|
|
| Regel 5: |
Regel 5: |
| | <br /><br />[[Bestand:NiveauBeginner.PNG|35px]] | | <br /><br />[[Bestand:NiveauBeginner.PNG|35px]] |
| | ---- | | ---- |
| − | Onderstaand vindt u een bouwbeschrijving voor een schakeltableau c.q. schakelpaneel. Met dit schakelpaneel kunt u de wissels en seinen schakelen en de wisselstand teruggemeld krijgen. Er zijn verschillende methoden voor het bouwen van een schakeltableau. Dit is er maar één van. Het bouwen van een schakeltableau is niet moeilijk, maar een beetje ervaring met solderen is wel gemakkelijk. | + | Onderstaand vindt u een bouwbeschrijving voor een schakeltableau c.q. schakelpaneel. Met dit schakelpaneel kunt u de wissels en seinen schakelen en de wisselstand teruggemeld krijgen. Er zijn verschillende methoden voor het bouwen van een schakeltableau. Dit is er maar één van. Het bouwen van een schakeltableau is niet moeilijk, maar een beetje ervaring met solderen is wel gemakkelijk. |
| | | | |
| | === Afmetingen === | | === Afmetingen === |
| − | De afmetingen van het schakeltableau in deze bouwbeschrijving is 420mm breed, 297mm hoog (de grootte van een vel A3) . De totale grootte zal ongeveer 500mm breed en 300 - 350mm hoog zijn. Voor hele grote modelbanen kan het verstandiger zijn om een groter paneel te bouwen. | + | De afmetingen van het schakeltableau in deze bouwbeschrijving is 420 mm breed, 297 mm hoog (de grootte van een vel A3) . De totale grootte zal ongeveer 500 mm breed en 300 - 350 mm hoog zijn. Voor hele grote modelbanen kan het verstandiger zijn om een groter paneel te bouwen. |
| | | | |
| | === Materialen === | | === Materialen === |
| Regel 15: |
Regel 15: |
| | <small>E10.15.01-01<br />Benodigde onderdelen<br />Foto gemaakt door R. Koerts</small><br /> | | <small>E10.15.01-01<br />Benodigde onderdelen<br />Foto gemaakt door R. Koerts</small><br /> |
| | ===== Bouwmarkt ===== | | ===== Bouwmarkt ===== |
| − | :* Onderbouw schakeltableau – MDF 9 mm. | + | :* Onderbouw schakeltableau – MDF 9 mm |
| − | :* Bovenblad schakeltableau – MDF 4 mm. | + | :* Bovenblad schakeltableau – MDF 4 mm |
| | :* Houtlijm voor verlijmen delen | | :* Houtlijm voor verlijmen delen |
| − | :* Schroeven delen | + | :* Schroeven voor delen |
| | :* Verf | | :* Verf |
| | ===== Elektronica vakhandel ===== | | ===== Elektronica vakhandel ===== |
| Regel 36: |
Regel 36: |
| | === Baanplan === | | === Baanplan === |
| | Een schakeltabelau heeft een weergave van het baanplan. Dat kan je op verschillende manieren weergeven en maken op je schakeltableau: | | Een schakeltabelau heeft een weergave van het baanplan. Dat kan je op verschillende manieren weergeven en maken op je schakeltableau: |
| − | | + | ::* Op de ondergrond verven |
| − | ::* Op de ondergrond verven. | + | ::* Met tape en stickers aangeven |
| − | ::* Met tape en stickers aangeven. | |
| | ::* Op papier printen. | | ::* Op papier printen. |
| | | | |
| Regel 53: |
Regel 52: |
| | | | |
| | === Printen === | | === Printen === |
| − | U kunt op een aantal manieren het baanplan op de gewenste grootte van A3 krijgen. Op A4 printen en dan vergroten onder het kopieerapparaat naar A3. Dit is wel te doen, maar de kwaliteit kan minder zijn. Het direct printen op A3-formaat geeft het beste resultaat. Kunt u niet zelf op A3-formaat printen, dan kunt u dat eventueel bij een printshop laten doen. | + | U kunt op een aantal manieren het baanplan op de gewenste grootte van A3 krijgen. Op A4 printen en dan vergroten onder het kopiëerapparaat naar A3. Dit is wel te doen, maar de kwaliteit van de afdruk kan minder zijn. Het direct printen op A3-formaat geeft het beste resultaat. Kunt u niet zelf op A3-formaat printen, dan kunt u dat eventueel bij een printshop laten doen. |
| | | | |
| | ==== Lamineren ==== | | ==== Lamineren ==== |
| Regel 73: |
Regel 72: |
| | | | |
| | ==== Bovenplaat ==== | | ==== Bovenplaat ==== |
| − | Als ondergrond gebruiken we hier een plaatje MDF met een dikte van 4mm. Waar u even op moet letten is de maximale dikte van het plaatje MDF, welke wordt bepaald door de maximale ruimte tussen de onderkant van de drukknopjes en het bevestigingsmoertje en de ruimte tussen de onderkant van Led-houders en het bevestigingsmoertje. | + | Als ondergrond gebruiken we hier een plaatje MDF met een dikte van vier mm. Waar u even op moet letten is de maximale dikte van het plaatje MDF, welke wordt bepaald door de maximale ruimte tussen de onderkant van de drukknopjes en het bevestigingsmoertje en de ruimte tussen de onderkant van Led-houders en het bevestigingsmoertje. |
