|
|
| (10 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) |
| Regel 1: |
Regel 1: |
| | {{Koptekst | | {{Koptekst |
| − | |Vorige= Draaischijf | + | |Vorige= Piko Smartprogrammer 56415 |
| | |Volgende= Seinen digitaliseren | | |Volgende= Seinen digitaliseren |
| − | |VorigeMenu= Keerlus | + | |VorigeMenu= Programmeerhulp |
| | |Auteur= Ronald Koerts | | |Auteur= Ronald Koerts |
| | |Update= Fred Eikelboom | | |Update= Fred Eikelboom |
| | }} | | }} |
| | {{Inhoudsopgave||Klein}} | | {{Inhoudsopgave||Klein}} |
| − |
| |
| | === Inleiding === | | === Inleiding === |
| − | '''Treinbesturingssoftware''' is niet iets van de laatste jaren. Het bestaat al sinds de komst van de eerste personal computers. Al vanaf eind jaren 1970 biedt de 'Hobby Computer Club! Modelbaan-automatisering gg' (gg=Gebruikers Groep) een systeem aan om modeltreinen via de computer te besturen.
| + | Het besturen van modeltreinen met de [[Woorden - C#Computer|computer]] is niet iets van de laatste jaren. Dit gebeurt al sinds de komst van de eerste personal computer. Vanaf eind "jaren '70" biedt de "Hobby Computer Club Modelbaan-automatisering gg" (gg=Gebruikers Groep) een systeem aan om '''modeltreinen via de computer te besturen'''. |
| | {{Afbeelding | | {{Afbeelding |
| | |Bestand= G.Hammers.png | | |Bestand= G.Hammers.png |
| Regel 17: |
Regel 16: |
| | |Omschrijving= Computer met modelbaan | | |Omschrijving= Computer met modelbaan |
| | }} | | }} |
| − | In de loop der jaren zijn de technieken veranderd en verbeterd, maar het basisprincipe blijft hetzelfde. Computergestuurd rijden nam een grote vlucht met de brede beschikbaarheid van computers, vrij verkrijgbare software en goedkopere digitale systemen die direct op de computer aan te sluiten waren. De huidige software is zeer uitgebreid en de mogelijkheden zijn eigenlijk oneindig. | + | In de loop der jaren zijn de technieken veranderd en verbeterd, maar het basisprincipe blijft hetzelfde. [[Woorden - C#Computer|Computer]]gestuurd rijden nam een grote vlucht met de betere beschikbaarheid van computers, vrij verkrijgbare [[Woorden - S#Software|software]] en goedkopere digitale systemen die direct op de computer aan te sluiten waren/zijn. De huidige software is zeer uitgebreid en de mogelijkheden zijn eigenlijk oneindig. |
| − | | + | === Kan het analoog of moet het digitaal? === |
| − | === Analoog of digitaal? === | + | Bij het aansturen van modeltreinen via de computer denkt men als eerste aan digitaal rijden. Dat hoeft niet! Er zijn systemen waarbij een analoge trein bestuurd kan worden via de [[Woorden - C#Computer|computer]]. Hiervoor kunnen we gebruikmaken van het systeem van de HCCM, "MpC Classic" van Gahler und Ringstmeier, MIRACOS of het Dinamo-systeem van Leon Van Perlo (zie: [[Treinbesturingssoftware#Meer informatie|"Meer informatie"]]). Dit zijn wel de bekendste computergestuurde analoge blokgestuurde systemen. Net zoals met een standaard [[Woorden - R#Rijregelaar|rijregelaar]], worden de treinen in de [[Woorden - B#Blokstelsel|blokken]] gestuurd door de spanning op de rails te verhogen (sneller te laten rijden) of te verlagen (langzamer te laten rijden). Dit noemt men ook wel "Blokgestuurd". |
| − | Bij het aansturen van modeltreinen via de computer denkt men als eerste aan 'digitaal' rijden. Dat hoeft echter niet. Er zijn ook systemen waarbij een analoge trein bestuurd kan worden via de computer. Hiervoor is gebruik te maken van het systeem van de HCCM, MpC Classic van Gahler und Ringstmeier, MIRACOS of het Dinamo-systeem van Leon Van Perlo (zie [[Treinbesturingssoftware#Meer informatie|'Meer informatie']]). Dit zijn wel de bekendste computergestuurde analoge blokgestuurde systemen. Net zoals met een standaard transformator, worden de treinen in de blokken gestuurd door de spanning op de rails te verhogen (sneller te laten rijden) of te verlagen (langzamer te laten rijden). Dit noemt men ook wel '[[blokgestuurd rijden]]'. | |
| − | | |
| − | Het aansturen via een digitaal systeem kent een paar verschillen ten opzichte van het analoog rijden. Bij digitale systemen staat er een blokgolfvormige spanning op de rails; deze spanning wordt geproduceerd door de centrale unit. In de blokgolf zijn gegevens gecodeerd, bestaande uit een adres en een commando. In de locomotieven zijn decoders (minicomputers) ingebouwd, ieder met een uniek adres, die 'luisteren' naar het signaal op de rails. De centrale geeft de decoder (het adres) in de locomotief commando's zodat deze 'weet' wat te doen (rijden, stoppen, rijrichting wijzigen, lichten aan, enz …). Dit noemt men ook wel '[[treingestuurd rijden]]'.
| |
| − | | |
| − | === Hoe beginnen, groot of klein? ===
| |
| − | Het algemene advies voor het beginnen met het besturen van de treinen met de computer is: begin eenvoudig. Maak een simpele treintafel en leg daarop een [[Basisvormen modelbanen#Het ovaal|ovaal]] met een inhaalspoor. Daarmee is dan te experimenteren met het rijden/besturen van meerdere treinen, het indelen van de modelbaan in blokken en het invoeren van de gegevens in de software. Daarna kan worden overgestapt op de bouw van een 'echte' baan of het ovaal kan worden uitgebouwd tot een grotere baan.
| |
| | | | |
| | + | Het aansturen via een digitaal systeem kent een paar verschillen ten opzichte van het analoog rijden. Bij digitale systemen staat er een constante spanning op de rails. Naast de constante spanning wordt een blokgolf-vormig signaal op de rails gezet; dit wordt geproduceerd door de [[Centrales|centrale]] unit. In de locomotieven zijn locdecoders (minicomputers) ingebouwd die "luisteren" naar het signaal op de rails. De centrale geeft de [[Locdecoders|locdecoder]] in de locomotief commando's zodat deze "weet" wat te doen (rijden, stoppen, rijrichting wijzigen, lichten aan, enz …). Dit noemt men ook wel "treingestuurd". |
| | + | === Hoe begint u? Groot of klein? === |
| | + | Het algemene advies voor het beginnen met het besturen van de treinen met de [[Woorden - C#Computer|computer]] is: Begin heel eenvoudig. Maak een simpele treintafel en leg daarop een leuk test-ovaaltje met een inhaalspoor. Daarmee kunnen we dan naar hartelust experimenteren met het rijden/besturen van meerdere treinen, het indelen van de modelbaan in [[Woorden - B#Blokstelsel|blokken]] en het invoeren van de gegevens in de [[Woorden - S#Software|software]]. Daarna kunnen we overstappen op de bouw van de echte baan of juist het testovaaltje uitbouwen tot een mooie baan. |
| | === Kost het veel geld? === | | === Kost het veel geld? === |
| − | Als alles voor een grote baan kant-en-klaar gekocht wordt dan kost het inderdaad behoorlijk wat geld. Zelf bouwen van terug/bezetmelders en wisseldecoders, gratis software, een oude PC en een 2ehands digitaal beginsetje is ook mogelijk. Dan zou met een kleine modelbaan voor minder dan €300 de eerste trein computergestuurd digitaal kunnen rijden.
