|
|
(48 tussenliggende versies door 4 gebruikers niet weergegeven) |
Regel 1: |
Regel 1: |
| {{Koptekst | | {{Koptekst |
− | |Vorige= E10.05.01 - Uhlenbrock Loconet-adapter 63840 | + | |Vorige= Treingestuurd rijden |
− | |Volgende= E10.06.01 - S88XpressNetLI | + | |Volgende= Digitale protocollen |
− | |Auteur= Redactie | + | |VorigeMenu= Digitale baanbesturing |
− | |Niveau= Beginner | + | |Auteur= |
− | |Aantalwoorden= 00000
| |
− | |Aantalplaatjes= 02
| |
− | |Aantalfilmpjes= 00
| |
| }} | | }} |
− | {{Inhoudsopgave|Links|Klein}} | + | {{Inhoudsopgave||Klein}} |
| === Inleiding === | | === Inleiding === |
− | Normaal bedient een persoon de rijregelaar. Als we de computer dit willen laten doen, heeft deze 'ogen' en 'handen' nodig. De 'ogen' komen in de vorm van bezetmelders, zoals we in het vorige hoofdstuk uitgebreid hebben behandeld.<br />'De handen' daarentegen is een ander verhaal. We moeten de computer de mogelijkheid geven om met de centrale 'te praten' en ook daadwerkelijk de terugmelding 'te kunnen zien'. Nu zijn er centrales die geheel zelfstandig kunnen fungeren als 'computer', bijvoorbeeld de Raptor. De specifieke mogelijkheden van de Raptor en de andere centrales worden in hoofdstuk [[E10.07 - Centrales]] uitgelegd.
| + | Onder '''geautomatiseerd rijden''' wordt verstaan dat een [[Woorden - C#Computer|computer]] met daarop een besturings[[Woorden - P#Programma|programma]] de modelbaan controleert en bestuurt. Hierbij is de hele baan volledig geautomatiseerd en de kijker kan zich op één stuk van de baan concentreren, bijvoorbeeld het rangeergedeelte van de modelbaan. |
− | | + | === Alles automatiseren === |
− | Wanneer we de centrale willen koppelen aan een PC hebben we een Interface nodig. Sommige centrales hebben deze interface ingebouwd in de centrale.<br />
| + | Dat kan, maar hoeft niet. Er is de mogelijkheid om maar een gedeelte van de baan te [[Woorden - A#Automatiseren|automatiseren]], bijvoorbeeld alleen het [[Woorden - S#Schaduwstation|schaduwstation]], of alleen een pendelbaantje. Uiteraard is het ook mogelijk om de gehele baan te automatiseren, met uitzondering van het station of een rangeerterrein, waarop zelf gerangeerd kan worden met [[Handmatig digitaal rijden|handmatig digitaal rijden]]. |
− | Enkele voorbeelden hiervan zijn:
| + | {{Afbeelding |
| + | |Bestand= ArsTECNICA_Anlage1.jpg |
| + | |Grootte= Normaal |
| + | |Volgnummer= 01 |
| + | |Omschrijving= Modelbaan van Ars Technica in Loshein/Eifel. Fotograaf: Euro Tecnica. |
| + | |Bron= [https://commons.wikimedia.org commons.wikimedia.org] [[Bestand:CCimage.jpg|15px|link=https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/3.0/nl]] |
| + | }} |
| + | === De mogelijkheden === |
| + | Er is een aantal mogelijkheden om de modelbaan te [[Woorden - A#Automatiseren|automatiseren]], maar eigenlijk zijn al die mogelijkheden op hetzelfde principe gebaseerd; de modelbaan wordt in stukken - de zogenaamde "blokken" - verdeeld en in een [[Woorden - B#Blok|blok]] mag zich maar één [[Woorden - T#Trein|trein]] bevinden. |
| + | * Analoog; |
| + | * Digitaal met een centrale; |
| + | * Digitaal met een computer. |
| + | ==== Analoog ==== |
| + | Dit is de aloude methode: het stroomloos maken van stukken baan - de [[Woorden - B#Blok|blokken]] - waardoor de treinen |
