|
|
DraaischijfoplossingenUit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Fred Eikelboom
Kortsluiting bij een draaischijf op tweerailbanenWanneer een tweerail draaischijf niet is voorzien van een ingebouwde automatische ompoolschakelaar kan het probleem optreden dat er een (dubbele) kortsluiting ontstaat wanneer de draaischijf 180° gedraaid wordt. Deze kortsluiting wordt veroorzaakt doordat na het 180° verdraaien de rijspanning op de linker- en de rechter spoorstaven tegengesteld van polariteit is geworden. Een door de fabrikant van de draaischijf ingebouwde ompoolschakelaar zal op het juiste moment de spanning ompolen.
MogelijkhedenIndien daadwerkelijk kortsluiting optreedt bij het op- of afrijden van de draaischijf, is er een aantal opties om de polariteit van de rijspanning om te schakelen:
De oorzaak van de kortsluiting zichtbaar gemaaktIn de goede stand hebben de spoorstaven links en rechts de zelfde polariteit (zie tekening 02). Na het 180° verdraaien van de draaischijf ontstaat aan weerszijden kortsluiting. In de rechter tekening (zie tekening 03) is het probleem verduidelijkt.
Begint geheel links (in tekening 3). Volg nu de rode lijn over de draaischijf. Duidelijk is dan dat op de draaischijf de blauwe lijn de rode tegenkomt Ook vanaf de andere zijde komt de rode lijn de blauwe lijn tegen. Hetzelfde geldt voor de blauwe lijn. Ook hier gaat het mis en komt de blauwe lijn op de draaischijf de rode lijn tegen. Na het 180° draaien van de draaischijf ontstaat een dubbele kortsluiting. Om dit probleem op te lossen, moet een schakeling gebruikt worden om de polariteit van de draaischijf op het juiste moment om te schakelen. Het is mogelijk om de polariteit van de rijspanning op de draaischijf met de hand om te schakelen, maar het is lastig om telkens op het juiste moment de schakelaar te bedienen. Deze handbediening leidt ook vaak tot vergissingen en dan is er alsnog kortsluiting. Er is dus "iets" nodig dat de taak van het "schakelaar op tijd omzetten" overneemt. Zo een schakeling is de "keerlusmodule". Keerlusmodule bij een draaischijf op analoge banenEen keerlusmodule moet een constante rijspanning op de spoorstaven hebben, zoals bij o.a. DCC en Motorola. Bij analoge gelijkstroomsystemen, waar de snelheidsregeling via de hoogte van de rijspanning plaatsvindt, zal een keerlusmodule werkend volgens het principe van stroomdetectie, niet werken. Oorzaak: als de rijregelaar op volle snelheid staat, is er voldoende spanning voor het meetcircuit. Zodra het materieel echter langzamer gaat rijden, is de rijspanning te laag om detectie mogelijk te maken. Een keerlusmodule, werkend volgens het kortsluitprincipe, zal op analoge banen wel goed werken, mits ze goed is ingesteld. Keerlusmodule bij een draaischijf op digitale banenWanneer een digitaal systeem gebruikt wordt, zoals een centrale, locdecoders en wisseldecoders, was het eigenlijk uit den boze om een keerlusmodule te gebruiken die gebruik maakt van kortsluitdetectie. De problemmen zijn opgelost door elektronische ompoolschakelaars.
Voor een draaischijf is het tot nu toe echter de enige oplossing. Zelfs al is er ruimte voor detectiestukken (stroomdetectie), dan nog gaat het niet werken. De oorzaak hiervan is dat bij een normale keerlus, de rails niet verdraaid c.q. omgekeerd wordt (=vastligt), zodat de keerlusmodule "weet" wat hij moet doen. Wanneer bij een normale keerlus een gedeelte van de rails 180° wordt verdraaid, net als bij een draaischijf, "weet" de keerlusmodule het niet meer en ontstaat er weer kortsluiting. Vroeger waren er bij de oudere typen keerlusmodules een aantal nadelen van kortsluitdetectie:
Kortsluiting moest dus altijd worden voorkomen, tenzij het niet anders kon, zoals bij een draaischijf. Wanneer we nog in het bezit zijn van een ouder type keerlusmodule is het mogelijk om te zorgen dat de kortsluiting c.q. de verminking van het digitale signaal, niet te veel doorgegeven wordt aan de rest van de baan (en de centrale), door een lamp van 12 volt/ 10 watt in één van de draden naar het spoor van de draaischijfbrug op te nemen (afbeelding 04). Er kan dan maar ongeveer 870 mA gaan lopen (bij een digitale spanning van 18 volt). De lamp werkt dus als serieweerstand en stroombegrenzer en beschermt tevens de stroomafnemers tegen schade (door oververhitting) bij kortsluiting. Zorg er wel voor dat de lamp voldoende ver van andere materialen geplaatst wordt, want deze kan bij een langer durende kortsluiting (bijvoorbeeld bij een ontsporing) zeer heet worden! Betere keerlusmodulesDe nieuwste generatie keerlusmodules hebben een elektronische ompoolschakelaar. Deze schakelt binnen een paar milliseconden. Ze veroorzaken dus geen schade meer aan de rails en/of de sleepcontakten. Kies dus bij een draaischijf voor een keerlusmodule, die werkt volgens het principe van kortsluitdetectie. In het artikel Keerlus is een aantal keerlusmodules opgenomen. Meer informatie
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