| + | We kunnen het zo gek maken als we zelf willen. Dat betekent dat we alles in de winkels kant-en-klaar gebouwd kunnen kopen en dan kost het inderdaad behoorlijk wat geld. We kunnen ook werken met zelfbouw terug/[[Terugmelding en/of bezetmelding|bezetmelders]] en [[Wisseldecoders|wisseldecoders]], gratis software, een oude PC en een mooi digitaal beginsetje. Dan zouden we met een kleine modelbaan voor minder dan €500 de eerste trein computergestuurd digitaal kunnen laten rijden. |
| − |
| |
| | === De software: gratis of betalen? === | | === De software: gratis of betalen? === |
| − | De keuze blijft bestaan tussen commerciële en vrij verkrijgbare softwarepakketten. De kosten van de commerciële pakketten variëren van een paar tientjes tot enkele honderden Euro's. Enkele vaak gestelde vagen zijn:
| + | We blijven de keuze houden tussen commerciële pakketten en vrij verkrijgbare pakketten. Dat is voor iedereen een persoonlijke keuze. De kosten van de commerciële pakketten variëren van een paar tientjes tot enkele honderden Euro's. |
| − | :* ''Zijn deze commerciële pakketten beter dan de vrij verkrijgbare pakketten?'' Nee, als bijvoorbeeld Miniworld Rotterdam al rijdt met een vrij verkrijgbaar pakket, hoe slecht kan het zijn? | + | :* "Zijn deze commerciële pakketten beter dan de vrij verkrijgbare pakketten?" Als Miniworld Rotterdam al rijdt met een vrij verkrijgbaar pakket, hoe slecht kan het zijn? |
| − | :* ''Is er betere ondersteuning wanneer er voor betaald wordt?'' Nee, soms werkt een Internetforum sneller dan aankloppen bij een bedrijf. | + | :* "Krijg ik betere ondersteuning wanneer ik er voor betaald heb?" Soms werkt een Forum sneller dan aankloppen bij een bedrijf. |
| − | :* ''Het installeren van de software, nieuwe updates en bugfixes is slechter bij de vrij verkrijgbare pakketten?'' Hoeft niet, ook hier kan soms sneller ingesprongen worden bij problemen. Bij vrij verkrijgbare software zijn updates en bugfixes helemaal gratis, bij commerciële pakketten moet er meestal een klein bedrag betaald worden om een update te verkrijgen. | + | :* "Het installeren van de software, nieuwe updates en bugfixes is slechter bij de vrij verkrijgbare pakketten?" Hoeft niet, ook hier kan soms sneller ingesprongen worden bij problemen. Bij vrij verkrijgbare software zijn updates en bugfixes helemaal gratis, bij commerciële pakketten moeten we meestal een klein bedrag neerleggen om een update te verkrijgen. |
| − | :* ''Als de makers van het vrij verkrijgbare pakket ermee stoppen, dan kan ik niets meer!'' Dat valt mee, de software blijft gewoon werken, maar er worden geen nieuwe versies meer gemaakt. Ditzelfde kan gebeuren met een commercieël pakket. Het bedrijf kan ook failliet gaan of stoppen met de ondersteuning van de software. | + | :* "Als de makers van het vrij verkrijgbare pakket ermee stoppen, dan kan ik niets meer!" Dat valt mee, we kunnen gewoon blijven rijden, maar er worden geen nieuwe versies meer gemaakt. Ditzelfde kan ons overkomen wanneer we een commerciëel pakket kopen. Het bedrijf kan ook stoppen met de ondersteuning van de software. |
| − | | |
| − | === Is er alleen maar automatisch te rijden? ===
| |
| − | Bij de meeste softwarepakketten is het mogelijk, naast het automatisch rijden, ook nog 'met de hand' te rijden, of het omzetten van wissels met de hand te doen.
| |
| − | :* ''Automatisch rijden:'' hierbij worden alle treinbewegingen door de computer geregeld en uitgevoerd. Bij de meeste pakketten is volgens een uitgebreide dienstregeling te rijden, compleet met 'modeltijd'.
| |
| − | :* ''Half automatisch:'' bij sommige pakketten, waaronder 'Koploper' van Pahasoft, kan de software reageren op een extern bedieningspaneel. Dit betekent dat bijvoorbeeld een wisselstraat is in te stellen, er kan een trein weg laten rijden rijdt en waar hij naar toe gaat.
| |
| − | :* ''Handmatig:'' Bij de meeste pakketten is het mogelijk om de software te laten reageren op een handregelaar. Met de regelaar is dan handmatig met één of meerdere locomotieven te rijden.
| |
| − | :* ''Aleen wissels bedienen'': er kan voor gekozen worden om de wissels digitaal om te zetten. Het voordeel is dat op een scherm de (juiste) stand van de wissels te zien is en dat wisselstraten in te stellen zijn.
| |
| − | | |
| − | === Wat is er nodig? ===
| |
| − | Voor het automatisch besturen van de modelbaan met treinbesturingssoftware zijn een aantal extra zaken nodig. Uitgaande van een treingestuurd digitaal systeem dat in de standaard modelspoorwinkel te koop is, dus geen HCCM of Dinamo-systeem dat (deels) zelf nog in elkaar gesoldeerd moet worden. Om te beginnen is dan in het kort het volgende nodig:
| |
| − | :# Een digitale centrale: Een centrale van een bekende fabrikant met PC aansluiting, een centrale op basis van MRDirect of een hulpprint om de centrale te koppelen aan de computer. Zie het artikel ''Centrales'' bij [[Treinbesturingssoftware#Meer informatie|'Meer informatie']].
| |
| − | :# Een systeem voor plaatsbepaling: dat moet in of onder de baan gemonteerd worden, anders 'weet' de software niet waar de treinen zich op de baan bevinden. Voor de positiebepaling is gebruik te maken van terug-/bezetmelders. De terug-/bezetmelders zijn aangesloten op de centrale c.q. hulpprint en geven een signaal aan de centrale wanneer een contact gesloten wordt. Zie het artikel ''Terugmelding en/of bezetmelding'' bij [[Treinbesturingssoftware#Meer informatie|'Meer informatie']].