| + | [[Het maken van een stopsectie|stoppen]]. Dit is helemaal te [[Woorden - A#Automatiseren|automatiseren]] met speciale (eventueel zelfgebouwde) [[Woorden - P#Print|printen]] en [[Elektronica basis#Het relais|relais]]-schakelingen. Hierdoor wordt het bijvoorbeeld mogelijk om [[Woorden - T#Trein|treinen]] "rustig" voor het sein te laten stoppen. Met hoogfrequent systemen is het ook mogelijk om bij stilstaande treinen de verlichting te laten branden. |
| + | ==== Digitaal ==== |
| + | Het stroomloos schakelen van (delen van) de digitale modelbaan is niet verboden, maar is niet de bedoeling. Het is nu juist de bedoeling dat er altijd een digitale spanning op de rails aanwezig is, zodat ook bij stilstand van het materieel (locs, [[Woorden - T#Treinstel|treinstel]] en/of rijtuigen) de verlichting kan blijven branden. Hierdoor ontstaat een veel realistischer beeld op de modelbaan. |
| | | |
− | * [[E10.07.02 - Uhlenbrock Intellibox Basic|Intellibox (Basic)]]
| + | Er zijn verschillende mogelijkheden om een digitale modelbaan te automatiseren. Bij alle opties moet gebruik worden gemaakt van [[Woorden - B#Bezetmelder|bezetmelders]]/terugmelders, anders "weet" de [[Centrales|centrale]] (of het besturings[[Woorden - P#Programma|programma]]) niet waar een trein zich op de modelbaan bevindt. |
− | * [[E10.07.07 - ESU ECoS 1|Esu ECoS I]]
| + | === Met een centrale === |
− | * [[E10.07.08 - Marklin Central Station|Central Station I en II]]
| + | Sommige centrales kunnen zelfstandig een modelbaan besturen. Deze centrales kunnen op de meldingen van de [[Woorden - B#Bezetmelder|bezetmelders]]/terugmelders reageren en daarmee de [[Woorden - T#Trein|trein]]enloop aansturen. Wát de digitale [[Centrales|centrale]] precies kan, is afhankelijk van de ingebouwde mogelijkheden. Vaak is er ook een mogelijkheid om de modelbaan aan te sluiten op de [[Woorden - C#Computer|computer]]. |
| | | |
− | === De Interface === | + | Een overzichtje van centrales die zelfstandig een modelbaan kunnen besturen: |
− | Voor de centrales die dit niet hebben, zult u dus, zoals gezegd, een Interface nodig hebben. Voor de Roco Multimaus is bijvoorbeeld, een door Karst Drenth ontwikkelde Interface gemaakt, de [[E10.06.01 - S88XpressNetLI|S88XpressNetLI]], welke middels BeneluxSpoor.net-acties, gretig aftrek vondt bij de gebruikers. Deze Interface 'praat' door middel van het XpressNet-protocol.
| + | * ECoS 2; |
− | {{Afbeelding | + | * Märklin Central Station; |
| + | * Viessmann Commander. |
| + | === Digitaal met een computer === |
| + | Een andere mogelijkheid is om de modelbaan op een computer aan te sluiten. Dan kan met een [[Woorden - C#Computerprogramma|computerprogramma]] (de "[[Woorden - S#Software|software]]") de modelbaan worden bestuurd. Daarvoor moet de [[Woorden - C#Computer|computer]] wel via een "[[Woorden - I#Interface|interface]]" op de centrale en de modelbaan worden aangesloten. Via een [https://nl.wikipedia.org/wiki/Serieel seriële]/[[Woorden - U#USB.| USB]] of [https://nl.wikipedia.org/wiki/Ethernet Ethernet]-aansluiting, wordt de computer aangesloten op de [[Centrales|centrale]]. |
| + | ==== Via een computerinterface op de centrale ==== |