| | | | |
| | ==== Verven ==== | | ==== Verven ==== |
| Regel 81: |
Regel 80: |
| | Wanneer het plaatje op maat gezaagd is, kan het baanplan op het plaatje worden gelijmd. U kunt dit met meerdere soorten lijm doen, maar gewone houtlijm werkt prima. Let er wel op dat het geheel mooi strak en vlak is, dus geen bobbels door de lijm. Laat het geheel goed drogen (1 dag). | | Wanneer het plaatje op maat gezaagd is, kan het baanplan op het plaatje worden gelijmd. U kunt dit met meerdere soorten lijm doen, maar gewone houtlijm werkt prima. Let er wel op dat het geheel mooi strak en vlak is, dus geen bobbels door de lijm. Laat het geheel goed drogen (1 dag). |
| | | | |
| − | Na het drogen kunnen we de gaatjes boren. Neem een boortje dat ongeveer 1 mm groter is dan nodig is voor de bevestiging van de schakelaartjes en de Led-houdertjes. Hierdoor kunt u later eventuele afwijkingen corrigeren om de zaak mooi recht onder- c.q. naast elkaar te krijgen. | + | Na het drogen kunnen we de gaatjes boren. Neem een boortje dat ongeveer één mm groter is dan nodig is voor de bevestiging van de schakelaartjes en de Led-houdertjes. Hierdoor kunt u later eventuele afwijkingen corrigeren om de zaak mooi recht onder- c.q. naast elkaar te krijgen. |
| | | | |
| | === Montage schakelaars en ledhouders === | | === Montage schakelaars en ledhouders === |
| − | Wanneer alle gaatjes geboord zijn, kunnen de schakelaartjes en Led-houdertjes gemonteerd worden op het paneel. Let op dat u, voor wat betreft de kleur,consequent bent bij het plaatsen van de schakelaartjes. Welke kleur is niet belangrijk, als alle schakelaartjes voor ‘rechtdoor’ maar van één en dezelfde kleur zijn en alle schakelaartjes voor ‘afbuigend’ ook allemaal van dezelfde, maar een andere, kleur zijn. | + | Wanneer alle gaatjes geboord zijn, kunnen de schakelaartjes en Led-houdertjes gemonteerd worden op het paneel. Let op dat u, voor wat betreft de kleur, consequent bent bij het plaatsen van de schakelaartjes. Welke kleur is niet belangrijk, als alle schakelaartjes voor 'rechtdoor' maar van één en dezelfde kleur zijn en alle schakelaartjes voor 'afbuigend' ook allemaal van dezelfde, maar een andere, kleur zijn. |
| | | | |
| | === Het elektrische deel === | | === Het elektrische deel === |
| Regel 90: |
Regel 89: |
| | | | |
| | ==== Schema ==== | | ==== Schema ==== |
| − | Volgens onderstaand schema worden de schakelaars en ledjes aangesloten op de wissels. Daarbij wordt er uitgegaan van een analoge baan. Dit schema is ook te gebruiken op een digitale baan voor het analoog bedienen van de wissels. | + | Volgens onderstaand schema worden de schakelaars en Ledjes aangesloten op de wissels. Daarbij wordt er uitgegaan van een analoge baan. Dit schema is ook te gebruiken op een digitale baan voor het analoog bedienen van de wissels. |
| | | | |
| − | '''Let op!''' De schakeling voor dit schakelpaneel is gebaseerd op wissels met “eindafschakeling". | + | '''Let op!''' De schakeling voor dit schakelpaneel is gebaseerd op wissels met 'eindafschakeling'. |
| | | | |
| | ==== Kroonsteentjes ==== | | ==== Kroonsteentjes ==== |
| Regel 98: |
Regel 97: |
| | | | |
| | ==== Ledjes ==== | | ==== Ledjes ==== |
| − | Breng nu de Ledjes aan in de Led-houders 3 mm. De juiste kleuren op de juiste plaats. B.v. groen voor ‘rechtdoor’ en rood voor ‘afbuigend’. Led’s hebben een lange en een korte aansluitpoot. Om het uzelf gemakkelijk te maken en de kans op fouten te minimaliseren is het aan te bevelen de Led’s allemaal met b.v. de lange poot in dezelfde richting te monteren. Led’s zijn polariteitgevoelig en moeten dus allemaal op dezelfde wijze worden aangesloten, anders werkt het niet. | + | Breng nu de Ledjes aan in de Led-houders van drie mm. De juiste kleuren op de juiste plaats. B.v. groen voor 'rechtdoor' en rood voor 'afbuigend'. Led's hebben een lange en een korte aansluitpoot. Om het uzelf gemakkelijk te maken en de kans op fouten te minimaliseren is het aan te bevelen de Led's allemaal met b.v. de lange poot in dezelfde richting te monteren. Led's zijn polariteitgevoelig en moeten dus allemaal op dezelfde wijze worden aangesloten, anders werkt het niet. |