| |
| − | :# Wisseldecoders: om de wissels in de baan te kunnen omzetten, moeten deze op een wisseldecoder worden aangesloten waarmee de software het wissel kan omzetten. Zie het artikel ''Wissels digitaliseren'' bij [[Treinbesturingssoftware#Meer informatie|'Meer informatie']].
| |
| − | :# Een PC of Laptop: dit is voor de software om de treinbesturingssoftware te laten werken. Er is niet de nieuwste of zwaarste PC of Laptop nodig om de software te kunnen draaien. De meeste pakketten nemen genoegen met een oudere computer. Het gaat er om met welk besturingssysteem van de computer (bijvoorbeeld Windows 98/Windows 2000/Windows XP, Linux, Apple OS) wordt gewerkt. Dat geeft meestal de doorslag. Het kan wel voorkomen dat nieuwere versies van een pakket niet meer op oudere systemen werken.
| |
| − | :# Software: de huidige software draait tegenwoordig allemaal zeker op Windows, daarnaast zijn er ook pakketten die onder Linux of een Apple OS werken. De meeste pakketten stellen nauwelijks eisen aan het besturingssysteem dat op de computer moet staan. Tegenwoordig is er keuze uit vele tientallen softwarepakketten. Deze kunnen zowel commercieel (betaald) als gratis/vrij verkrijgbaar zijn.
| |
| − | :# Heel veel geduld en vrije tijd: de baan moet aangepast- of voorbereid worden op het besturen met de computer. Dat betekent bij opbouw van de baan het op logische wijze indelen in blokken en het aanbrengen van de bedrading. Dan de baangegevens invoeren in de computer en controleren.
| |
| | | | |
| | + | Het blijft een persoonlijke keuze om voor een bepaald pakket te kiezen. |
| | + | === Kunnen we alléén maar automatisch rijden? === |
| | + | Bij de meeste [[Woorden - S#Software|software]]pakketten is het mogelijk, naast het automatisch rijden, ook nog "met de hand" te rijden, of het omzetten van [[Basisvormen#Wissel|wissels]] met de hand te doen. |
| | + | :* '''"Automatisch rijden:"''' Hierbij worden alle treinbewegingen door de computer geregeld en uitgevoerd. Er kan bij de meeste pakketten volgens uitgebreide dienstregelingen gereden worden, compleet met "modeltijd". |
| | + | :* '''"Half automatisch:"''' Bij sommige pakketten,waaronder "Koploper" van Pahasoft, kunnen we de software laten reageren op een extern bedieningspaneel. Dit betekent dat we bijvoorbeeld een wisselstraat kunnen (in)stellen, kunnen bepalen welke trein wegrijdt en waar deze naar toe gaat. |
| | + | :* '''"Handmatig:"''' Bij de meeste pakketten is het mogelijk om de software te laten reageren op een handregelaar. Met de regelaar kunnen we dan handmatig met één of meerdere locomotieven rijden. |
| | + | :* '''"Alléén de wissels bedienen"''': We kunnen er voor kiezen om de wissels digitaal om te zetten. Het voordeel is dat we op een scherm de (juiste) stand van de wissels zien, en wisselstraten kunnen instellen. |
| | + | === Wat hebben we nodig? === |
| | + | Voor het besturen van de modelbaan met treinbesturingssoftware hebben we een aantal extra zaken nodig. We gaan uit van een normaal "treingestuurd" digitaal systeem, dat gewoon in de standaard modelspoorwinkel te koop is. Geen HCCM of Dinamo-systeem dat we (deels) zelf nog in elkaar moeten solderen. Om te beginnen hebben we in het kort het volgende nodig: |
| | + | :#'''"Een digitale centrale:"''' Een centrale van een bekende fabrikant met PC aansluiting, een centrale op basis van MRDirect of een hulpprint om de centrale te koppelen aan de computer. Zie het artikel [[Centrales]]. |
| | + | :#'''"Een systeem voor plaatsbepaling:"''' Dat moet in, of onder, de baan gemonteerd worden, anders "weet" de software niet waar de treinen zich op de baan bevinden. Voor de positiebepaling kunnen we gebruik maken van terug-/bezetmelders. De terug-/bezetmelders zijn aangesloten op de centrale c.q. hulpprint en geven een signaal aan de centrale door wanneer een contact gesloten wordt. Zie het artikel [[Terugmelding en/of bezetmelding]]. |
| | + | :#'''"Wisseldecoders:"''' Om de wissels in de baan te kunnen omzetten, dienen we deze met een [[Wisseldecoders|wisseldecoder]] aan te sluiten op de centrale. Daardoor kan de software het wissel omzetten. Zie het artikel [[Wissels digitaliseren]]. |
| | + | :#'''"Een PC of Laptop:"''' Dit is voor de software om de treinbesturingssoftware te laten werken. We hoeven niet de nieuwste of zwaarste PC of Laptop aan te schaffen om de software te kunnen draaien. De meeste pakketten nemen genoegen met een oudere computer. Het gaat er om met welk besturingssysteem van de computer (bijvoorbeeld Windows 98/Windows 2000/Windows XP, Linux, Apple OS) we zelf het liefste werken. Dat geeft meestal de doorslag. |
| | + | :#'''"Software:"''' De huidige software draait tegenwoordig allemaal zeker op Windows, daarnaast zijn er ook pakketten die onder Linux of een Apple OS werken. De meeste pakketten stellen nauwelijks eisen aan het besturingssysteem dat op de computer moet staan. Tegenwoordig hebben we de keuze uit vele tientallen softwarepakketten. Deze kunnen zowel commerciëel (betaald) als gratis/vrij verkrijgbaar zijn. |
| | + | :#'''"Heel veel geduld en vrije tijd:"''' de baan moet aangepast- of voorbereid worden op het besturen met de computer. Dat betekent bij opbouw van de baan het op logische wijze indelen in blokken en het aanbrengen van de bedrading. Dan de baangegevens invoeren in de computer en controleren. |
| | === Alleen voor treinen? === | | === Alleen voor treinen? === |
