Multi-tractie rijden

Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu

Vorige | Volgende

---

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteurs: Karst Drenth en Ronald Koerts - Update door Fred Eikelboom

---

Twee- of meer locomotieven die een lange trein trekken heet multi-tractie rijden en dat kan ook in model. Hiervoor zijn diverse opties, zoals het verwijderen van motoren en het instellen van een locdecoder.

Afbeelding: 01

Multitractie-set Roco 2200 met dummy

Foto gemaakt door: Modelleisenbahn GmbH Website Roco

Gelijke snelheden

Voor zowel analoog als digitaal geldt dat de locomotieven op dezelfde spanning even snel moeten rijden. Verschillen de snelheden te veel, dan kunnen er problemen ontstaan, van ontsporende treinen (bijv. omdat de achterste loc de voorgaande wagens/rijtuigen te veel opdrukt) tot doorgebrande motoren.

Bij analoge locomotieven is het het makkelijkst om identieke locs in te zetten omdat het anders wat moeilijker is om de snelheden gelijk te krijgen. Ook zullen dan soms wat aanpassingen in de locomotief gedaan moeten worden, zoals bijvoorbeeld een aantal antiparallel geschakelde diodes in serie met één van de motoraansluitdraden zetten bij de te snel rijdende loc.

LET OP

De hier aangegeven toepassing van de antiparallel geschakelde diodes is alleen geschikt voor analoge modelspoorbanen. Pas dit nooit toe bij een digitale locdecoder!

Ook bij digitale locs is het het eenvoudigst om identieke locs te nemen met hetzelfde merk en type locdecoder.

Dummy-locomotieven

Er zijn fabrikanten die "dummy"-locomotieven aanbieden. Dit zijn locomotieven zonder motor, die daardoor "meerijden" (in NS-spoorjargon: "in opzending meerijden"). Dit is de eenvoudigste en goedkoopste oplossing voor multi-tractie rijden in model, zowel analoog als digitaal.

Echte multi-tractie

Hoe in multi-tractie gereden kan worden ligt aan het systeem en digitale protocol dat wordt gebruikt. De mogelijkheden op een rijtje:

• via de digitale centrale;
• via het digitaal Motorola-protocol;
• via het digitaal DCC-protocol;
• via de treinbesturingssoftware.

De digitale centrale

Met diverse digitale centrales is het mogelijk om "multi-tractie" direct in de centrale in te stellen. Sommige centrales zorgen voor het aanpassen van de rijeigenschappen van de betreffende locomotieven. Bij andere centrales moet een aantal CV's worden ingesteld, dit zijn de CV's voor de minimale snelheid (CV 2), de maximale snelheid (CV 5) en de gemiddelde snelheid (CV 6).

Motorola-protocol

Het Motorola-protocol heeft geen standaard-optie om multi-tractie in te stellen. Het is echter mogelijk om in sommige locdecoders een tweede adres te programmeren, waar de locdecoder dan op reageert. Ook is het mogelijk om twee locdecoders op hetzelfde adres in te stellen, waardoor de locs beiden op dat ene adres zullen reageren.

DCC-protocol

De specificaties van DCC verplichten iedere fabrikant die het DCC-protocol in hun locdecoder inbouwt om bepaalde functies te ondersteunen. Eén van de verplichte functies is het "consist"-adres ofwel CV 19. Deze CV zorgt er voor dat meerdere locdecoders op één loc-adres reageren.
De locomotieven dienen wel dezelfde beginsnelheid te hebben (V_min: CV2) en dezelfde eindsnelheid (V_max: CV 5). Daarnaast moet de gemiddelde snelheid (V_mid: CV 6 ) zodanig worden ingesteld (in feite uitgeschakeld) dat er een lineaire snelheidsgrafiek is tussen V_min en V_max. Op deze manier is het relatief gemakkelijk om de locs in multi-tractie te laten rijden.

