Zeeschuim kweken

Hoofdpagina Index

Auteur: Huub van Ginhoven.

Zelf verbouwen, drogen en conserveren van zeeschuimplanten tot modelbomen

Als je beseft wat je voor een doos met zeeschuim neer moet tellen, dan loont het om je te verdiepen in het zelf kweken. Voor minder dan de helft van het geld heb je straks een veelvoud aan planten. Het eerste jaar en jouw eerste keer dat je het gaat 'proberen', is meestal het moeilijkst. Het is heel wat anders dan modelbouwen wat je aan het doen bent, en dat heeft niet iedereen in de vingers. Maar een ieder kan het leren!

In 2007 ben ik begonnen met een teleurstellend resultaat. Drie weken nadat ik in april al buiten gezaaid had, begon er wel onkruid te groeien, maar zo te zien kwam de Teloxis niet op. Toch maar het onkruid gaan wieden. Ik had bij de jonge zeeschuimplantjes geen blaadjes verwacht en dacht dat het ook onkruid was… geen één plantje heeft het overleefd. Daar liet ik het niet bij zitten. In 2008 ging het al wat beter, in 2009 had ik een goede opbrengst en dit seizoen van 2010 is spontaan veel zaad opgekomen, dat vorig jaar van de planten afgevallen was bij het oogsten en in de tuin is blijven liggen. Zonder dat ik er naar omgekeken heb, en zonder enige bescherming geplaatst te hebben, heb ik weer een tuin vol kostbaar ‘onkruid’, Teloxis Aristata! Tijdens dit schrijven, begin augustus 2010, is het nog volop in de groei.

E06.07.02.02-01
Afbeelding: Huub van Ginhoven
In Zuidelijk Europa groeit deze plant in het wild en wordt daar als onkruid aangeduid. Hier in de Benelux kunnen wij ze ook verbouwen, maar dan wel met wat extra zorg

Wat is de beste omgeving voor de kweek van zeeschuim?

Als je een tuin hebt is dat een voordeel, vooral als deze vrij zonnig ligt. Heb je geen tuin, dan is het binnen mogelijk, alleen met minder goed resultaat. De planten moeten veel licht hebben. Zet je ze bij een raam, dan groeien ze naar het licht toe, dus krijgen ze ietwat kromme, iele, langgerekte stammen. Ook zijn binnenplanten minder 'vol' dan buitenplanten.

Het begint allemaal met wat zaad

Het zaad is hier in Nederland al jaren te koop bij Vreeken's zaden te Dordrecht. Als je al eens wat zeeschuimtakken aangeschaft had, kun je daar het zaad van gebruiken. Let wel, hoe ouder het zaad, des te minder goede opkomst. Zorg dat je het zaad binnen hebt vóór het zaai- en groeiseizoen, dat zo rond eind april, begin mei aanvangt en tot eind augustus, begin september duurt.

Benodigdheden

Binnenkweek en voortrekken:

• kweekbakje
• bloempotten
• plantenbakken
• zaai- en stekgrond
• potgrond
• satéstokjes
• plantenstokken

Buitenkweek:

• tunnelfolie
• kippengaas of pvc-buis
• satéstokjes
• plantenstokken
• mooi weer

Het seizoen verlengen door voor te trekken

Je kunt het groeiseizoen verlengen door de planten binnenshuis voor te trekken in de kweekbak. Dat kun je al omstreeks half april doen. Dan is het buiten nog te guur om al te gaan zaaien. Wanneer de tijd rijp is om buiten te zaaien, zo rond begin mei, hebben jouw stekjes al een redelijke voorsprong en zal de opbrengst groter zijn. Wanneer de eerste blaadjes verschijnen, kun je met het verspenen beginnen.