| + | Een aantal duurdere centrales hebben al een computer[[Woorden - I#Interface|interface]] ingebouwd. Deze centrales kunnen direct op een [[Woorden - C#Computer|computer]] worden aangesloten. Enkele voorbeelden hiervan zijn: |
| + | {| |
| + | | |
| + | * [[ESU ECoS 1]]; |
| + | * [[ESU ECoS 2]]; |
| + | * [[Märklin Central Station]]; |
| + | * [[Märklin Central Station II]]; |
| + | * [[Uhlenbrock Intellibox Basic]]. |
| + | |} |
| + | ==== Met een losse computerinterface ==== |
| + | Dit is een oplossing voor [[Centrales|centrale]]s die geen computeraansluiting hebben. Er komt dan een extra print of kastje bij dat tussen de centrale en de [[Woorden - C#Computer|computer]] komt. Deze oplossing is meestal nodig bij de "goedkopere" centrales, zoals de Roco/Fleischmann Multimaus. Hiervoor is een, door Karst Drenth ontwikkelde, [[Woorden - I#Interface|interface]] gemaakt, de "S88XpressNetLI" (zie afbeelding 02). |
| + | {{Afbeelding 2 naast elkaar |
| |Bestand= DigitaalS88XPressNetLI_doc_2.jpg | | |Bestand= DigitaalS88XPressNetLI_doc_2.jpg |
| + | |Bestand2= Digitaal63120.jpg |
| |Grootte= 200px | | |Grootte= 200px |
− | |Volgnummer= E10.06-01 | + | |Grootte2= 200px |
| + | |Volgnummer= 02 |
| + | |Volgnummer2= 03 |
| |Omschrijving= S88XpressNetLI | | |Omschrijving= S88XpressNetLI |
| + | |Omschrijving2= Uhlenbrock 63120 |
| |Bron= www.sleutelspoor.nl | | |Bron= www.sleutelspoor.nl |
| + | |Bron2= www.uhlenbrock.de |
| }} | | }} |
− | | + | Een aantal mogelijke oplossingen op een rijtje: |
− | Uhlenbrock levert voor [http://encyclopedie.beneluxspoor.eu/index.php/E10.05_-_Terugmelding#Loconet Loconet] al enige tijd de 63120 USB-Loconet-Interface om uw computer aan het Loconet te koppelen.
| + | {| class="wikitable" style="font-size:90%;" |
− | {{Afbeelding
| + | !style="background:#D1D1E1;" width="120"| Computer-interface |
− | |Bestand= Digitaal63120.jpg | + | !style="background:#D1D1E1;" width="60"| Protocol |
− | |Grootte= 200px | + | !style="background:#D1D1E1;" width="195"| Koppelen met mogelijke centrales |
− | |Volgnummer= E10.06-02 | + | |- |
− | |Omschrijving= Uhlenbrock 63120 | + | |style="background:#E4E1E1;"| [[S88XpressNetLI]] |
− | |Bron= www.uhlenbrock.de | + | |style="background:#E4E1E1;"| XpressNet |
| + | |style="background:#E4E1E1;"| Roco/Fleischmann Multimaus |
| + | |- |
| + | |style="background:#D1D1E1;"| [[GenLI|GenLI]] |
| + | |style="background:#D1D1E1;"| XpressNet |
| + | |style="background:#D1D1E1;"| Roco/Fleischmann Multimaus/Locmaus |
| + | |- |
| + | |style="background:#E4E1E1;"| LocoNet-Interface |
| + | |style="background:#E4E1E1;"| LocoNet |
| + | |style="background:#E4E1E1;"| Centrales met Loconet-aansluiting |
| + | |- |
| + | |style="background:#D1D1E1;"| [https://www.uhlenbrock.de/de_DE/service/download/handbook/en/Bes63120e.pdf Uhlenbrock 63120] |
| + | |style="background:#D1D1E1;"| LocoNet |
| + | |style="background:#D1D1E1;"| Centrales met Loconet-aansluiting |
| + | |} |
| + | {{Tabelonderschrift |
| + | |Volgnummer= 01 |
| + | |Maker= Fred Eikelboom |
| }} | | }} |
− | | + | ===RS232C-aansluiting of USB=== |
− | De keuze voor een Interface is afhankelijk van welke centrale u heeft. De centrale kan vaak maar één protocol 'spreken'.