| − | Nee, in principe kunnen met alle treinbesturingssoftware ook aangepaste modelauto's van bijvoorbeeld het ''[[Faller Car System]]'' aangestuurd worden. Dit is een ontwikkeling die bijvoorbeeld wordt gebruikt bij de grotere tentoonstellingsbanen als ''Miniworld Rotterdam'' en ''Miniatuurwelt'' Hamburg. De werking is bijna hetzelfde als bij modeltreinen. Net als bij de treinen krijgt de auto een decoder die opdrachten van de centrale/computersoftware uitvoert. De weg voor de auto's moet worden aangepast, zodat een draad (die in de weg geplaatst is), de opdrachten kan verzenden en de weg verdeeld wordt in blokken. Een aantal pakketten is aangepast op het gebruik met de autosystemen, zoals de aansturing van verkeerslichten, enzovoort. | + | Nee, we kunnen in principe met alle treinbesturings[[Woorden - S#Software|software]] ook aangepaste modelauto's van het Faller-Car-System aansturen. Dit is een nieuwe ontwikkeling, die bijvoorbeeld wordt gebruikt bij de grotere tentoonstellingsbanen als Miniworld Rotterdam en Miniatuurwelt Hamburg. De werking is bijna hetzelfde als bij modeltreinen. Net als bij de treinen krijgt de auto een [[Woorden - V#Voertuigdecoder|voertuigdecoder]], die opdrachten van de [[Centrales|centrale]]/computersoftware uitvoert. De voertuigdecoder kan de opdrachten [[Woorden - R#Radiografisch|radiografisch]] ontvangen of via draden in de rijbaan. De weg voor de auto's moet aangepast worden, zodat een draad (die in de weg geplaatst wordt), de opdrachten kan verzenden en de weg verdeeld wordt in [[Woorden - B#Blokstelsel|blokken]]. Een aantal softwarepakketten zijn aangepast op het gebruik met de autosystemen, zoals de aansturing van verkeerslichten, enzovoort. |
| − | | |
| | === De softwarepakketten === | | === De softwarepakketten === |
| − | Hieronder volgt een klein overzicht van een aantal pakketten die verkrijgbaar zijn. Ieder pakket heeft zijn voor- en nadelen. In deze lijst staan niet alle pakketten genoemd en ze is dus verre van compleet, maar geeft een indicatie van wat beschikbaar is: | + | Hieronder volgt een klein overzicht van een aantal pakketten die verkrijgbaar zijn. Ieder pakket heeft zijn voor- en nadelen. In deze lijst staan niet alle pakketten genoemd, en ze is dus verre van compleet. Maar dit geeft al een goede indicatie van wat beschikbaar is: |
| − | | |
| | ::{| | | ::{| |
| | |width="125"|'''Naam''' | | |width="125"|'''Naam''' |
| Regel 70: |
Regel 62: |
| | |- | | |- |
| | | '''Website''' | | | '''Website''' |
| − | | [http://www.pahasoft.nl Pahasoft]. | + | | [https://www.pahasoft.nl Pahasoft]. |
| | |- | | |- |
| | | '''Taal''' | | | '''Taal''' |
| Regel 93: |
Regel 85: |
| | |- | | |- |
| | | '''Website''' | | | '''Website''' |
| − | | [http://www.rocrail.net Rocrail]. | + | | [https://wiki.rocrail.net/doku.php Rocrail]. |
| | |- | | |- |
| | | '''Taal''' | | | '''Taal''' |
| Regel 99: |
Regel 91: |
| | |-valign="top" | | |-valign="top" |
| | | '''Ondersteuning''' | | | '''Ondersteuning''' |
| − | | Via de website en Fora van RocRail. Zie ook het artikel ''Cursussen en handleidingen'' of download het pdf-bestand 'Digitale modelspoorbaanbesturing met Rocrail' bij [[Treinbesturingssoftware#Meer informatie|'Meer informatie']]. | + | | Via de website en Fora van RocRail. Zie ook het artikel [[Handleidingen]] of download het pdf-bestand "Digitale modelspoorbaanbesturing met Rocrail" bij [[Treinbesturingssoftware#Meer informatie|"Meer informatie"]]. |
| | |-valign="top" | | |-valign="top" |
| | | '''Opmerkingen''' | | | '''Opmerkingen''' |
| − | | Dit is een 'Open Source'-pakket dat vrij gedownload kan worden. De gebruiker kan zelfs helpen met de ontwikkeling van het programma. Het draait onder verschillende besturingssystemen zoals Windows, Linux en Apple OS. | + | | Dit is een "Open Source"-pakket dat vrij gedownload kan worden. De gebruiker kan zelfs helpen met de ontwikkeling van het programma. Het draait onder verschillende besturingssystemen zoals Windows, Linux en Apple OS. |
| | |- | | |- |
| | |} | | |} |
| Regel 113: |
Regel 105: |
| | |- | | |- |
| | | '''Kosten''' | | | '''Kosten''' |
| − | |€119 tot €349 ''(prijspeil 1e helft 2023).'' | + | |€119 tot €349 (prijspeil 1e helft 2023). |
| | |- | | |- |
| | | '''Website''' | | | '''Website''' |
| Regel 136: |
Regel 128: |
| | |- | | |- |
| | | '''Kosten''' | | | '''Kosten''' |
| − | | €139 tot €489 ''(prijspeil 2021).'' | + | | €139 tot €489 (prijspeil 2021). |
| | |- | | |- |
| | | '''Website''' | | | '''Website''' |
| Regel 148: |
Regel 140: |
| | |-valign="top" | | |-valign="top" |
| | | '''Opmerkingen''' | | | '''Opmerkingen''' |
| − | | Deze software is ook te gebruiken voor het besturen van aangepaste versies van het Faller Car System. | + | | Deze software is ook te gebruiken voor het besturen van aangepaste versies van het "Faller Car System". |
| | |- | | |- |
| | |} | | |} |
| Regel 159: |
Regel 151: |
| | |- | | |- |
| | | '''Kosten''' | | | '''Kosten''' |
| − | | €132 tot €611 ''(prijspeil 1e helft 2023).'' | + | | €132 tot €611 (prijspeil 1e helft 2023). |
| | |- | | |- |
| | | '''Website''' | | | '''Website''' |
| − | | [http://www.freiwald.com Railroad & Co]. | + | | [https://www.freiwald.com Railroad & Co]. |
| | |- | | |- |
| | | '''Taal''' | | | '''Taal''' |
| Regel 171: |
Regel 163: |
| | |-valign="top" | | |-valign="top" |
| | | '''Opmerkingen''' | | | '''Opmerkingen''' |
| − | | In verschillende smaken te verkrijgen. Er is een aparte versie gemaakt voor Roco/Fleischmann voor hun digitale systeem 'RocoMotion'. Dit wordt daarmee geleverd. | + | | In verschillende smaken te verkrijgen. Er is een aparte versie gemaakt voor Roco/Fleischmann voor hun digitale systeem "RocoMotion". Dit wordt daarmee geleverd. |
| | + | |- |
| | + | |} |
| | + | ::{| |
| | + | |width="125"|'''Naam''' |
| | + | | Traintastic. |
| | + | |- |
| | + | | '''Leverancier''' |
| | + | |Traintastic |
| | + | |- |
| | + | | '''Kosten''' |
| | + | |Geen kosten. Vrij verkrijgbaar. |
| | + | |- |
| | + | | '''Website''' |
| | + | | [https://traintastic.org/en-us Traintastic]. |
| | + | |- |
| | + | | '''Taal''' |
| | + | | Engels |
| | + | |- |
| | + | | '''Ondersteuning''' |
| | + | | Via de leverancier en via een forum. |
| | + | |- |
| | + | | '''Opmerkingen''' |
| | + | | Draait op Windows, Linux, Mac |
| | |- | | |- |
| | |} | | |} |
| Regel 182: |
Regel 197: |
| | |- | | |- |
| | | '''Kosten''' | | | '''Kosten''' |
| − | | Geen Kosten. Vrij verkrijgbaar. | + | | Geen kosten. Vrij verkrijgbaar. |