Regel één is dat je niet te dik moet zaaien, dit is een echte beginners-valkuil. Vermeng het zaad met geel, droog zand en strooi dit zo dun mogelijk uit. Je kunt dan aan het witte zand op de donkere aarde zien weer je gebleven bent met strooien.
Regel twee: gebruik niet direct alle zaad, maar neem er eerst een gedeelte van. Probeer niet direct van duizend zaadjes ook duizend plantjes te willen kweken; je hebt aan enkele tientallen planten genoeg om heel veel modelbomen te maken. Tevens kun je het zaaien over enkele weken verspreiden, vanaf half april tot half mei. Zo vermijd je dat door een koud, nat voorjaar de complete teelt mislukt. Komen de plantjes boven de zaaigrond, dan kun je ze al snel verspenen. Daarmee dun je ze direct uit, zodat ieder stekje genoeg licht, lucht en voeding krijgt.

E06.07.02.02-02
Afbeelding: Huub van Ginhoven
Hier zijn stekjes in een kweekbakje uitgeplant. Later kunnen ze uitgezet worden in de volle grond, of desgewenst in bloembakken.

In deze kleine bakjes en potjes kunnen de plantjes voorlopig verder groeien. Houd ze warm, dek ze af met doorzichtige folie of plastic. De meeste kweekbakjes hebben al een doorzichtige kap. Bij mooi weer kun je ze overdag al buiten zetten. Houd de grond vochtig, maar niet te nat. Met een plantenspuit kun je beter doseren dan met een gieter.
Heb je het zeeschuim voorgekweekt, dan kun je ze vanaf begin mei uitplanten, of, als je binnen in potten wilt kweken:

Binnen kweken in potten/bloembakken

De valkuil van velen is dat men het zaad uitstrooit in een bloembak en alles dat opkomt ook te willen laten uitgroeien tot volwaardige modelbomen. Beter is om alle plantje enkele malen te verspenen en in steeds grotere bloempotten te verplanten. Potgrond voldoet, geef niet teveel water en laat de grond niet uitdrogen.
Niet een kleine plant direct in een grote pot zetten, dan gaan de wortels woekeren en krijg je een miezerige plant. Zet elke plant zo licht mogelijk, draai de pot zo nu en dan om, om de ander kant ook het licht te gunnen. Geef ook vooral binnen elke plant voldoende ruimte, minstens 20 cm van elkaar af plaatsen.

Buiten zaaien

Vanaf begin mei kun je buiten ter plekke zaaien, doe dit ook weer met droog wit zand en niet alles tegelijk! Vooraf hoef je alleen de grond wat los te maken, bemesting is niet nodig en niet goed. Strooi het zaad zo dun mogelijk uit en druk dit lichtjes aan. Het vochtig houden van de bovenste laag is nu de grootste zorg. Omdat het fijne zaad niet te diep mag liggen, loop je het risico dat de boel uitdroogt bij te droge grond. Het is aan te bevelen er wat jutezakken, oude lappen of vliesdoek over te leggen, deze kun je vochtig houden door te gieten met een fijne broes. Na ongeveer zeven tot 10 dagen, kan dit doek eraf. Ondanks het feit dat je dun gezaaid hebt, zullen de kleine stekjes, mits goede opkomst, ook weer te dicht op elkaar staan. Dun ze uit op 15 á 20 cm. Gooi de uitgetrokken plantjes weg, of plant ze weer uit op een lege plek.

Bescherming tegen weer en wind

In het voorjaar, maar ook aan het eind van het groeiseizoen, kunnen slagregens en harde wind de kwekerij dwarsbomen. Het zou ideaal zijn als je een kweektunnel zou kunnen maken van wat pvc-buis voor elektra of kippengaas en vliesdoek of plastic folie. Zo bescherm je de planten en de groei gaat sneller.
De buizen buig je over een bedje van 100 á 120 cm breed, daarover kun je de folie spannen met wasknijpers of klemmen. Zorg wel dat je elke dag even de folie omhoog kunt doen om te gieten bij droogte, te wieden bij onkruid, kortom om zorg te besteden aan de plantjes om zo een voorspoedige groei te bewerkstelligen.

