Draaischijfoplossingen

Hoofdpagina  Categorie-index  Index

Vorige | Volgende

---

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Fred Eikelboom

---

Kortsluiting bij een draaischijf op Tweerailbanen

Bij Tweerail treedt het probleem op, dat er een (dubbele!) kortsluiting ontstaat wanneer de draaischijf 180° gedraaid wordt. Deze kortsluiting wordt veroorzaakt, doordat na het 180° verdraaien, de rijspanning op de linker- en de rechter spoorstaven tegengesteld van polariteit is geworden.

Afbeelding: 01

Roco draaischijf 42615

Bron: Roco.cc

De oorzaak van de kortsluiting zichtbaar gemaakt

In de goede stand hebben de spoorstaven links en rechts de zelfde polariteit (zie: tekening 02). Na het 180° verdraaien van de draaischijf ontstaat aan weerszijden kortsluiting. In de rechter tekening (zie: tekening 03) is het probleem verduidelijkt.

Afbeelding: 02		Afbeelding: 03
De linker- en rechter spoorstaven hebben de juiste polariteit		Na 180° draaien ontstaat dubbele kortsluiting
Tekening gemaakt door: Fred Eikelboom.		Tekening gemaakt door: Fred Eikelboom.

U begint geheel links. U volgt nu de rode lijn over de draaischijf. U ziet dan dat u op de draaischijf de blauwe lijn tegenkomt!! Ook vanaf de andere zijde komt u op de draaischijf de blauwe lijn tegen!!
Hetzelfde geldt voor de blauwe lijn. Ook hier gaat het mis en komt u op de draaischijf de rode lijn tegen!! Ook vanaf de andere zijde komt u op de draaischijf de rode lijn tegen!!
We hebben dus, na het 180° draaien van de draaischijf, te maken met een dubbele kortsluiting!! Om dit probleem op te lossen, dient u gebruik te maken van een schakeling die de polariteit van de draaischijf op het juiste moment omschakelt.

Mogelijkheden

De polariteit van de rijspanning kan op diverse manieren omgeschakelt worden:

• met de hand, door gebruikmaking van een schakelaar (2 × wissel)
• met de hand, door gebruikmaking van een schakelaar (1 × wissel) en een relais
• d.m.v. een door de fabrikant van de draaischijf ingebouwde ompoolvoorziening
• met gebruikmaking van een elektronische keerlus-module (via kortsluitdetectie of via bezetmelders)

Het is mogelijk om de polariteit van de rijspanning op de draaischijf met de hand om te schakelen, maar het is knap lastig, om telkens op het juiste moment de schakelaar te bedienen. Deze handbediening leidt ook vaak tot vergissingen, en dan heeft u alsnog kortsluiting!
We hebben dus 'iets' nodig dat de taak van het 'schakelaar op tijd omzetten' uit handen neemt. Zo'n schakeling is de 'keerlus-module'.

Keerlus-module bij een draaischijf op analoge banen

Een keerlusmodule moet, om zijn werk goed te kunnen doen, een constante rijspanning op de spoorstaven hebben, zoals bij o.a. DCC en Motorola.

Bij analoge gelijkstroom-systemen, waar de snelheidsregeling via de hoogte van de rijspanning plaatsvindt, zal een keerlus-module die werkt volgens het principe van stroomdetectie, niet werken. Oorzaak: er is alleen maar voldoende spanning voor het meetcirquit, wanneer de rijregelaar vol-uit staat. Zodra het materieel langzamer gaat rijden, signaleert een keerlus-module, die werkt volgens het stroomdetetie-principe niets meer, omdat de rijspanning te laag wordt c.q. geworden is. een keerlus-module die werkt volgens het kortsluitprincipe werkt op analoge banen wel, maar dan moet deze goed ingesteld staan.

Keerlus-module bij een draaischijf op digitale banen

Wanneer u gebruik maakt van een digitaal systeem, zoals een centrale, locdecoders en wisseldecoders, is het eigenlijk uit den boze om een keerlusmodule te gebruiken, welke gebruik maakt van kortsluitdetectie (lees: symptoom-bestrijding), maar bij een draaischijf is het tot nu toe (medio 2012) de enige oplossing. Zelfs al zou u de ruimte hebben voor detectiestukken (stroomdetectie), dan nog gaat het niet werken. De oorzaak hiervan is dat bij een normale keerlus, de rails niet verdraaid c.q. omgekeerd wordt (=vastligt), zodat de keerlus-module 'weet' wat hij moet doen. Wanneer we echter bij een normale keerlus een gedeelte van de rails 180° zouden verdraaien, net als bij een draaischijf, 'weet' de keerlus-module het niet meer en hebben we weer kortsluiting.

Een aantal nadelen van kortsluitdetectie:

• het is een onnodig zware belasting voor de centrale
• het verstoorde digitale signaal (dat optreedt tijdens de kortsluiting) is een grote belasting voor de decoders. Deze kunnen er van 'in de war raken', en in een aantal gevallen zelfs hun instellingen verliezen
• door de kortsluitstromen zullen de wielen en de rails langzaam-maar-zeker inbrandden, en daardoor zwart worden
• bij het over de scheiding (tussen de draaischijf en de rest van de baan) in de rails rijden, kan het voorkomen dat één wiel over de scheiding gereden is, en een volgend wiel zich nog op het gedeelte met tegengestelde polariteit bevindt. Dit is niet bevorderlijk voor de levensduur van de sleepcontacten (stroomafnemers).

Probeer dus ten allen tijde moedwillige kortsluiting op uw digitale baan te voorkomen, tenzij het niet anders kan, zoals bij een draaischijf.

Kies dus bij een draaischijf voor een keerlusmodule, die werkt volgens het kortsluitingdetectie-principe. Er bestaan keerlus-modules die, volgens de fabrikant, minder belastend werken. In het artikel 'Keerlus' (zie: 'Meer informatie') zijn een aantal keerlus-modules opgenomen.

---

Meer informatie

Encyclopedie:

Artikel De draaischijf

Artikel Keerlus

---

Hoofdpagina  Categorie-index  Index

Vorige | Volgende

Contact met de redactie:

---