| | |- | | |- |
| | | '''Website''' | | | '''Website''' |
| − | | [http://jmri.sourceforge.net/ JMRI]. | + | | [https://jmri.sourceforge.net/ JMRI]. |
| | |- | | |- |
| | | '''Taal''' | | | '''Taal''' |
| Regel 194: |
Regel 209: |
| | |-valign="top" | | |-valign="top" |
| | | '''Opmerkingen''' | | | '''Opmerkingen''' |
| − | | Een pakket dat continu in ontwikkeling is. Werkt op alle besturingssystemen waar Java op geïnstalleerd is. Ontwerpen gemaakt in XtrkCad kunnen worden gebruikt in JMRI. | + | | Een pakket dat continu in ontwikkeling is. Werkt op alle besturingssystemen waar Java op geïnstalleerd is. Ontwerpen gemaakt in XTrkCAD kunnen worden gebruikt in JMRI. |
| | |- | | |- |
| | |} | | |} |
| | === Het basisprincipe === | | === Het basisprincipe === |
| − | Alle softwarepakketten werken volgens hetzelfde basisprincipe, gebaseerd op de beveiliging van de 'grote' spoorwegen. Daarbij wordt een traject tussen twee stations opgedeeld in één of meerdere logische stukken, de zogenaamde 'blokken'. In één blok mag zich nooit meer dan één trein bevinden. Om de machinist van de trein te laten weten dat een blok vrij is om in te rijden, gebruikt men seinen. Bij een bezet blok geeft het sein 'rood' aan en mag een trein niet in dat blok komen en moet wachten totdat het blok vrij is. Zo wordt voorkomen dat de treinen met elkaar botsen. | + | Alle [[Woorden - S#Software|software]]pakketten werken volgens hetzelfde basisprincipe. Het basisprincipe is gebaseerd op de beveiliging van de "grote" spoorwegen. Daarbij wordt een traject tussen twee stations opgedeeld in één of meerdere logische stukken, de zogenaamde "blokken". In één [[Woorden - B#Blokstelsel|blok]] mag zich niet meer dan één trein bevinden. Om de machinist van de trein te laten weten dat een blok vrij is om in te rijden, gebruikt men seinen. Bij een bezet blok geeft het sein "rood" aan, en mag de volgende trein niet in dat blok komen en moet wachten, totdat het blok vrij is. Zo wordt voorkomen dat de treinen met elkaar botsen. |
| | {{Afbeelding | | {{Afbeelding |
| | |Bestand= Rk_beneluxspoor_principe_blokken.jpg | | |Bestand= Rk_beneluxspoor_principe_blokken.jpg |
| Regel 207: |
Regel 222: |
| | |Maker= Ronald Koerts | | |Maker= Ronald Koerts |
| | }} | | }} |
| − | Dit principe wordt ook toegepast bij de modelbaan. De modelbaan wordt opgedeeld in een aantal blokken. Via modules onder de baan en een computer-interface of digitale centrale wordt de complete modelbaan aangesloten op de computer. Op de computer draait de treinbesturingssoftware die de treinen via de computer-interface c.q. centrale aanstuurt. Via de modules krijgt de computer door dat een blok bezet is en dat er dus geen tweede trein in dat blok mag komen. De volgende trein mag niet eerder het blok in dan wanneer het blok weer vrij is. | + | Dit principe wordt ook toegepast bij de modelbaan. De modelbaan wordt opgedeeld in een aantal [[Woorden - B#Blokstelsel|blokken]]. Via hulpprinten onder de baan en een hulpprint ([[Woorden - C#Computer|computer]]-interface) of digitale [[Centrales|centrale]] wordt de complete modelbaan aangesloten op de computer. Op de computer draait de treinbesturingssoftware die de treinen via de computer-interface c.q. centrale aanstuurt. Via de hulpprinten krijgt de [[Woorden - S#Software|software]] door dat een blok bezet is en dat er dus geen tweede trein in dat blok mag komen. De volgende trein mag niet eerder het blok in dan wanneer het blok weer vrij is. |
| − | | |
| | === Blokken === | | === Blokken === |
| − | De modelbaan moet logisch in blokken verdeeld worden. Ieder softwarepakket stelt zijn eigen eisen aan een blok. Bij de meeste softwarepakketten moet het blok minimaal één (bezet)meldpunt hebben, hiermee kan gedetecteerd worden of een trein het blok ingereden is. De meeste pakketten geven de voorkeur aan minimaal twee (bezet)meldpunten per blok. Het is verstandig om de blokken zo groot te maken dat de langste trein die op de baan rijdt geheel in een blok past. | + | De modelbaan moet logisch in blokken verdeeld worden. Ieder softwarepakket stelt zijn eigen eisen aan een blok. Bij de meeste softwarepakketten moet het [[Woorden - B#Blokstelsel|blok]] minimaal één [[Terugmelding en/of bezetmelding|(bezet)meldpunt]] hebben, hiermee kan gedetecteerd worden of een trein het blok ingereden is. De meeste pakketten geven de voorkeur aan minimaal twee (bezet)meldpunten per blok. Het is verstandig om de blokken zo groot te maken dat de langste trein die op de baan rijdt, in een blok past. |
| − | | |
| | === Wissels === | | === Wissels === |
| − | Wissels dienen aangesloten te worden op een wisseldecoder. Deze decoder wordt ingevoerd in het softwarepakket, waardoor deze aangestuurd kan worden. Bij de meeste pakketten moet worden aangeven van welk blok naar welk blok gereden kan worden. | + | [[Basisvormen#Wissel|Wissels]] dienen aangesloten te worden op een wisseldecoder. Deze [[Wisseldecoders|wisseldecoder]] wordt ingevoerd in het softwarepakket, waardoor deze wisseldecoder aangestuurd kan worden. Bij de meeste pakketten moet dan nog aangeven worden van welk blok naar welk [[Woorden - B#Blokstelsel|blok]] gereden kan worden. |
| − | | |
| | === Seinen === | | === Seinen === |
| − | In principe staan deze voor de volledigheid langs de digitale baan en datzelfde geldt ook bij het besturen van de baan via de computersoftware. In veel software is het wel mogelijk om een compleet werkend seinstelsel in te voeren, zodat de seinen de juiste seinbeelden tonen. Net als bij het handmatige digitale bedrijf, dienen de seinen aangesloten te zijn op een speciale seindecoder (of op een wisseldecoder). | + | In principe staan deze voor de sier langs de digitale baan en datzelfde geldt ook bij het besturen van de baan via de [[Woorden - C#Computer|computer]]software. In veel [[Woorden - S#Software|software]] is het wel mogelijk om een compleet werkend seinstelsel in te voeren, zodat de seinen de juiste seinbeelden tonen. Net als bij het handmatige digitale bedrijf, dienen de seinen aangesloten te zijn op een speciale [[Seindecoders|seindecoder]] of een wisseldecoder. |