| + | Moderne computers hebben vaak geen [[Woorden - R#RS232.|RS232C]]-aansluiting (een "com poort") meer. Dan kan gebruik gemaakt worden van een "RS232C naar USB aansluiting"-adapterkabel. |
− | | |
− | | |
| === Treinbesturingssoftware === | | === Treinbesturingssoftware === |
− | Nu we de computer zijn 'ogen' en 'handen' hebben gegeven, moeten we de computer ook nog voorzien van 'hersens', oftewel de treinbesturingssoftware. Hiervoor zijn veel verschillende pakketten beschikbaar.<br />
| + | Wanneer met de [[Woorden - C#Computer|computer]] gereden gaat worden, is een [[Woorden - P#Programma|programma]] nodig dat de treinen kan besturen. Het ideale besturingsprogramma regelt dat de [[Woorden - T#Treinen|treinten]] volgens een bepaalde "dienstregeling" kunnen rijden. Door de koppeling van de [[Woorden - P#PC.|PC]] met de modelbaan kan het programma reageren op de [[Woorden - B#Bezetmelder|bezetmelders]]/terugmelders. In ieder programma moeten wat zaken gedaan worden: |
− | Enkele voorbeelden: | + | * een baanplan tekenen; |
− | | + | * bezetmelders/terugmelders koppelen aan het baanplan; |
− | * Itrain | + | * wisseldecoders te koppelen aan de wissels in het baanplan; |
− | * Koploper | + | * locs, treinstellen en/of treinen invoeren in de bibliotheek/database van het programma, alsmede de bestemmingen voor de treinen. |
− | * Windigipet | + | Daarna kan er gereden worden. Er zijn diverse [[Woorden - P#Programma|programma]]'s verkrijgbaar, van gratis tot zeer dure. Enkele voorbeelden: |
− | | + | * Itrain; |
− | Voor meer informatie verwijzen wij graag naar [[E10.10 - Treinbesturingssoftware|artikel E10.10]].<br /> | + | * Koploper; |
− | In (d.m.v.) deze software wordt de computer 'verteld' welke bezetmelders waar liggen, hoe de baan er uit ziet, en welke loc's en/of treinen er zijn. Nu is de computer in staat om alle loc's en/of treinen veilig over de modeltreinbaan te sturen!
| + | * RocRail; |
| + | * Windigipet. |
| + | Voor meer informatie zie het artikel [[Treinbesturingssoftware|treinbesturingsoftware]]. Met behulp van deze [[Woorden - P#Programma|programma's]] wordt de [[Woorden - C#Computer|computer]] "verteld" waar de [[Terugmelding en/of bezetmelding|bezetmelders]] liggen, hoe de baan er verder nog uitziet en welke locs en/of [[Woorden - T#Treinstel|treinstel]] er zijn. Hiermee is de computer in staat om alle locs en/of treinstellen veilig over de modeltreinbaan te sturen. |
| {{Linkssectie begin | | {{Linkssectie begin |
| |Box = AlleenInfo | | |Box = AlleenInfo |
Regel 58: |
Regel 109: |
| }} | | }} |
| {{Link intern | | {{Link intern |
− | |Link= E10.07 - Centrales | + | |Link= Digitale baanbesturing |
| + | |Linknaam= Digitale baanbesturing |
| + | }} |
| + | {{Link intern |
| + | |Link= Centrales |
| |Linknaam= Digitale Centrales | | |Linknaam= Digitale Centrales |
| }} | | }} |
| {{Link intern | | {{Link intern |
− | |Link= E10.10 - Treinbesturingssoftware|artikel | + | |Link= S88XpressNetLI |
| + | |Linknaam= S88XpressNetLI |
| + | }} |
| + | {{Link intern |
| + | |Link= Terugmelding en/of bezetmelding#Loconet |
| + | |Linknaam= Terugmelding |
| + | |ExtraInfo= Loconet. |
| + | }} |
| + | {{Link intern |
| + | |Link= Treinbesturingssoftware |
| |Linknaam= Treinbesturingssoftware | | |Linknaam= Treinbesturingssoftware |
| + | }} |
| + | {{Linkssectie scheiding}} |
| + | {{Linkssectie tussenkop |
| + | |Koptekst= Externe website: |
| + | }} |
| + | {{Link Algemeen-Meerkeuze |
| + | |Volgnr= 71 |
| + | |ExtraInfo= Voor alle vragen i.v.m. het gebruik van "Koploper". |
| + | }} |
| + | {{Link Algemeen-Meerkeuze |
| + | |Volgnr = 448 |
