Persoonlijke instellingen

Bedding en ballast: verschil tussen versies

Uit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken
k
k (links toeg.)
 
(37 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
 
{{Koptekst
 
{{Koptekst
−
|Vorige= E04.02.05.01 - Isoleren van Märklin C-rails
+
|Vorige= Isoleren van Märklin C-rails
−
|Volgende= E04.02.07  - Proto-normen
+
|Volgende= Mein Gleis
 +
|VorigeMenu= Railsystemen
 
|Auteur= Huib Maaskant
 
|Auteur= Huib Maaskant
−
|Niveau= Gevorderde
 
−
|Aantalwoorden= 01079
 
−
|Aantalplaatjes= 22
 
−
|Aantalfilmpjes= 00
 
−
|Auteursrecht= Nee
 
 
}}
 
}}
−
{{Inhoudsopgave|Rechts|Klein}}
+
{{Inhoudsopgave||Klein}}
−
=== Rails met bedding vanaf de fabriek ===
+
Railsoorten die al voorzien zijn van '''bedding en ballast''' worden kant-en-klaar door de bekende merken op de markt gebracht. Het voordeel van deze railsoorten is dat vrij snel een modelspoorbaan aan is te leggen. De bedding geeft daarbij de illusie van ballast.
−
De bekende merken Fleischmann, Roco, Märklin/Trix brengen railtypen op de markt die al voorzien zijn van een bedding. Het voordeel ervan is, dat u vrij snel een modelspoorbaan kunt leggen. De bedding geeft daarbij min of meer de illusie van ballast.
 
  
−
Bekijk (en vergelijk) de verschillende varianten:
+
Bekijk en vergelijk de verschillende varianten:
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
 
|Bestand= FL6101.png
 
|Bestand= FL6101.png
 
|Grootte= 550px
 
|Grootte= 550px
−
|Volgnummer= E04.02.06-01
+
|Volgnummer= 01
 
|Omschrijving= Fleischmann Profi Rails
 
|Omschrijving= Fleischmann Profi Rails
 
|Bron= Modelleisenbahn GmbH
 
|Bron= Modelleisenbahn GmbH
Regel 24: Regel 19:
 
|Bestand= Roco-line.png
 
|Bestand= Roco-line.png
 
|Grootte= 550px
 
|Grootte= 550px
−
|Volgnummer= E04.02.06-02
+
|Volgnummer= 02
 
|Omschrijving= Roco-line met bedding
 
|Omschrijving= Roco-line met bedding
 
|Bron= Modelleisenbahn GmbH
 
|Bron= Modelleisenbahn GmbH
Regel 31: Regel 26:
 
|Bestand= M_c-rails.jpg
 
|Bestand= M_c-rails.jpg
 
|Grootte= 550px
 
|Grootte= 550px
−
|Volgnummer= E04.02.06-03
+
|Volgnummer= 03
−
|Omschrijving= Märklin C-rails/Trix C-rails
+
|Omschrijving= Märklin C-rails/Trix C-rails
 
|Maker= Chris van Diesen
 
|Maker= Chris van Diesen
 
}}
 
}}
−
 
+
Duidelijk is te zien dat de Fleischmann-rails van foto 01 aanzienlijk smaller is dan de varianten van Roco en Märklin/Trix. De laatste twee hebben ook een aanzienlijk hogere bedding dan de rails van Fleischmann. De variant van Märklin/Trix wordt als C-rails verkocht, zowel voor tweerail- als voor drierailgebruik. In dat laatste geval zijn de rails van puntcontacten voorzien.
−
Duidelijk is te zien dat de Fleischmann-rails (zie: foto E04.02.06-01) aanzienlijk smaller is dan de varianten van Roco (zie: foto E04.02.06-02) en Märklin/Trix. De laatste twee hebben ook een aanzienlijk hogere bedding dan de rails van Fleischmann. De variant van Märklin/Trix (zie: foto E04.02.06-03) wordt als C-rails verkocht, zowel voor Tweerail- als voor Drierailgebruik. In dat laatste geval zijn de rails van puntcontacten voorzien.
 