E06.07.02.02-03
Afbeelding: Huub van Ginhoven
In dit geval kippengaas, maar pvc-buis kan ook. Bij mooi weer kan het doek/folie afgenomen worden. De tere plantjes die het na het uitplanten moeilijk gehad hebben, hebben nog bescherming nodig bij regen en felle zon. ’s Nachts krijgen de babyplantjes ook nog een dekentje over.


E06.07.02.02-04
Afbeelding: Huub van Ginhoven
Zijn de planten flink aan de groei, dan kan de beschermtunnel weggenomen worden. Zet nu plantenstokken bij de stam, zodat ze steun hebben en mooie rechte stammen krijgen.

Afgelopen voorjaren hebben we te kampen gehad met langdurige droogte. Het is gewenst om dan dagelijks, bij voorkeur in de avond, water toe te dienen. Regenwater uit een regenton heeft de voorkeur, maar leidingwater voldoet ook. Dat is alles waar je nog op moet letten. Nu zullen de planten zich zonder al te veel zorg ontwikkelen en het wachten is op eind augustus, begin september.

De oogst en het drogen

De planten beginnen aan het eind van hun groei te verkleuren in mooie Bordeauxrode, bruine en geel/oranje tinten. Ook gaat de plant zaad maken en is de levenscyclus weer rond.

E06.07.02.02-05
Afbeelding: Huub van Ginhoven
Het is dan inmiddels eind augustus, begin september.

Oogsten maar! Uiteraard kun je ook oogsten wanneer de plant in een jonger stadium verkeert, maar de voorkeur verdient toch wel de uitgegroeide plant. Laat je de Teloxis te lang in de tuin staan, dan zal deze afsterven, verpieteren en uiteenvallen! Trek de plant met wortel en al uit de grond en hang deze te drogen op een luchtige, koele (±18 graden) plaats.

E06.07.02.02-06
Afbeelding: Huub van Ginhoven
Niet in de zon drogen om uitdrogen te voorkomen…

E06.07.02.02-07
Afbeelding: Huub van Ginhoven
al heb ik dat zelf wel gedaan, omdat ik geen plek meer over had...

Na het drogen dienen de langwerpige groeibladeren verwijderd te worden, omdat ze afbreuk doen aan de modelboom als je ze laat zitten. Ze moeten eraf vóór het conserveren, ten eerste om conserveermiddelen te besparen. Ten tweede omdat ze, nu de plant droog is, makkelijker te verwijderen zijn. Na het conserveren zouden ze weer wat soepel en veerkrachtig worden, waardoor je meer moeite hebt om ze los te trekken. Gebruik hiervoor een grote pincet. De volgende stap is dan:

Het conserveren

Het conserveren wordt op verschillende wijzen gedaan. Zie hiervoor rubriek E06.07.02 - Natuurlijke materialen.

Mijn methode wijkt iets af van de andere methoden, graag bespreek ik deze hier. Bespuit al tijdens het drogen enkele keren per dag de planten in met een spuitflacon/plantenspuit, waarin een kwart glycerine en driekwart water vermengd is. Dit werkt erg goed en is een stuk zuiniger. Je hoeft nu geen grote bak te vullen met een glycerinemengsel. Ook de benodigde tijd, die elke plant in het mengsel moet weken, kun je zo besparen. De zeeschuim bomen die ik in 2008 en 2009 verbouwd heb, zijn nog goed veerkrachtig, dus houd ik deze methode maar aan. Ook tijdens de bewaartijd worden ze nog regelmatig bespoten met het glycerinemengsel.
Voordat je begint met het maken van een modelboom, is het handig om nog een laatste maal te bespuiten. Dan breken de takjes minder snel af.

E06.07.02.02-08
Afbeelding: Huub van Ginhoven
Bewaar de flacon met water en glycerine in de koelkast.

Hoe je nu van zeeschuimplanten modelbomen kun maken, vind je in de rubrieken E06.07.03 - Realistische modelbomen en E06.07.04 - Loof van Scotch Brite.

Succes en goede oogst!