| + | |ExtraInfo= Allan Gartner's "Wiring for DCC". Website met veel info over DCC. |
| }} | | }} |
| {{Linkssectie einde}} | | {{Linkssectie einde}} |
| {{Voettekst | | {{Voettekst |
− | |Vorige= E10.05.01 - Uhlenbrock Loconet-adapter 63840 | + | |Vorige= Treingestuurd rijden |
− | |Volgende= E10.06.01 - S88XpressNetLI | + | |Volgende= Digitale protocollen |
− | }}
| + | |VorigeMenu= Digitale baanbesturing |
| + | }}{| width= "100%" |
| + | |- valign= "top" |
| + | ! scope= "row" width="70%" | |
| + | | <small>Laatste wijziging: 9 feb 2025 10:54 (CET)</small> |
| + | |} |
| [[Categorie: Alles|G]] | | [[Categorie: Alles|G]] |
| [[Categorie: Artikel|Geautomatiseerd rijden]] | | [[Categorie: Artikel|Geautomatiseerd rijden]] |
− | [[Categorie: Baanbesturing|Geautomatiseerd rijden]] | + | [[Categorie: Baanbesturing|G]] |
− | [[Categorie: Detectie|Geautomatiseerd rijden, Baanbesturing]] | + | [[Categorie: Bezetmelding/Terugmelding|G]] |
− | [[Categorie: Digitale baanbesturing|Geautomatiseerd rijden, Baanbesturing]] | + | [[Categorie: Digitaal treingestuurd|G]] |
− | [[Categorie: Elektronica digitaal|Geautomatiseerd rijden, Baanbesturing]] | + | [[Categorie: Digitale baanbesturing|G]] |
− | [[Categorie: Software|Geautomatiseerd rijden, Baanbesturing]] | + | [[Categorie: Elektronica digitaal|G]] |
| + | [[Categorie: Software|G]] |
| + | [[Categorie: Ronald Koerts|G]] |
| + | [[Categorie: Fred Eikelboom|G]] |
Onder redactie van: BeneluxSpoor.net
Inleiding
Onder geautomatiseerd rijden wordt verstaan dat een computer met daarop een besturingsprogramma de modelbaan controleert en bestuurt. Hierbij is de hele baan volledig geautomatiseerd en de kijker kan zich op één stuk van de baan concentreren, bijvoorbeeld het rangeergedeelte van de modelbaan.
Alles automatiseren
Dat kan, maar hoeft niet. Er is de mogelijkheid om maar een gedeelte van de baan te automatiseren, bijvoorbeeld alleen het schaduwstation, of alleen een pendelbaantje. Uiteraard is het ook mogelijk om de gehele baan te automatiseren, met uitzondering van het station of een rangeerterrein, waarop zelf gerangeerd kan worden met handmatig digitaal rijden.
|
Afbeelding: 01
|
Modelbaan van Ars Technica in Loshein/Eifel. Fotograaf: Euro Tecnica.
|
Bron: commons.wikimedia.org
|
De mogelijkheden
Er is een aantal mogelijkheden om de modelbaan te automatiseren, maar eigenlijk zijn al die mogelijkheden op hetzelfde principe gebaseerd; de modelbaan wordt in stukken - de zogenaamde "blokken" - verdeeld en in een blok mag zich maar één trein bevinden.
- Analoog;
- Digitaal met een centrale;
- Digitaal met een computer.
Analoog
Dit is de aloude methode: het stroomloos maken van stukken baan - de blokken - waardoor de treinen
stoppen. Dit is helemaal te automatiseren met speciale (eventueel zelfgebouwde) printen en relais-schakelingen. Hierdoor wordt het bijvoorbeeld mogelijk om treinen "rustig" voor het sein te laten stoppen. Met hoogfrequent systemen is het ook mogelijk om bij stilstaande treinen de verlichting te laten branden.
Digitaal
Het stroomloos schakelen van (delen van) de digitale modelbaan is niet verboden, maar is niet de bedoeling. Het is nu juist de bedoeling dat er altijd een digitale spanning op de rails aanwezig is, zodat ook bij stilstand van het materieel (locs, treinstel en/of rijtuigen) de verlichting kan blijven branden. Hierdoor ontstaat een veel realistischer beeld op de modelbaan.
Er zijn verschillende mogelijkheden om een digitale modelbaan te automatiseren. Bij alle opties moet gebruik worden gemaakt van bezetmelders/terugmelders, anders "weet" de centrale (of het besturingsprogramma) niet waar een trein zich op de modelbaan bevindt.
