op een normale baan niet snel een probleem, maar op grotere en complexere banen wel.

Ontstoring

Karst Drenth gaf op het forum een tip om de stoorsignalen (die spookmeldingen veroorzaken) te onderdrukken: door het aanbrengen van weerstanden van 4700 Ω over de ingangen van de meldprint zijn valse bezetmeldingen goed te voorkomen. Zie "Meer informatie". (Lees ook bericht 8 t/m 17 in dat verslag.) De noodzaak van het aanbrengen van de weerstanden hangt, zoals in de praktijk is gebleken, erg af van de manier van bekabelen en de lengte van de gedetecteerde railsecties.

Loconet

De andere, steeds populairdere vorm van aansluiten is middels Loconet. Dit is een door Digitrax ontwikkeld protocol, waarbij vrijwel elke structuur geïmplementeerd kan worden, behalve een ringnetwerk. Deze manier van aansluiten kenmerkt zich door een zeer betrouwbaar functioneren, waarbij het grote voordeel is dat op het Loconet veel meer dan alleen maar bezetmelders aangesloten kunnen worden. Het nadeel van Loconet is alleen de prijs; gemiddeld genomen kost dit het dubbele van S88 melders.

Na enkele zelfbouw-initiatieven door handige hobbyïsten is door Uhlenbrock ook onderkend dat er een markt is voor een hybridevorm tussen deze twee systemen, dus bracht dit bedrijf in 2010 de S88 - Loconetadapter op de markt. Hiermee zijn de voordelen van goedkope S88-bezetmelders te combineren met de toegestane structuur van Loconet en zijn betrouwbaarheid.

XpressNet

XpressNet is een protocol van Lenz en dit wordt ook gebruikt voor de Roco Multimaus. Dit protocol kan ook gebruikt worden om Lenz stroomdetectiemelders aan te sluiten. Door het verschijnen van zelfbouwprojecten zoals de "S88XpressNetLI" van Karst Drenth en Wim Ros), waarmee S88 kan worden gebruikt met XpressNet, is de specifieke Lenz/Roco -melder niet meer noodzakelijk op het XpressNet.

Boosters

Bij gebruik van boosters moeten we er op letten dat de J- en K-draden van de bezet/terugmelders op het stuk rails aangesloten zijn wat met de booster verbonden is. Zie ook het artikel Inleiding boosters voor meer informatie.

Meer informatie

Encyclopedie
Beneluxspoor.net:
Ontstoormethode voor S88-melders.
Informatie over H-brug.
Externe websites (meer over terugmelding/bezetmelding):
Avontuur in miniatuur (Huib Maaskant)

Gerelateerde termen: Marklin, Maerklin, Mærklin


Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende
 Contact met de redactie: Contact met de redactie 
Laatste wijziging: 8 feb 2025 11:06 (CET)
Overgenomen van "https://encyclopedie.beneluxspoor.eu/index.php?title=Terugmelding_en/of_bezetmelding&oldid=53765"