| | {| | | {| |
| | | [[bestand:E10.15.01-06.jpg|250px]] | | | [[bestand:E10.15.01-06.jpg|250px]] |
| | | [[bestand:E10.15.01-07.jpg|250px]] | | | [[bestand:E10.15.01-07.jpg|250px]] |
| | |- | | |- |
| − | | <small> E10.15.01-04<br />Onderkant schakeltabeleau<br />Foto gemaakt door H. Phielix</small> | + | | <small> E10.15.01-03<br />Onderkant schakeltabeleau<br />Foto gemaakt door H. Phielix</small> |
| − | | <small> E10.15.01-05<br />Onderkant schakeltabelau<br />Foto gemaakt door H. Phielix</small> | + | | <small> E10.15.01-04<br />Onderkant schakeltabelau<br />Foto gemaakt door H. Phielix</small> |
| | |} | | |} |
| | | | |
| Regel 111: |
Regel 110: |
| | | | |
| | ==== Voorschakelweerstand ==== | | ==== Voorschakelweerstand ==== |
| − | Let op! Vergeet niet het weerstandje op te nemen in de schakeling. Een Led moet altijd worden gevoed via een voorschakelweerstand. | + | <font color "red">Let op!</font color> Vergeet niet het weerstandje op te nemen in de schakeling. Een Led <u>moet</u> altijd worden gevoed via een voorschakelweerstand. |
| − | De waarde van de weerstand is afhankelijk van de te gebruiken spanning en de waarden van de Led. Uitleg over het berekenen van de waarde van de weerstand kan op deze pagina gevonden worden: [[E08.04.01 - Led voorschakelweerstand berekenen]] | + | De waarde van de weerstand is afhankelijk van de te gebruiken spanning en de stapspannings-waarden (ook wel 'brandspanning' genoemd) van de Led. Uitleg over het berekenen van de waarde van de weerstand kan op deze pagina gevonden worden: [[E08.04.01 - Led voorschakelweerstand berekenen]] |
| | | | |
| | '''Tip:''' bouw c.q. soldeer eerst een testschakeling c.q. testopstelling, zodat u weet hoe het precies moet. Dat voorkomt teleurstellingen en veel ellende achteraf. | | '''Tip:''' bouw c.q. soldeer eerst een testschakeling c.q. testopstelling, zodat u weet hoe het precies moet. Dat voorkomt teleurstellingen en veel ellende achteraf. |
| Regel 119: |
Regel 118: |
| | Hoe u de koppeling tussen de baan en het bedieningspaneel wilt gaan doen, is een persoonlijke keuze. U kunt er voor kiezen dit met een kabel rechtstreeks te doen, of u kunt er voor kiezen de aansluiting via een stekker/contactdoos uit te voeren. Voordeel van het laatste is, dat u het bedieningspaneel in geval van werkzaamheden of storingen los kunt koppelen om elders te kunnen werken. | | Hoe u de koppeling tussen de baan en het bedieningspaneel wilt gaan doen, is een persoonlijke keuze. U kunt er voor kiezen dit met een kabel rechtstreeks te doen, of u kunt er voor kiezen de aansluiting via een stekker/contactdoos uit te voeren. Voordeel van het laatste is, dat u het bedieningspaneel in geval van werkzaamheden of storingen los kunt koppelen om elders te kunnen werken. |
| | [[bestand:E10.15.01-05.jpg|250px]]<br /> | | [[bestand:E10.15.01-05.jpg|250px]]<br /> |
| − | <small> E10.15.01-05<br />Koppeling d.m.v. printerkabels<br />Foto gemaakt door H. Phielix</small><br /> | + | <small>E10.15.01-05<br />Koppeling d.m.v. printerkabels<br />Foto gemaakt door H. Phielix</small><br /> |
| − | Bij het schakeltableau op de fotos is ervoor gekozen om de aansluiting uit te voeren met printerkabels. Kabels en chassisdelen (connectoren) zijn los verkrijgbaar in de elektronica hobbyzaak. De chassisdelen worden in het achterwandje van de onderbouw gemonteerd. | + | Bij het schakeltableau op de foto's is ervoor gekozen om de aansluiting uit te voeren met printerkabels. Kabels en chassisdelen (connectoren) zijn los verkrijgbaar in de elektronica hobbyzaak. De chassisdelen worden in het achterwandje van de onderbouw gemonteerd. |
| | | | |
| | ===== Aansluiting d.m.v. rechtstreekse kabel ===== | | ===== Aansluiting d.m.v. rechtstreekse kabel ===== |
| Regel 128: |
Regel 127: |