Met een centrale
Sommige centrales kunnen zelfstandig een modelbaan besturen. Deze centrales kunnen op de meldingen van de bezetmelders/terugmelders reageren en daarmee de treinenloop aansturen. Wát de digitale centrale precies kan, is afhankelijk van de ingebouwde mogelijkheden. Vaak is er ook een mogelijkheid om de modelbaan aan te sluiten op de computer.
Een overzichtje van centrales die zelfstandig een modelbaan kunnen besturen:
- ECoS 2;
- Märklin Central Station;
- Viessmann Commander.
Digitaal met een computer
Een andere mogelijkheid is om de modelbaan op een computer aan te sluiten. Dan kan met een computerprogramma (de "software") de modelbaan worden bestuurd. Daarvoor moet de computer wel via een "interface" op de centrale en de modelbaan worden aangesloten. Via een seriële/ USB of Ethernet-aansluiting, wordt de computer aangesloten op de centrale.
Via een computerinterface op de centrale
Een aantal duurdere centrales hebben al een computerinterface ingebouwd. Deze centrales kunnen direct op een computer worden aangesloten. Enkele voorbeelden hiervan zijn:
Met een losse computerinterface
Dit is een oplossing voor centrales die geen computeraansluiting hebben. Er komt dan een extra print of kastje bij dat tussen de centrale en de computer komt. Deze oplossing is meestal nodig bij de "goedkopere" centrales, zoals de Roco/Fleischmann Multimaus. Hiervoor is een, door Karst Drenth ontwikkelde, interface gemaakt, de "S88XpressNetLI" (zie afbeelding 02).
|
|
|
Afbeelding: 02
|
|
Afbeelding: 03
|
S88XpressNetLI
|
|
Uhlenbrock 63120
|
Bron: www.sleutelspoor.nl
|
|
Bron: www.uhlenbrock.de
|
Een aantal mogelijke oplossingen op een rijtje:
Computer-interface
|
Protocol
|
Koppelen met mogelijke centrales
|
S88XpressNetLI
|
XpressNet
|
Roco/Fleischmann Multimaus
|
GenLI
|
XpressNet
|
Roco/Fleischmann Multimaus/Locmaus
|
LocoNet-Interface
|
LocoNet
|
Centrales met Loconet-aansluiting
|
Uhlenbrock 63120
|
LocoNet
|
Centrales met Loconet-aansluiting
|
|
Tabel: 01
|
Tabel gemaakt door: Fred Eikelboom
|
RS232C-aansluiting of USB
Moderne computers hebben vaak geen RS232C-aansluiting (een "com poort") meer. Dan kan gebruik gemaakt worden van een "RS232C naar USB aansluiting"-adapterkabel.
Treinbesturingssoftware
Wanneer met de computer gereden gaat worden, is een programma nodig dat de treinen kan besturen. Het ideale besturingsprogramma regelt dat de treinten volgens een bepaalde "dienstregeling" kunnen rijden. Door de koppeling van de PC met de modelbaan kan het programma reageren op de bezetmelders/terugmelders. In ieder programma moeten wat zaken gedaan worden:
- een baanplan tekenen;
- bezetmelders/terugmelders koppelen aan het baanplan;
- wisseldecoders te koppelen aan de wissels in het baanplan;
- locs, treinstellen en/of treinen invoeren in de bibliotheek/database van het programma, alsmede de bestemmingen voor de treinen.
Daarna kan er gereden worden. Er zijn diverse programma's verkrijgbaar, van gratis tot zeer dure. Enkele voorbeelden:
- Itrain;
- Koploper;
- RocRail;
- Windigipet.
Voor meer informatie zie het artikel treinbesturingsoftware. Met behulp van deze programma's wordt de computer "verteld" waar de bezetmelders liggen, hoe de baan er verder nog uitziet en welke locs en/of treinstel er zijn. Hiermee is de computer in staat om alle locs en/of treinstellen veilig over de modeltreinbaan te sturen.
Meer informatie
Externe website:
|
|
Voor alle vragen i.v.m. het gebruik van "Koploper".
|
|
Allan Gartner's "Wiring for DCC". Website met veel info over DCC.
|
|
Laatste wijziging: 9 feb 2025 10:54 (CET)
|