| − | | |
| | === Ontkoppelaars === | | === Ontkoppelaars === |
| − | Als deze zijn aangesloten op een wisseldecoder, kunnen de ontkoppelaars gebruikt worden vanuit de software. Dan is het mogelijk om bijvoorbeeld een locomotief te ontkoppelen van de trein en op het station te laten omlopen. | + | Als deze zijn aangesloten op een wisseldecoder, kunnen de [[Woorden - O#Ontkoppelmagneet|ontkoppelaars]] gewoon gebruikt worden in de software. Dan is het mogelijk om via de software bijvoorbeeld een locomotief op het station te laten omlopen. |
| | {{Download | | {{Download |
| | |Tekst= PDF: | | |Tekst= PDF: |
| Regel 227: |
Regel 238: |
| | |TekstErNaast= Ja | | |TekstErNaast= Ja |
| | }}Digitale modelspoorbaanbesturing met Rocrail | | }}Digitale modelspoorbaanbesturing met Rocrail |
| − | <br clear="all" /> | + | <div style="height: 115px;"></div> |
| | {{Linkssectie begin | | {{Linkssectie begin |
| | |Box= AlleenInfo | | |Box= AlleenInfo |
| Regel 235: |
Regel 246: |
| | }} | | }} |
| | {{Link intern | | {{Link intern |
| − | |Link= Cursussen en handleidingen | + | |Link= Handleidingen |
| | |Linknaam= Beginnerscursus RocRail | | |Linknaam= Beginnerscursus RocRail |
| | }} | | }} |
| Regel 280: |
Regel 291: |
| | {{Link Algemeen-Meerkeuze | | {{Link Algemeen-Meerkeuze |
| | |Volgnr= 28 <!-- mpc-modellba --> | | |Volgnr= 28 <!-- mpc-modellba --> |
| − | |ExtraInfo= (G&R) (MpC). | + | |ExtraInfo= MpC. |
| | }} | | }} |
| | {{Link Algemeen-Meerkeuze | | {{Link Algemeen-Meerkeuze |
| Regel 292: |
Regel 303: |
| | {{Link Algemeen-Meerkeuze | | {{Link Algemeen-Meerkeuze |
| | |Volgnr= 243 <!-- railware --> | | |Volgnr= 243 <!-- railware --> |
| − | |ExtraInfo= 'Intelligente' modelspoorbaanbesturing | + | |ExtraInfo= "Intelligente" modelspoorbaanbesturing |
| | }} | | }} |
| | {{Linkssectie einde}} | | {{Linkssectie einde}} |
| | {{Voettekst | | {{Voettekst |
| − | |Vorige= Draaischijf | + | |Vorige= Piko Smartprogrammer 56415 |
| | |Volgende= Seinen digitaliseren | | |Volgende= Seinen digitaliseren |
| − | |VorigeMenu= Keerlus | + | |VorigeMenu= Programmeerhulp |
| | }}{| width= "100%" | | }}{| width= "100%" |
| | |- valign= "top" | | |- valign= "top" |
| − | ! scope= "row" width="80%" | | + | ! scope= "row" width="70%" | |
| − | | <small><small>Laatste wijziging: 17 feb 2023 17:08 (CEST)</small></small> | + | | <small>Laatste wijziging: 1 mrt 2025 10:40 (CET)</small> |
| | |}[[Categorie: Alles|T]] | | |}[[Categorie: Alles|T]] |
| | [[Categorie: Artikel|Treinbesturingssoftware]] | | [[Categorie: Artikel|Treinbesturingssoftware]] |
Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Ronald Koerts - Update door Fred Eikelboom
Inleiding
Het besturen van modeltreinen met de computer is niet iets van de laatste jaren. Dit gebeurt al sinds de komst van de eerste personal computer. Vanaf eind "jaren '70" biedt de "Hobby Computer Club Modelbaan-automatisering gg" (gg=Gebruikers Groep) een systeem aan om modeltreinen via de computer te besturen.
|
| Afbeelding: 01
|
| Computer met modelbaan
|
| Foto gemaakt door: Gerhard Hammers
|
In de loop der jaren zijn de technieken veranderd en verbeterd, maar het basisprincipe blijft hetzelfde. Computergestuurd rijden nam een grote vlucht met de betere beschikbaarheid van computers, vrij verkrijgbare software en goedkopere digitale systemen die direct op de computer aan te sluiten waren/zijn. De huidige software is zeer uitgebreid en de mogelijkheden zijn eigenlijk oneindig.
Kan het analoog of moet het digitaal?
Bij het aansturen van modeltreinen via de computer denkt men als eerste aan digitaal rijden. Dat hoeft niet! Er zijn systemen waarbij een analoge trein bestuurd kan worden via de computer. Hiervoor kunnen we gebruikmaken van het systeem van de HCCM, "MpC Classic" van Gahler und Ringstmeier, MIRACOS of het Dinamo-systeem van Leon Van Perlo (zie: "Meer informatie"). Dit zijn wel de bekendste computergestuurde analoge blokgestuurde systemen. Net zoals met een standaard rijregelaar, worden de treinen in de blokken gestuurd door de spanning op de rails te verhogen (sneller te laten rijden) of te verlagen (langzamer te laten rijden). Dit noemt men ook wel "Blokgestuurd".
Het aansturen via een digitaal systeem kent een paar verschillen ten opzichte van het analoog rijden. Bij digitale systemen staat er een constante spanning op de rails. Naast de constante spanning wordt een blokgolf-vormig signaal op de rails gezet; dit wordt geproduceerd door de centrale unit. In de locomotieven zijn locdecoders (minicomputers) ingebouwd die "luisteren" naar het signaal op de rails. De centrale geeft de locdecoder in de locomotief commando's zodat deze "weet" wat te doen (rijden, stoppen, rijrichting wijzigen, lichten aan, enz …). Dit noemt men ook wel "treingestuurd".
Hoe begint u? Groot of klein?
Het algemene advies voor het beginnen met het besturen van de treinen met de computer is: Begin heel eenvoudig. Maak een simpele treintafel en leg daarop een leuk test-ovaaltje met een inhaalspoor. Daarmee kunnen we dan naar hartelust experimenteren met het rijden/besturen van meerdere treinen, het indelen van de modelbaan in blokken en het invoeren van de gegevens in de software. Daarna kunnen we overstappen op de bouw van de echte baan of juist het testovaaltje uitbouwen tot een mooie baan.
Kost het veel geld?
We kunnen het zo gek maken als we zelf willen. Dat betekent dat we alles in de winkels kant-en-klaar gebouwd kunnen kopen en dan kost het inderdaad behoorlijk wat geld. We kunnen ook werken met zelfbouw terug/bezetmelders en wisseldecoders, gratis software, een oude PC en een mooi digitaal beginsetje. Dan zouden we met een kleine modelbaan voor minder dan €500 de eerste trein computergestuurd digitaal kunnen laten rijden.