| | Als u er voor kiest het schakelpaneel via een kabel met stekker aan te sluiten, dan moeten er doorverbindingen komen tussen het klemmenblok (W1, W2, voeding, enz.) en het (de) chassisde(e)l(en) die u in de achterwand hebt gemonteerd. Ook hier dient u dan weer duidelijk aan te geven welke klemmen waarvoor zijn bedoeld (W1, W2, voeding, enz.) Afhankelijk van het aantal wissels en het aantal beschikbare contacten, zult u dus met één of meerdere chassisdelen moeten gaan werken. Er zijn verschillende uitvoeringen in de handel met verschillend aantal contacten. | | Als u er voor kiest het schakelpaneel via een kabel met stekker aan te sluiten, dan moeten er doorverbindingen komen tussen het klemmenblok (W1, W2, voeding, enz.) en het (de) chassisde(e)l(en) die u in de achterwand hebt gemonteerd. Ook hier dient u dan weer duidelijk aan te geven welke klemmen waarvoor zijn bedoeld (W1, W2, voeding, enz.) Afhankelijk van het aantal wissels en het aantal beschikbare contacten, zult u dus met één of meerdere chassisdelen moeten gaan werken. Er zijn verschillende uitvoeringen in de handel met verschillend aantal contacten. |
| | | | |
| − | Aan het uiteinde van de aansluitkabel zult u dus ook per wissel een paartje krijgen, welke u weer moet nummeren (W1, W2, voeding (+), enz.). Deze paartjes worden dan weer aangesloten op de respectievelijke wissels en op de voeding. Alle massa-aansluitingen van de wissels worden aangesloten op de massa van de voeding, al dan niet via een ringleiding onder de baan. | + | Aan het uiteinde van de aansluitkabel zult u dus ook per wissel een aderpaartje krijgen, welke u weer moet nummeren (W1, W2, voeding (+), enz.). Deze aderpaartjes worden dan weer aangesloten op de respectievelijke wissels en op de voeding. Alle massa-aansluitingen van de wissels worden aangesloten op de massa van de voeding, al-dan-niet via een ringleiding onder de baan. |
| | | | |
| | === Testen === | | === Testen === |
| − | Als het schakelpaneel gereed is, de draden voor de aansluitingen van de wissels (W1, W2, enz.) komende vanuit het schakelpaneel zijn aangesloten aan de respectievelijke wissels, de voeding is aangesloten (de plus (+) aan het bedieningspaneel en de min (-) aan de minaansluiting van de wissels), dan kan het geheel worden getest. | + | Als het schakelpaneel gereed is, de draden voor de aansluitingen van de wissels (W1, W2, enz.) komende vanuit het schakelpaneel zijn aangesloten aan de respectievelijke wissels, de voeding is aangesloten (de plus (+) aan het bedieningspaneel en de min (-) aan de min-aansluiting van de wissels), dan kan het geheel worden getest. |
| − | | |
| | # Test of de op het schakelpaneel weergegeven wissels ook de werkelijke wissels op de baan betreffen. Mocht dit niet het geval zijn, pas de aansluitingen dan aan. | | # Test of de op het schakelpaneel weergegeven wissels ook de werkelijke wissels op de baan betreffen. Mocht dit niet het geval zijn, pas de aansluitingen dan aan. |
| | # Test of de wissels juist zijn aangesloten. Rechtdoor is rechtdoor en afbuigend is afbuigend. Mocht dit niet het geval zijn, verwissel de aansluitdraden aan de wissel dan. | | # Test of de wissels juist zijn aangesloten. Rechtdoor is rechtdoor en afbuigend is afbuigend. Mocht dit niet het geval zijn, verwissel de aansluitdraden aan de wissel dan. |
| − | # Test of de juiste Led brandt. Bijv. “groen” bij rechtdoor en “rood” bij afbuigend. Mocht dit niet het geval zijn, verwissel dan de aansluitingen van de Led’s (aan de onderkant van het schakelpaneel). | + | # Test of de juiste Led brandt. Bijv. 'groen' bij rechtdoor en rood bij afbuigend. Mocht dit niet het geval zijn, verwissel dan de aansluitingen van de Led's (aan de onderkant van het schakelpaneel). |
| | | | |
| | === Onderbouw === | | === Onderbouw === |
| | Voor de onderbouw is, net als het bovenblad, gekozen voor MDF. Voor de stevigheid is hier gekozen voor MDF met een dikte 9mm. | | Voor de onderbouw is, net als het bovenblad, gekozen voor MDF. Voor de stevigheid is hier gekozen voor MDF met een dikte 9mm. |
| − | Om het schakelpaneel een schuine opstelling te geven, is de achterzijde hoger dan de voorzijde. De zijkanten hebben dan aan de achterzijde de hoogte van de achterwand en aan de voorzijde hoogte van de voorwand. | + | Om het schakelpaneel een schuine opstelling te geven, is de achterzijde hoger dan de voorzijde. De zijkanten hebben dan aan de achterzijde de hoogte van de achterwand en aan de voorzijde de hoogte van de voorwand. |
| | {| | | {| |
| | | [[bestand:E10.15.01-03.jpg|250px]] | | | [[bestand:E10.15.01-03.jpg|250px]] |
| | | [[bestand:E10.15.01-04.jpg|250px]] | | | [[bestand:E10.15.01-04.jpg|250px]] |
| | |- | | |- |
| − | | <small> E10.15.01-03<br />Zijkant schakeltabeleau<br />Foto gemaakt door H. Phielix</small> | + | | <small> E10.15.01-06<br />Zijkant schakeltableau<br />Foto gemaakt door H. Phielix</small> |
