|
|
Werken met papier en kartonUit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Hans van de Burgt - Update door Fred Eikelboom
In dit artikel behandelen we het Werken met papier en karton. KartonKarton is een prima materiaal om een model mee te maken. Vooral voor profielloze wanden is karton perfect. Het is gemakkelijk te snijden, te buigen en te lijmen met boekbinderslijm, witte houtlijm of gewone hobbylijm. Sommige soorten karton hebben van nature al veel weg van een betonnen muur, zeker met een verfje. Karton is ook heel goedkoop. De achterkanten van gebruikte schrijfblokken zijn prima als bouwmateriaal te gebruiken. Of loop eens een hobbyspeciaalzaak of lijstenmakerij binnen, en vraagt naar wat restmateriaal. In korte tijd heeft u dan een behoorlijke voorraad.
Soorten kartonDe meest toegepaste soort is het zogenaamde strokarton, dat bruin of grijs is en in geval van bijvoorbeeld een schoenendoos is bekleed met een laagje papier. De standaarddikte van dit materiaal is ongeveer één millimeter. Dik strokarton is opgebouwd uit een aantal lagen, waarmee tijdens het verwerken rekening moet worden gehouden. Wat is er nodig?Om een model te kunnen maken met karton is maar weinig nodig. Vroeger nam men een schaar, een bot keukenmesje en een tube Velpon, maar het resultaat was er soms ook naar. Tegenwoordig is hiervoor beter gereedschap beschikbaar. Zo kan gebruik gemaakt worden van een breekmesje. Het mooiste resultaat krijgen we, wanneer gebruik gemaakt wordt van een zogenaamd X-Acto mesje (zie afbeelding 2). Dit lijkt op een scalpelmesje. Er zijn verschillende typen houders, waarin losse mesjes te steken zijn.
Ook handig zijn een scherp schaartje en een stalen platte liniaal van 30 cm, om langs te snijden en te rillen (rillen is met een redelijk bot voorwerp – de bovenkant van een naald bijvoorbeeld - over een te vouwen lijn trekken, zodat deze gemakkelijk te vouwen is).
Een snijmat is te koop in diverse maten, in A4-formaat (22 × 30 cm), maar beter is het A3-formaat (30 × 45 cm). Voor het haaks snijden of lijmen kan een klein driehoekje gebruikt worden. Tegenwoordig zijn magnetische malletjes verkrijgbaar (Proses) als hulpmiddel om bijvoorbeeld twee wanden haaks op elkaar te krijgen. Een pincet is handig voor het kleine prutswerk.
FoamboardEen goed alternatief voor karton is foamboard, ook wel "architectenkarton" genoemd. Dit is gecoat hardschuim. In normaal Nederlands: een zachte binnenkant met aan beide zijden een dun hard laagje. Het is verkrijgbaar in diktes van 3 tot 10 mm. Bijzondere eigenschappen: licht gewicht, waterafstotend en redelijk warmtegeleidend. Foamboard is simpel te verlijmen met witte houtlijm of universele hobbylijm. De prijs ligt voor een plaat van 50 × 70 cm. zo rond de €3,50. Foamboard is te koop in winkels voor schildersartikelen, hobbywinkels, lijstenmakerijen of een grafische vakhandel. Ook is foamboard goed te gebruiken voor platte vlakken op de modelbaan, die later nog een bedekking krijgen. Bijvoorbeeld (platte) daken. Foamboard dient dan bijvoorbeeld als ondergrond voor de afwerking met schuurpapier. Ook perrons en snelwegen kunnen foamboard als ondergrond hebben. Hierover kan dan weer bestrating geplakt worden. Foamboard bestaat in vele varianten. De firma RIBO (zie: adres hieronder bij "Meer informatie") levert nagenoeg alle soorten uit voorraad met verschillende kleurmogelijkheden (zowel van de kleur van het dekvel, als van de kleur celschuim), verschillende afmetingen en -diktes, alsook de één- of tweezijdig klevende uitvoeringen. Foamboard met polystyreenschuim:
Foamboard met polyurethaanschuim:
Er bestaat ook op foamboard gelijkend materiaal van PVC. Dit hoort eigenlijk niet op deze pagina thuis, maar voor de volledigheid vermelden we het toch (zie ook het artikel: Zelfbouw plasticard of polystyreen). Foamboard met polyvinylschuim (PVC):
Bouwen van een notariswoningAls voorbeeld leggen we nu uit hoe een notariswoning gebouwd kan worden van gewoon karton. Een notariswoning is vaak een statig vooroorlogs herenhuis. Het is belangrijk om de verhoudingen van het gebouw over te nemen in een vlakke tekening, die we nodig hebben voor de maatvoering. In ons voorbeeld wordt de rechterkant van de woning op de foto, gebruikt als "maatlat" voor de tekening die ernaast staat. De foto is ingescand en vervolgens met een tekenprogramma op de computer bewerkt.
Van alle onderdelen van het te maken model, zal de meeste aandacht uitgaan naar de voorgevel. Dat is trouwens ook in werkelijkheid zo. Onze Hollandse bouwers hebben van de voorgevels soms ware kunstwerkjes gemaakt. In Delft bijvoorbeeld staan panden met zeer indrukwekkende façades, terwijl er betrekkelijk eenvoudige pandjes achter schuil gaan. Om een gevel na te maken in karton, word deze ontleed in de elementen waaruit deze is opgebouwd. In onderstaande afbeeldingen is te zien dat hier sprake is van een viertal lagen:
Met het X-Acto mesje wordt de gevelplaat uit een stuk karton gesneden. Vervolgens wordt de ruimte voor ramen en deur(en) uitgesneden. Indien een model gemaakt wordt met een bakstenen gevel, dan worden op deze gevel kleine stukjes papier of karton als "bakstenen" geplakt. Pendon MuseumDeze zeer arbeidsintensieve werkwijze wordt al heel lang toegepast. In het Pendon Museum in Engeland staan modellen - gemaakt in de dertiger jaren - die behoren tot de mooiste ter wereld.
In het geval van de notariswoning wordt de gevel "gepleisterd", hiervoor wordt een laagje gebroken-witte verf aangebracht. Wanneer de wand door-en-door gedroogd is, worden er gevelornamenten op aangebracht. In dit geval zijn dat de natuurstenen omlijstingen van de ramen en deuren, de waterlijsten en de vensterbanken. Deze worden uit stukjes ivoorkarton gesneden. Daarna schilderen in een grijze kleur.
Wanneer de gevelornamenten zijn aangebracht, wordt aan de achterzijde van de gevel een raampartij aangebracht. Print e.e.a. met behulp van de computer/printer op een 3M-overhead sheet. Het glanzende materiaal imiteert het "glas" op overtuigende wijze. Achter de overheadsheet monteren we tenslotte een velletje "calquepapier". Dit is het aloude overtrekpapier.
Na montage van de verschillende wanden en de dakdelen, kan het pandje afgewerkt worden met een regenpijp en dakgoten toegevoegd worden. Voor de regenpijp kan een koperdraadje gebruikt worden. Voor verdere afwerking kan gebruik worden gemaakt van geëtste messing delen. Zie hiervoor het artikel Etsen van messing. Meer informatie
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