−
 
 
−
 
 
 
=== Rails zonder bedding ===
 
=== Rails zonder bedding ===
−
Veel modelspoorhobby&iuml;sten kiezen voor het zelf ballasten van hun rails.<br />De reden is simpel; men bereikt daar doorgaans veel mooiere resultaten mee.
+
Veel modelspoorhobbyïsten kiezen voor het zelf ballasten van hun rails. De reden hiervoor is simpel; men bereikt daar doorgaans veel mooiere resultaten mee. De volgende stappen kunnen worden onderscheiden voor het zelf aanbrengen van ballast:
−
 
+
==== Rails aanbrengen ====  
−
We volgen daarbij de volgende stappen:
+
Baanontwerp overbrengen op de modelspoorbaan
−
 
 
−
 
 
−
==== 1.Rails aanbrengen ====  
 
−
<u>Baanontwerp overbrengen op de modelspoorbaan</u>
 
 
{{Afbeelding 2 naast elkaar  
 
{{Afbeelding 2 naast elkaar  
 
|Bestand= Info onderbouw 1 4.JPG  
 
|Bestand= Info onderbouw 1 4.JPG  
Regel 52: Regel 40:
 
|Grootte= 350px
 
|Grootte= 350px
 
|Grootte2= 350px
 
|Grootte2= 350px
−
|Volgnummer= E04.02.06-04  
+
|Volgnummer= 04  
−
|Volgnummer2= E04.02.06-05  
+
|Volgnummer2= 05  
 
|Omschrijving= Planning sporenplan  
 
|Omschrijving= Planning sporenplan  
 
|Omschrijving2= Sporenplan op de tafel leggen  
 
|Omschrijving2= Sporenplan op de tafel leggen  
Regel 59: Regel 47:
 
|Maker2= Huib Maaskant  
 
|Maker2= Huib Maaskant  
 
}}
 
}}
−
 
+
In het ontwerp van een modelbaan komen vaak vloeiende bogen en ingewikkelde wisselstraten voor. Dat is gemakkelijk te doen bij het ontwerpen met de computer, maar het is niet even "uit de losse pols" uit te leggen op een houten ondergrond. De lastigste delen van het ontwerp kunnen worden afgedrukt op ware grootte (zie foto 04). De afdrukken worden dan op de ondergrond geplakt met spuitlijm (zie foto 05). Als dit netjes gedaan wordt dan klopt de tekening bijna tot op de millimeter. Daarna hoeven alleen nog maar de lijntjes gevolgd te worden met een decoupeerzaag.
−
In het ontwerp van een modelbaan komen vaak vloeiende bogen en ingewikkelde wisselstraten voor. Dat is gemakkelijk te doen bij het ontwerpen met de computer, maar u legt het niet even 'uit de losse pols' neer op een houten plaat. De lastigste delen van het ontwerp kunt u uitprinten op ware grootte (zie: foto E04.02.06-04). De afdrukken worden op het hout geplakt met spuitlijm (zie: foto E04.02.06-05). Wanneer u het netjes doet, klopt de tekening bijna tot op de millimeter. Daarna hoeft u alleen nog maar de lijntjes te volgen met een decoupeerzaag.
 
 
{{Afbeelding 2 naast elkaar  
 
{{Afbeelding 2 naast elkaar  
 
|Bestand= Info-onderbouw-1-6.jpg  
 
|Bestand= Info-onderbouw-1-6.jpg  
Regel 66: Regel 53:
 
|Grootte= 350px
 
|Grootte= 350px
 
|Grootte2= 350px  
 
|Grootte2= 350px  
−
|Volgnummer= E04.02.06-06  
+
|Volgnummer= 06  
−
|Volgnummer2= E04.02.06-07  
+
|Volgnummer2= 07  
 
|Omschrijving= Isolatieplaten  
 
|Omschrijving= Isolatieplaten  
 
|Omschrijving2= Isolatieplaten op maat snijden en op de tafel aanbrengen  
 
|Omschrijving2= Isolatieplaten op maat snijden en op de tafel aanbrengen  
Regel 73: Regel 60:
 