De software: gratis of betalen?
We blijven de keuze houden tussen commerciële pakketten en vrij verkrijgbare pakketten. Dat is voor iedereen een persoonlijke keuze. De kosten van de commerciële pakketten variëren van een paar tientjes tot enkele honderden Euro's.
- "Zijn deze commerciële pakketten beter dan de vrij verkrijgbare pakketten?" Als Miniworld Rotterdam al rijdt met een vrij verkrijgbaar pakket, hoe slecht kan het zijn?
- "Krijg ik betere ondersteuning wanneer ik er voor betaald heb?" Soms werkt een Forum sneller dan aankloppen bij een bedrijf.
- "Het installeren van de software, nieuwe updates en bugfixes is slechter bij de vrij verkrijgbare pakketten?" Hoeft niet, ook hier kan soms sneller ingesprongen worden bij problemen. Bij vrij verkrijgbare software zijn updates en bugfixes helemaal gratis, bij commerciële pakketten moeten we meestal een klein bedrag neerleggen om een update te verkrijgen.
- "Als de makers van het vrij verkrijgbare pakket ermee stoppen, dan kan ik niets meer!" Dat valt mee, we kunnen gewoon blijven rijden, maar er worden geen nieuwe versies meer gemaakt. Ditzelfde kan ons overkomen wanneer we een commerciëel pakket kopen. Het bedrijf kan ook stoppen met de ondersteuning van de software.
Het blijft een persoonlijke keuze om voor een bepaald pakket te kiezen.
Kunnen we alléén maar automatisch rijden?
Bij de meeste softwarepakketten is het mogelijk, naast het automatisch rijden, ook nog "met de hand" te rijden, of het omzetten van wissels met de hand te doen.
- "Automatisch rijden:" Hierbij worden alle treinbewegingen door de computer geregeld en uitgevoerd. Er kan bij de meeste pakketten volgens uitgebreide dienstregelingen gereden worden, compleet met "modeltijd".
- "Half automatisch:" Bij sommige pakketten,waaronder "Koploper" van Pahasoft, kunnen we de software laten reageren op een extern bedieningspaneel. Dit betekent dat we bijvoorbeeld een wisselstraat kunnen (in)stellen, kunnen bepalen welke trein wegrijdt en waar deze naar toe gaat.
- "Handmatig:" Bij de meeste pakketten is het mogelijk om de software te laten reageren op een handregelaar. Met de regelaar kunnen we dan handmatig met één of meerdere locomotieven rijden.
- "Alléén de wissels bedienen": We kunnen er voor kiezen om de wissels digitaal om te zetten. Het voordeel is dat we op een scherm de (juiste) stand van de wissels zien, en wisselstraten kunnen instellen.
Wat hebben we nodig?
Voor het besturen van de modelbaan met treinbesturingssoftware hebben we een aantal extra zaken nodig. We gaan uit van een normaal "treingestuurd" digitaal systeem, dat gewoon in de standaard modelspoorwinkel te koop is. Geen HCCM of Dinamo-systeem dat we (deels) zelf nog in elkaar moeten solderen. Om te beginnen hebben we in het kort het volgende nodig:
- "Een digitale centrale:" Een centrale van een bekende fabrikant met PC aansluiting, een centrale op basis van MRDirect of een hulpprint om de centrale te koppelen aan de computer. Zie het artikel Centrales.
- "Een systeem voor plaatsbepaling:" Dat moet in, of onder, de baan gemonteerd worden, anders "weet" de software niet waar de treinen zich op de baan bevinden. Voor de positiebepaling kunnen we gebruik maken van terug-/bezetmelders. De terug-/bezetmelders zijn aangesloten op de centrale c.q. hulpprint en geven een signaal aan de centrale door wanneer een contact gesloten wordt. Zie het artikel Terugmelding en/of bezetmelding.
- "Wisseldecoders:" Om de wissels in de baan te kunnen omzetten, dienen we deze met een wisseldecoder aan te sluiten op de centrale. Daardoor kan de software het wissel omzetten. Zie het artikel Wissels digitaliseren.
- "Een PC of Laptop:" Dit is voor de software om de treinbesturingssoftware te laten werken. We hoeven niet de nieuwste of zwaarste PC of Laptop aan te schaffen om de software te kunnen draaien. De meeste pakketten nemen genoegen met een oudere computer. Het gaat er om met welk besturingssysteem van de computer (bijvoorbeeld Windows 98/Windows 2000/Windows XP, Linux, Apple OS) we zelf het liefste werken. Dat geeft meestal de doorslag.
- "Software:" De huidige software draait tegenwoordig allemaal zeker op Windows, daarnaast zijn er ook pakketten die onder Linux of een Apple OS werken. De meeste pakketten stellen nauwelijks eisen aan het besturingssysteem dat op de computer moet staan. Tegenwoordig hebben we de keuze uit vele tientallen softwarepakketten. Deze kunnen zowel commerciëel (betaald) als gratis/vrij verkrijgbaar zijn.
- "Heel veel geduld en vrije tijd:" de baan moet aangepast- of voorbereid worden op het besturen met de computer. Dat betekent bij opbouw van de baan het op logische wijze indelen in blokken en het aanbrengen van de bedrading. Dan de baangegevens invoeren in de computer en controleren.
Alleen voor treinen?
Nee, we kunnen in principe met alle treinbesturingssoftware ook aangepaste modelauto's van het Faller-Car-System aansturen. Dit is een nieuwe ontwikkeling, die bijvoorbeeld wordt gebruikt bij de grotere tentoonstellingsbanen als Miniworld Rotterdam en Miniatuurwelt Hamburg. De werking is bijna hetzelfde als bij modeltreinen. Net als bij de treinen krijgt de auto een voertuigdecoder, die opdrachten van de centrale/computersoftware uitvoert. De voertuigdecoder kan de opdrachten radiografisch ontvangen of via draden in de rijbaan. De weg voor de auto's moet aangepast worden, zodat een draad (die in de weg geplaatst wordt), de opdrachten kan verzenden en de weg verdeeld wordt in blokken. Een aantal softwarepakketten zijn aangepast op het gebruik met de autosystemen, zoals de aansturing van verkeerslichten, enzovoort.