Stappenplan multi-tractie

Een stappenplan voor het instellen van in multi-tractie rijden met de MultiMaus. In het voorbeeld wordt een aantal 2200-en genoemd. Let op! Voor het instellen van de MultiMaus met "Programming On Main track" (POM) of CV-modus;

1. Programmeren van drie locs in de MultiMaus: drie locs aanmaken:
   • 2241 - adres 2241;
   • 2328 - adres 2328;
   • 2200M - adres 22.
2. MultiMaus in CV-modus;
   • 1e 2200 op het spoor zetten, lang adres programmeren op 2241 en CV 29 op 38 zetten;
   • 1e 2200 van het spoor halen, 2e 2200 op het spoor zetten, lang adres programmeren op 2328 en CV 29 op 38 zetten;
   • Beide locs op het spoor zetten en testrijden.
3. MultiMaus met POM.
   • 2241 selecteren, Shift-Menu, CV veranderen, CV 19 op waarde 22 zetten;
   • 2328 selecteren, Shift-Menu, CV veranderen, CV 19 op waarde 22 zetten;
   • 2200M selecteren en rijden.

Let op! Wanneer de locs "kop-aan-kont" moeten rijden, is bovenstaande voldoende. Moeten ze "kop-aan-kop" of "kont-aan-kont" rijden, dan moet CV 19 van één van de twee de waarde 22 + 128 = 150 krijgen. Dit om te zorgen dat bij één van de locomotieven de rijrichting andersom is.

Opheffen multi-tractie

Opheffen van de multi-tractie gaat via de volgende stappen:

1. MultiMaus in POM modus
   • 2241 selecteren, Shift-Menu, CV veranderen, CV 19 op waarde 0 zetten;
   • 2328 selecteren, Shift-Menu, CV veranderen, CV 19 op waarde 0 zetten;
   • 2241 selecteren en wegrijden;
   • 2328 selecteren en wegrijden.

Treinbesturingssoftware

Een andere optie is via de treinbesturingssoftware in multi-tractie te gaan rijden. Dit is meestal ook de gemakkelijkste optie, omdat (als het goed is) voor het rijden met de besturingssoftware de treinen al "geijkt" zijn. Daardoor zijn alle rijsnelheden van de locomotieven bij het programma bekend. Het programma regelt alles betreffende de verschillende snelheden en rijstappen van de locomotieven.

Instellen functie-aansluiting

Bij het rijden in multi-tractie (dus met geactiveerd "consist"-adres in CV 19) luistert de locdecoder qua rijden alleen nog naar CV 19 ofwel via CV 19 wordt alleen het consist-adres opgegeven voor het rijden in multi-tractie en in welke richting.
CV 19 bevat een 7-bit adres in bit posities 0-6. Bit 7 (positie 6) dient voor het opgeven van de relatieve richting, die een loc/treinstel dat in multi-tractie rijdt, op moet gaan. De waarde "0" is voor de normale rijrichting en de waarde "1" zorgt er voor dat de loc/treinstel de andere kant op rijdt. Wanneer alle bits van CV 19 op "0" staan (dus "0000000"), dan is de loc/treinstel met die locdecoder niet meer ingesteld op multi-tractie.

Functies inschakelen

De functies die gebruikt moeten worden tijdens het multi-tractie rijden, moeten per locdecoder worden opgegeven in CV 21 en CV 22:

• via CV 21 kan worden opgegeven welke van de functies F1-F8 via het consist-adres bediend moeten worden;
• via CV 22 kunnen de resterende functies F9-F12 worden opgegeven.

Voor het bedienen van de verlichting et cetera via het "consist"-adres moeten dus CV 21 en CV 22 worden aangepast (mits ondersteund in de locdecoder).

---

Meer informatie

Encyclopedie:

Artikel Centrales

Artikel Locdecoders

Beneluxspoor.net Forum:
Draadje/topic op het forum	over multitractie

---

Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu

Vorige | Volgende

Contact met de redactie:

---

	Laatste wijziging: 23 feb 2025 9:50 (CET)