Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Dick van der Knaap
Het gewicht van wagen- en rijtuigmodellen
Door de moderne productiemethoden en het steeds vaker gebruiken van plastics, wordt een aanzienlijke besparing van het gewicht van onze wagen- en rijtuigmodellen bereikt.
Lichtere wagens of rijtuigen hebben natuurlijk voordelen, zoals verminderde belasting voor de locmotor, of de mogelijkheid met langere treinen te rijden.
Er is echter ook een nadeel. Vooral bij langere treinen gebeurt het vaker dat wagens of rijtuigen ontsporen. Dat wil nog wel eens voorkomen bij afbuigende wisselstand, té krappe bogen of minder goed gelegde sporen.
De georganiseerde Amerikaanse modelspoorders (NMRA) constateerden dat ook, en brachten een norm uit (RP20.1). Hierin werd min of meer vastgelegd wat het beste gewicht van een wagen of rijtuig is, in samenhang met de lengte daarvan. Later kwam er een vergelijkbare Europese norm NEM 302. [1]
De Amerikaanse maten, vertaald in voor ons bekende eenheden, zijn:
| Schaal
|
0
|
S
|
H0
|
N
|
0n3
|
H0n3
|
| Basisgewicht
|
(g)
|
120
|
60
|
30
|
10
|
100
|
25
|
| Extra gewicht
|
(g/cm)
|
8
|
6
|
5
|
2
|
6
|
4
|
| Minimum lengte
|
(cm)
|
20
|
14
|
10
|
5
|
15
|
7
|
| Maximum lengte
|
(cm)
|
35
|
25
|
18
|
10
|
25
|
15
|
Voor alle schalen wordt de verkregen uitkomst gecorrigeerd indien de lengte buiten het aangegeven gebied valt. Is een wagen of rijtuig korter dan het minimum, dan wordt een factor 0,9 toegepast. Is een wagen of rijtuig langer dan het maximum, dan gebruiken we 1,2.
Voorbeelden:
- - Een N-spoor Fleischmann Piccolo rijtuig (Umbauwagen van DB) heeft een lengte van 120 mm en weegt 30 gram.
- Volgens de NMRA RP20.1 tabel is het gewenste gewicht 10 + (12,0 × 2) = 34 gram, correctiefactor 1,2. Dat maakt dus 40,8 gram. Eigenlijk zou U dit rijtuig dus 10-11 gram moeten verzwaren met bijvoorbeeld een stripje daklood.
- Volgen we NEM302, dan is de minimumwaarde voor het gewicht: 120 × 0,17 = 20,4 gram. Dat mag maximaal 30 % hoger zijn, dat is dus ruim 26 gram.
- - Een H0-schaal Roco 'open wagen' (type GTM van NS) heeft een lengte van 112 mm en weegt 33 gram.
- De rekensom levert nu volgens NMRA op: 30 + (11,2 × 5) = 86 gram. Er behoeft geen correctiefactor te worden toegepast. Er zou dus 53 gram moeten worden toegevoegd.
De NEM 302 geeft 112 × 0,40 = 44,8 gram als minimum en ruim 58 gram als maximum. Ook volgens deze methode is de wagon dus té licht.Omdat het hier een 'kolenwagen' betreft, ligt het voor de hand een lading kolen aan te brengen, met daarin verwerkt een stripje daklood.< br/>
De conclusie is dus duidelijk: volgens de Amerikaanse methode berekende "ideale" gewichten zijn hoger dan de volgens de Europeanen berekende.