| − | | <small> E10.15.01-03<br />Zijkant schakeltabelau<br />Foto gemaakt door H. Phielix</small> | + | | <small> E10.15.01-07<br />Zijkant schakeltableau<br />Foto gemaakt door H. Phielix</small> |
| | |} | | |} |
| | ==== Bereikbaarheid bedrading ==== | | ==== Bereikbaarheid bedrading ==== |
| − | Om de bedrading onder de bovenplaat bereikbaar te houden, kan men de bovenplaat met een (piano)schanier bevestigen aan de onderbouw. Je kan ook voor kiezen om de onderbouw aan de onderkant open te laten. | + | Om de bedrading onder de bovenplaat bereikbaar te houden, kan men de bovenplaat met een (piano)schanier bevestigen aan de onderbouw. Je kunt er ook voor kiezen om de onderbouw aan de onderkant open te laten. |
| | | | |
| | ==== Verven ==== | | ==== Verven ==== |
| − | Alvorens de onderbouw in elkaar te zetten, kan je de onderbouw van een verflaag voorzien. | + | Alvorens de onderbouw in elkaar te zetten, kun je de onderbouw van een verflaag voorzien. |
| | | | |
| | ==== Gaten en solderen ==== | | ==== Gaten en solderen ==== |
| − | Alvorens de onderbouw in elkaar te lijmen, is het raadzaam eerst de gaten voor de eventuele chassisdelen aan te brengen. Het is tevens raadzaam voor de montage van de eventuele chassisdelen de draadjes hier aan te solderen, deze worden dan later weer aan het klemmenblok aangesloten. Denk aan het nummeren. | + | Alvorens de onderbouw in elkaar te lijmen, is het raadzaam eerst de gaten voor de eventuele chassisdelen aan te brengen. Het is tevens raadzaam vòòr de montage van de eventuele chassisdelen de draadjes hier aan te solderen, deze worden dan later weer aan het klemmenblok aangesloten. Denk aan het nummeren. |
| | | | |
| | ==== In elkaar zetten ==== | | ==== In elkaar zetten ==== |
| | Daarna kan de onderbouw simpel met een viertal klosjes in de hoeken in elkaar gelijmd worden (eventueel kan dit ook met kleine schroefjes). Om een goed resultaat te verkrijgen, is het aan te bevelen de onderbouw na het lijmen goed in elkaar te klemmen met lijmtangen. | | Daarna kan de onderbouw simpel met een viertal klosjes in de hoeken in elkaar gelijmd worden (eventueel kan dit ook met kleine schroefjes). Om een goed resultaat te verkrijgen, is het aan te bevelen de onderbouw na het lijmen goed in elkaar te klemmen met lijmtangen. |
| − | | + | ---- |
| − | === Meer informatie en downloads === | + | ====== Meer informatie en downloads ====== |
| | + | <small> |
| | {| | | {| |
| − | | Elektronica-internetshop Conrad | + | | Elektronica-internetshop Conrad: |
| | | http://www.conrad.nl | | | http://www.conrad.nl |
| | |- | | |- |
| − | | Elektronica-internetshop Dick Best | + | | Elektronica-internetshop Dick Best: |
| | | http://www.dickbest.nl/ | | | http://www.dickbest.nl/ |
| | |- | | |- |
| − | | Elektronica-internetshop Leds-buy | + | | Elektronica-internetshop Leds-Buy: |
| | | http://www.leds-buy.nl | | | http://www.leds-buy.nl |
| | |- | | |- |
| − | | Universele Connector Huib Maaskant | + | | Universele Connector Huib Maaskant: |
| | | http://www.floodland.nl/aim/info_module_connector_1.htm | | | http://www.floodland.nl/aim/info_module_connector_1.htm |
| | |- | | |- |
| − | | Berekenen voorschakelweerstand leds | + | | Berekenen voorschakelweerstand Led's: |
| | | http://faq.tweakers.net/cme/ledweerstand.html | | | http://faq.tweakers.net/cme/ledweerstand.html |
| − | |} | + | |}</small> |
| − | <br /> | |
| | ---- | | ---- |
| | <small><center>'''[[E10.15 - Het schakeltableau]] - Vorige | Volgende - [[E10.15.02 - Tekenen baanlayout schakeltableau]]'''</center></small> | | <small><center>'''[[E10.15 - Het schakeltableau]] - Vorige | Volgende - [[E10.15.02 - Tekenen baanlayout schakeltableau]]'''</center></small> |
| − | ----
| |
E10.15 - Het schakeltableau - Vorige | Volgende - E10.15.02 - Tekenen baanlayout schakeltableau
Bijdrage van: dhr H. Phielix /Onder redactie van: BeneluxSpoor.net
35px
Onderstaand vindt u een bouwbeschrijving voor een schakeltableau c.q. schakelpaneel. Met dit schakelpaneel kunt u de wissels en seinen schakelen en de wisselstand teruggemeld krijgen. Er zijn verschillende methoden voor het bouwen van een schakeltableau. Dit is er maar één van. Het bouwen van een schakeltableau is niet moeilijk, maar een beetje ervaring met solderen is wel gemakkelijk.