|Maker2= Huib Maaskant  
 
|Maker2= Huib Maaskant  
 
}}
 
}}
−
 
+
De gedeelten van de rails die later een ballastbed krijgen, worden op smalle stroken blauwe vloerisolatie of kurkstroken gelegd (zie foto 06). De blauwe platen of vellen kurk van de bouwmarkt zijn 3 mm dik. Snij voor schaal H0 de platen tot repen van twee cm breed,  zie foto 07. De smalle stroken kunnen makkelijk in een boog gebogen worden gelegd. Lijm de stroken langs de middellijn van de rails. Eerst de ene helft en wanneer de lijm droog is de andere helft, de bedding wordt zo in totaal 4 cm breed. Kurkstroken van Faller kunnen ook gebruikt worden, maar materiaal van de bouwmarkt is veel goedkoper.
−
De gedeelten van de rails die later een ballastbed krijgen, worden op smalle stroken vloer&iuml;solatie (zie: foto E04.02.06-06) gelegd. Het blauwe spul haalt u in grote pakken bij de Gamma en is ongeveer drie mm dik. Met een scherp mesje versnijdt u de platen tot repen van twee cm breed (zie: foto E04.02.06-07). De smalle stroken kunt u gemakkelijk in een boog buigen. U legt de stroken langs de middellijn van de rails. Eerst legt u de ene helft en wanneer de lijm droog is de andere helft. U kunt ook de kurkstroken van Faller gebruiken, maar dit blauwe materiaal is veel goedkoper en makkelijker.
 
 
{{Afbeelding 2 naast elkaar  
 
{{Afbeelding 2 naast elkaar  
 
|Bestand= Info-onderbouw-1-7.jpg  
 
|Bestand= Info-onderbouw-1-7.jpg  
Regel 80: Regel 66:
 
|Grootte= 350px
 
|Grootte= 350px
 
|Grootte2= 350px  
 
|Grootte2= 350px  
−
|Volgnummer= E04.02.06-08  
+
|Volgnummer= 08  
−
|Volgnummer2= E04.02.06-09  
+
|Volgnummer2= 09  
 
|Omschrijving= Het schilderen van de ondergrond  
 
|Omschrijving= Het schilderen van de ondergrond  
 
|Omschrijving2= Het schilderen van de ondergrond op een ander gedeelte van de baan  
 
|Omschrijving2= Het schilderen van de ondergrond op een ander gedeelte van de baan  
Regel 87: Regel 73:
 
|Maker2= Huib Maaskant  
 
|Maker2= Huib Maaskant  
 
}}
 
}}
−
 
+
Tenslotte wordt de ondergrond bruin geschilderd (zie foto's 08 en 09). De lichte kleur van het hout en het felle blauw van het isolatiemateriaal schijnen later dan niet door de ballast. De bogen mogen een verkanting hebben van maximaal één mm. In de overgangsboog loopt de verkanting langzaam op. Bij bogen is gebruik te maken van de verkantingstrips van Noch, maar op elkaar geplakte strookjes papier werken net zo goed. Hierna kan de rails gelegd worden.
−
Tenslotte wordt de ondergrond bruin geschilderd (zie: foto's E04.02.06-08 en E04.02.06-09). De lichte kleur van het hout en het felle blauw van het isolatiemateriaal schijnen later dan niet door de ballast. De bogen hebben een verkanting van maximaal &eacute;&eacute;n mm. In de overgangsboog loopt de verkanting langzaam op. Bij deze boog kunt u gebruik maken van de verkanting-strips van Noch. Op elkaar geplakte strookjes papier werken net zo goed. De rails kunnen nu gelegd worden.
 