De softwarepakketten
Hieronder volgt een klein overzicht van een aantal pakketten die verkrijgbaar zijn. Ieder pakket heeft zijn voor- en nadelen. In deze lijst staan niet alle pakketten genoemd, en ze is dus verre van compleet. Maar dit geeft al een goede indicatie van wat beschikbaar is:
| Naam
|
Koploper.
|
| Leverancier
|
PaHaSoft.
|
| Kosten
|
Geen kosten, vrij verkrijgbaar.
|
| Website
|
Pahasoft.
|
| Taal
|
Nederlands.
|
| Ondersteuning
|
Via de website en het Koploperforum.
|
| Opmerkingen
|
Dit is een pakket dat in Nederland vrij bekend is. Voor een beginner zijn er speciale handleidingen waarin stap-voor-stap de mogelijkheden van het programma uitgelegd worden. Dit pakket wordt ook gebruikt bij Miniworld Rotterdam.
|
| Naam
|
RocRail.
|
| Leverancier
|
RocRail.
|
| Kosten
|
Geen kosten, vrij verkrijgbaar.
|
| Website
|
Rocrail.
|
| Taal
|
Diverse talen, waaronder Nederlands.
|
| Ondersteuning
|
Via de website en Fora van RocRail. Zie ook het artikel Handleidingen of download het pdf-bestand "Digitale modelspoorbaanbesturing met Rocrail" bij "Meer informatie".
|
| Opmerkingen
|
Dit is een "Open Source"-pakket dat vrij gedownload kan worden. De gebruiker kan zelfs helpen met de ontwikkeling van het programma. Het draait onder verschillende besturingssystemen zoals Windows, Linux en Apple OS.
|
| Naam
|
iTrain.
|
| Leverancier
|
Berros.
|
| Kosten
|
€119 tot €349 (prijspeil 1e helft 2023).
|
| Website
|
Itrain.
|
| Taal
|
Diverse talen, waaronder Nederlands.
|
| Ondersteuning
|
Via de leverancier.
|
| Opmerkingen
|
Draait op meerdere besturingssystemen. Kan uitgeprobeerd worden met een tijdelijke licentie.
|
| Naam
|
Win-Digipet.
|
| Leverancier
|
Firma WinDigipet.
|
| Kosten
|
€139 tot €489 (prijspeil 2021).
|
| Website
|
WinDigipet.
|
| Taal
|
Diverse talen, oorspronkelijk Duits, nu ook in het Nederlands.
|
| Ondersteuning
|
Via diverse fora op Internet.
|
| Opmerkingen
|
Deze software is ook te gebruiken voor het besturen van aangepaste versies van het "Faller Car System".
|
| Naam
|
Railroad & Co Traincontroller.
|
| Leverancier
|
Freiwald Software.
|
| Kosten
|
€132 tot €611 (prijspeil 1e helft 2023).
|
| Website
|
Railroad & Co.
|
| Taal
|
Duits / Engels.
|
| Ondersteuning
|
Via de website & diverse fora op Internet.
|
| Opmerkingen
|
In verschillende smaken te verkrijgen. Er is een aparte versie gemaakt voor Roco/Fleischmann voor hun digitale systeem "RocoMotion". Dit wordt daarmee geleverd.
|
| Naam
|
Traintastic.
|
| Leverancier
|
Traintastic
|
| Kosten
|
Geen kosten. Vrij verkrijgbaar.
|
| Website
|
Traintastic.
|
| Taal
|
Engels
|
| Ondersteuning
|
Via de leverancier en via een forum.
|
| Opmerkingen
|
Draait op Windows, Linux, Mac
|
| Naam
|
The JMRI-project.
|
| Leverancier
|
JMRI.
|
| Kosten
|
Geen kosten. Vrij verkrijgbaar.
|
| Website
|
JMRI.
|
| Taal
|
Engels
|
| Ondersteuning
|
Via de Website en diverse fora
|
| Opmerkingen
|
Een pakket dat continu in ontwikkeling is. Werkt op alle besturingssystemen waar Java op geïnstalleerd is. Ontwerpen gemaakt in XTrkCAD kunnen worden gebruikt in JMRI.
|
Het basisprincipe
Alle softwarepakketten werken volgens hetzelfde basisprincipe. Het basisprincipe is gebaseerd op de beveiliging van de "grote" spoorwegen. Daarbij wordt een traject tussen twee stations opgedeeld in één of meerdere logische stukken, de zogenaamde "blokken". In één blok mag zich niet meer dan één trein bevinden. Om de machinist van de trein te laten weten dat een blok vrij is om in te rijden, gebruikt men seinen. Bij een bezet blok geeft het sein "rood" aan, en mag de volgende trein niet in dat blok komen en moet wachten, totdat het blok vrij is. Zo wordt voorkomen dat de treinen met elkaar botsen.
|
| Afbeelding: 02
|
| De werking van blokken
|
| Tekening gemaakt door: Ronald Koerts
|
Dit principe wordt ook toegepast bij de modelbaan. De modelbaan wordt opgedeeld in een aantal blokken. Via hulpprinten onder de baan en een hulpprint (computer-interface) of digitale centrale wordt de complete modelbaan aangesloten op de computer. Op de computer draait de treinbesturingssoftware die de treinen via de computer-interface c.q. centrale aanstuurt. Via de hulpprinten krijgt de software door dat een blok bezet is en dat er dus geen tweede trein in dat blok mag komen. De volgende trein mag niet eerder het blok in dan wanneer het blok weer vrij is.
Blokken
De modelbaan moet logisch in blokken verdeeld worden. Ieder softwarepakket stelt zijn eigen eisen aan een blok. Bij de meeste softwarepakketten moet het blok minimaal één (bezet)meldpunt hebben, hiermee kan gedetecteerd worden of een trein het blok ingereden is. De meeste pakketten geven de voorkeur aan minimaal twee (bezet)meldpunten per blok. Het is verstandig om de blokken zo groot te maken dat de langste trein die op de baan rijdt, in een blok past.
Wissels
Wissels dienen aangesloten te worden op een wisseldecoder. Deze wisseldecoder wordt ingevoerd in het softwarepakket, waardoor deze wisseldecoder aangestuurd kan worden. Bij de meeste pakketten moet dan nog aangeven worden van welk blok naar welk blok gereden kan worden.
Seinen
In principe staan deze voor de sier langs de digitale baan en datzelfde geldt ook bij het besturen van de baan via de computersoftware. In veel software is het wel mogelijk om een compleet werkend seinstelsel in te voeren, zodat de seinen de juiste seinbeelden tonen. Net als bij het handmatige digitale bedrijf, dienen de seinen aangesloten te zijn op een speciale seindecoder of een wisseldecoder.
Ontkoppelaars
Als deze zijn aangesloten op een wisseldecoder, kunnen de ontkoppelaars gewoon gebruikt worden in de software. Dan is het mogelijk om via de software bijvoorbeeld een locomotief op het station te laten omlopen.
|
Klik op onderstaande link:
PDF:
Rocrail
|
Digitale modelspoorbaanbesturing met Rocrail
Meer informatie
Beneluxspoor.net:
|
|
|
Digitaal vraagbaak op het Forum.
|
|
|
met uitleg over Traincontroller.
|
|
|
over het toevoegen van afbeeldingen in Traincontroller.
|
Externe website:
|
|
|
Traincontroller software.
|
|
|
MpC.
|
|
|
Dinamo.
|
|
|
Hobby Computer Club Modelbaan-automatisering gg (gg=Gebruikers Groep).
|
|
|
"Intelligente" modelspoorbaanbesturing
|
|
|
Laatste wijziging: 1 mrt 2025 10:40 (CET)
|