Afmetingen
De afmetingen van het schakeltableau in deze bouwbeschrijving is 420 mm breed, 297 mm hoog (de grootte van een vel A3) . De totale grootte zal ongeveer 500 mm breed en 300 - 350 mm hoog zijn. Voor hele grote modelbanen kan het verstandiger zijn om een groter paneel te bouwen.
Materialen
Voor het bouwen van het schakelpaneel heeft u de volgende materialen nodig:
E10.15.01-01
Benodigde onderdelen
Foto gemaakt door R. Koerts
Bouwmarkt
- Onderbouw schakeltableau – MDF 9 mm
- Bovenblad schakeltableau – MDF 4 mm
- Houtlijm voor verlijmen delen
- Schroeven voor delen
- Verf
Elektronica vakhandel
- Momentschakelaars in twee kleuren (1 x maakcontact)
- Led-houdertjes voor 3 mm-Led’s
- Led’s 3 mm in twee kleuren
- Weerstanden (Waarde is afhankelijk van spanning en gebruikte leds)
- Kroonsteentjes
- Montagedraad
Optioneel
- Connectoren (verbinding baan - schakelpaneel)
- Kabels horende bij connectoren
Overige
- Weergave baanplan op gelamineerd A3-papier.
Het meeste materiaal is normaal verkrijgbaar bij de reguliere bouwmarkt en Elektrovakhandel. De verschillende onderdelen zijn ook te verkrijgen via de diverse internetwinkels, zoals Dick Best en Conrad.
Baanplan
Een schakeltabelau heeft een weergave van het baanplan. Dat kan je op verschillende manieren weergeven en maken op je schakeltableau:
- Op de ondergrond verven
- Met tape en stickers aangeven
- Op papier printen.
De diverse methoden hebben hun voor- en nadelen. U kunt een aantal methoden uitproberen en met degene die u het beste bevalt het definitieve schakeltableau bouwen.
Tekenen baanplan
In dit voorbeeld is gekozen voor het tekenen van het baanplan in Excel. Dit omdat het een vrij gemakkelijk programma is wat bijna iedereen op zijn of haar computer heeft. Natuurlijk kan het ook met het programma OpenOffice Calc gedaan worden.
E10.15.01-02
Layout modelbaan
Foto gemaakt door H. Phielix
In de tekening worden alleen de situaties weergegeven waarin wissels zijn opgenomen. Geef alle wissels een uniek nummer, bijvoorbeeld W1, W2, enz. Bij het opzetten van de tekening moet rekening worden gehouden met voldoende ruimte voor de plaatsing van de drukknopjes en Led-houdertjes bij de wissels. Om er zeker van te zijn dat u voldoende ruimte hebt om de schakelaartjes en Led-houders bij uw wissels te kunnen plaatsen, is het aan te raden een setje schakelaartjes en Led-houdertjes bij de hand te hebben.
Hier vindt u een omschrijving van het tekenen van een baanplan met Microsoft Excel: E10.15.02 - Tekenen baanlayout schakeltableau
Printen
U kunt op een aantal manieren het baanplan op de gewenste grootte van A3 krijgen. Op A4 printen en dan vergroten onder het kopiëerapparaat naar A3. Dit is wel te doen, maar de kwaliteit van de afdruk kan minder zijn. Het direct printen op A3-formaat geeft het beste resultaat. Kunt u niet zelf op A3-formaat printen, dan kunt u dat eventueel bij een printshop laten doen.
Lamineren
Nadat het baanplan is uitgeprint op A3 formaat, moet deze print worden gelamineerd. Hierdoor blijft de tekening netter. Het plastic beschermt de print tegen vuil en vermindert de vervaging van de print. Het lamineren kan bij de printshop worden gedaan.
Advies: laat meerdere exemplaren printen en lamineren. De kosten zijn
minimaal. Mocht u in het vervolgproces een foutje maken, dan heeft u nog een exemplaar achter de hand en kunt u verder werken.
Aftekenen schakelaars en Led-houders
Nu u het baanplan geprint en gelamineerd heeft, kunt u verder met het aftekenen van de posities van de schakelaartjes en de Led-houders.
Om de juiste posities van de schakelaartjes en Led-houders te bepalen, is het aan te raden een setje schakelaartjes en Led-houdertjes bij de hand te hebben. De afmetingen van de schakelaartjes en Led-houdertjes bepalen waar de gaatjes in de print gemaakt moeten worden.
Gaten stansen
Nu de posities van de te boren gaatjes zijn bepaald, komen we bij de volgende stap. Het direct gaatjes boren in een gelamineerd document is meestal geen succes. De kans dat het boortje de zaak stuktrekt is groot. We kiezen dus de veilige weg door de gaatjes er met een holpijpje uit te slaan. Leg het document op een stuk hout en stans de gaatjes erin.
Let even goed op de doorsnede, de doorsnede van de schakelaartjes is vaak anders dan van de Led-houdertjes.
Bevestigen baanplan
Als alle gaatjes zijn gestanst, kan het baanplan op de bovenplaat worden bevestigd.
Bovenplaat
Als ondergrond gebruiken we hier een plaatje MDF met een dikte van vier mm. Waar u even op moet letten is de maximale dikte van het plaatje MDF, welke wordt bepaald door de maximale ruimte tussen de onderkant van de drukknopjes en het bevestigingsmoertje en de ruimte tussen de onderkant van Led-houders en het bevestigingsmoertje.
Verven
U kunt er voor kiezen om uw schakelpaneel te verven in de gewenste kleur. Dat kunt u het gemakkelijkst doen voordat de A3 wordt bevestigd.
Verlijmen
Wanneer het plaatje op maat gezaagd is, kan het baanplan op het plaatje worden gelijmd. U kunt dit met meerdere soorten lijm doen, maar gewone houtlijm werkt prima. Let er wel op dat het geheel mooi strak en vlak is, dus geen bobbels door de lijm. Laat het geheel goed drogen (1 dag).
Na het drogen kunnen we de gaatjes boren. Neem een boortje dat ongeveer één mm groter is dan nodig is voor de bevestiging van de schakelaartjes en de Led-houdertjes. Hierdoor kunt u later eventuele afwijkingen corrigeren om de zaak mooi recht onder- c.q. naast elkaar te krijgen.
Montage schakelaars en ledhouders
Wanneer alle gaatjes geboord zijn, kunnen de schakelaartjes en Led-houdertjes gemonteerd worden op het paneel. Let op dat u, voor wat betreft de kleur, consequent bent bij het plaatsen van de schakelaartjes. Welke kleur is niet belangrijk, als alle schakelaartjes voor 'rechtdoor' maar van één en dezelfde kleur zijn en alle schakelaartjes voor 'afbuigend' ook allemaal van dezelfde, maar een andere, kleur zijn.
Het elektrische deel
Nu gaan we verder met het elektrische gedeelte van de bouw van het schakeltableau. Hierbij dienen de verschillende onderdelen aan elkaar gesoldeerd te worden. Enige ervaring maakt het project wel eenvoudiger. Neem voor het solderen ruim de tijd. Meer informatie over solderen is te vinden bij hoofdstuk 11 onderdeel Solderen: E11.17 - Solderen
Schema
Volgens onderstaand schema worden de schakelaars en Ledjes aangesloten op de wissels. Daarbij wordt er uitgegaan van een analoge baan. Dit schema is ook te gebruiken op een digitale baan voor het analoog bedienen van de wissels.
Let op! De schakeling voor dit schakelpaneel is gebaseerd op wissels met 'eindafschakeling'.
Kroonsteentjes
Monteer aan de onderkant van het paneel enkele klemmenstrippen. Klein formaat kroonsteentjes voldoen prima. Geef duidelijk aan voor welke aansluiting de klemmen bedoeld zijn. Net zoals op het baanplan bijv. W1, W2, enz.
Ledjes
Breng nu de Ledjes aan in de Led-houders van drie mm. De juiste kleuren op de juiste plaats. B.v. groen voor 'rechtdoor' en rood voor 'afbuigend'. Led's hebben een lange en een korte aansluitpoot. Om het uzelf gemakkelijk te maken en de kans op fouten te minimaliseren is het aan te bevelen de Led's allemaal met b.v. de lange poot in dezelfde richting te monteren. Led's zijn polariteitgevoelig en moeten dus allemaal op dezelfde wijze worden aangesloten, anders werkt het niet.
|
|
E10.15.01-03
Onderkant schakeltabeleau
Foto gemaakt door H. Phielix
|
E10.15.01-04
Onderkant schakeltabelau
Foto gemaakt door H. Phielix
|
Schakelaars
Nu kunt u beginnen met het doorverbinden van de schakelaartjes en Ledjes per wisselsituatie, volgens het schema. Het kan verstandig zijn om op een klad-blad een overzicht te maken met alle verbindingen en nummering.
Voorschakelweerstand
Let op! Vergeet niet het weerstandje op te nemen in de schakeling. Een Led moet altijd worden gevoed via een voorschakelweerstand.
De waarde van de weerstand is afhankelijk van de te gebruiken spanning en de stapspannings-waarden (ook wel 'brandspanning' genoemd) van de Led. Uitleg over het berekenen van de waarde van de weerstand kan op deze pagina gevonden worden: E08.04.01 - Led voorschakelweerstand berekenen
Tip: bouw c.q. soldeer eerst een testschakeling c.q. testopstelling, zodat u weet hoe het precies moet. Dat voorkomt teleurstellingen en veel ellende achteraf.
Koppeling baan - Schakeltableau
Hoe u de koppeling tussen de baan en het bedieningspaneel wilt gaan doen, is een persoonlijke keuze. U kunt er voor kiezen dit met een kabel rechtstreeks te doen, of u kunt er voor kiezen de aansluiting via een stekker/contactdoos uit te voeren. Voordeel van het laatste is, dat u het bedieningspaneel in geval van werkzaamheden of storingen los kunt koppelen om elders te kunnen werken.
E10.15.01-05
Koppeling d.m.v. printerkabels
Foto gemaakt door H. Phielix
Bij het schakeltableau op de foto's is ervoor gekozen om de aansluiting uit te voeren met printerkabels. Kabels en chassisdelen (connectoren) zijn los verkrijgbaar in de elektronica hobbyzaak. De chassisdelen worden in het achterwandje van de onderbouw gemonteerd.
Aansluiting d.m.v. rechtstreekse kabel
Wanneer u er voor kiest het schakelpaneel rechtstreeks met een kabel aan te sluiten, dan moeten de draden (paren) welke naar de wissels gaan, worden aangesloten op de respectievelijke plaatsen op het klemmenblok.
Aansluiting d.m.v. stekkers en contactdoosjes
Als u er voor kiest het schakelpaneel via een kabel met stekker aan te sluiten, dan moeten er doorverbindingen komen tussen het klemmenblok (W1, W2, voeding, enz.) en het (de) chassisde(e)l(en) die u in de achterwand hebt gemonteerd. Ook hier dient u dan weer duidelijk aan te geven welke klemmen waarvoor zijn bedoeld (W1, W2, voeding, enz.) Afhankelijk van het aantal wissels en het aantal beschikbare contacten, zult u dus met één of meerdere chassisdelen moeten gaan werken. Er zijn verschillende uitvoeringen in de handel met verschillend aantal contacten.
Aan het uiteinde van de aansluitkabel zult u dus ook per wissel een aderpaartje krijgen, welke u weer moet nummeren (W1, W2, voeding (+), enz.). Deze aderpaartjes worden dan weer aangesloten op de respectievelijke wissels en op de voeding. Alle massa-aansluitingen van de wissels worden aangesloten op de massa van de voeding, al-dan-niet via een ringleiding onder de baan.
Testen
Als het schakelpaneel gereed is, de draden voor de aansluitingen van de wissels (W1, W2, enz.) komende vanuit het schakelpaneel zijn aangesloten aan de respectievelijke wissels, de voeding is aangesloten (de plus (+) aan het bedieningspaneel en de min (-) aan de min-aansluiting van de wissels), dan kan het geheel worden getest.
- Test of de op het schakelpaneel weergegeven wissels ook de werkelijke wissels op de baan betreffen. Mocht dit niet het geval zijn, pas de aansluitingen dan aan.
- Test of de wissels juist zijn aangesloten. Rechtdoor is rechtdoor en afbuigend is afbuigend. Mocht dit niet het geval zijn, verwissel de aansluitdraden aan de wissel dan.
- Test of de juiste Led brandt. Bijv. 'groen' bij rechtdoor en rood bij afbuigend. Mocht dit niet het geval zijn, verwissel dan de aansluitingen van de Led's (aan de onderkant van het schakelpaneel).
Onderbouw
Voor de onderbouw is, net als het bovenblad, gekozen voor MDF. Voor de stevigheid is hier gekozen voor MDF met een dikte 9mm.
Om het schakelpaneel een schuine opstelling te geven, is de achterzijde hoger dan de voorzijde. De zijkanten hebben dan aan de achterzijde de hoogte van de achterwand en aan de voorzijde de hoogte van de voorwand.
|
|
E10.15.01-06
Zijkant schakeltableau
Foto gemaakt door H. Phielix
|
E10.15.01-07
Zijkant schakeltableau
Foto gemaakt door H. Phielix
|
Bereikbaarheid bedrading
Om de bedrading onder de bovenplaat bereikbaar te houden, kan men de bovenplaat met een (piano)schanier bevestigen aan de onderbouw. Je kunt er ook voor kiezen om de onderbouw aan de onderkant open te laten.
Verven
Alvorens de onderbouw in elkaar te zetten, kun je de onderbouw van een verflaag voorzien.
Gaten en solderen
Alvorens de onderbouw in elkaar te lijmen, is het raadzaam eerst de gaten voor de eventuele chassisdelen aan te brengen. Het is tevens raadzaam vòòr de montage van de eventuele chassisdelen de draadjes hier aan te solderen, deze worden dan later weer aan het klemmenblok aangesloten. Denk aan het nummeren.
In elkaar zetten
Daarna kan de onderbouw simpel met een viertal klosjes in de hoeken in elkaar gelijmd worden (eventueel kan dit ook met kleine schroefjes). Om een goed resultaat te verkrijgen, is het aan te bevelen de onderbouw na het lijmen goed in elkaar te klemmen met lijmtangen.
Meer informatie en downloads
E10.15 - Het schakeltableau - Vorige | Volgende - E10.15.02 - Tekenen baanlayout schakeltableau