 
----
 
----
−
 
+
==== Rails ballasten ====
−
 
 
−
==== 2. Rails ballasten ====
 
−
 
 
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
 
|Bestand= info_rails_ballasten_1_1.jpg
 
|Bestand= info_rails_ballasten_1_1.jpg
 
|Grootte= 400px
 
|Grootte= 400px
−
|Volgnummer= E04.02.06-10
+
|Volgnummer= 10
 
|Omschrijving= Het uiteindelijke resultaat
 
|Omschrijving= Het uiteindelijke resultaat
 
|Maker= Huib Maaskant
 
|Maker= Huib Maaskant
 
}}
 
}}
−
 
+
Ballast is onlosmakelijk verbonden met elke spoorlijn. Het ballastbed houdt de rails op zijn plaats en zorgt tegelijk voor een goede afwatering. In de eerste decennia van de spoorwegen werden de bielzen in zand gelegd. Later stapte men in Nederland over op riviergrind. Tegenwoordig worden grovere gebroken stenen gebruikt. Het nabootsen van een goed ballastbed in model is niet moeilijk, maar wel even een klusje.
−
Ballast is onlosmakelijk verbonden met elke spoorlijn. Het ballastbed houdt de rails op zijn plaats en zorgt tegelijk voor een goede afwatering. In de eerste decennia van de spoorwegen werden (de bielzen van) de rails in zand gelegd. Later stapte men in Nederland over op riviergrind. Tegenwoordig worden grovere gebroken stenen gebruikt. Het nabootsen van een goed ballastbed in model is niet moeilijk, maar wel even een klusje.
 
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
 
|Bestand= info_rails_ballasten_1_2.jpg
 
|Bestand= info_rails_ballasten_1_2.jpg
 
|Grootte= 700px
 
|Grootte= 700px
−
|Volgnummer= E04.02.06-11
+
|Volgnummer= 11
 
|Omschrijving= Diverse soorten ballast
 
|Omschrijving= Diverse soorten ballast
 
|Maker= Huib Maaskant
 
|Maker= Huib Maaskant
 
}}
 
}}
−
 
+
Veel modelspoorbanen zijn tegenwoordig gebaseerd op het populaire [[Tijdperken|Tijdperk III]]. In die tijd gebruikte de Nederlandse Spoorwegen nog riviergrind als ballast. Riviergrind is rond, redelijk fijn en kent talloze kleuren. De meeste kant-en-klare ballast is te grof en te monotoon van kleur. Daarom is het beter gebruik maken van de "fine" ballast van "Woodland Scenics", dat eigenlijk voor spoor N is bedoeld. Meng dan drie kleuren om de juiste indruk te krijgen, in de volgende verhouding:
−
Veel modelspoorbanen zijn tegenwoordig gebaseerd op het populaire Tijdperk III (zie: [[E02.03 - Tijdperken|Artikel E02.03]]). In die tijd gebruikte de Nederlandse Spoorwegen nog riviergrind als ballast. Riviergrind is redelijk fijn en kent talloze kleurtjes. De meeste kant-en-klare ballast is te grof en te monotoon van kleur. Daarom kunt u beter gebruik maken van de 'fine' ballast van Woodland Scenics, dat eigenlijk voor spoor N is bedoeld. Om de juiste indruk te krijgen, mengt u  dan drie kleuren door elkaar :
+
:* beige (2 volumedelen);
−
:* beige (2 delen)
+
:* grijs (1 volumedeel);
−
:* grijs (1 deel)
+
:* lichtgrijs (1 volumedeel).
−
:* lichtgrijs (1 deel).
 
−
 
 
−
 
 
 
{{Afbeelding 2 naast elkaar  
 
{{Afbeelding 2 naast elkaar  
 
|Bestand= Rails-ballasten-1-3.jpg  
 
|Bestand= Rails-ballasten-1-3.jpg  
Regel 122: Regel 100:
 
|Grootte= 350px
 
|Grootte= 350px
 
|Grootte2= 350px  
 
|Grootte2= 350px  
−
|Volgnummer= E04.02.06-12  
+
|Volgnummer= 12  
−
|Volgnummer2= E04.02.06-13  
+
|Volgnummer2= 13  
 
|Omschrijving= Het aanbrengen van de ballast voor het looppad  
 
|Omschrijving= Het aanbrengen van de ballast voor het looppad  
 
|Omschrijving2= Het instrooien van de ballast  
 
|Omschrijving2= Het instrooien van de ballast  
Regel 129: Regel 107:
 
|Maker2= Huib Maaskant  
 
|Maker2= Huib Maaskant  
 
}}
 
}}
−
 
+
Begin met het aanbrengen van het looppad naast de rails (zie foto 12). Gebruik hiervoor bijvoorbeeld het zeer fijne "Kalksteinsplitt" van Asoa. Dit wordt aangebracht en aangedrukt met een paletmes. Het lijkt zo precies op een pad van aangestampt zand. Meng de ballast in grote potten en strooi het daarna uit met een klein kruidenpotje (zie foto 13). De ballast laat zich zo goed verdelen over de rails.
−
U begint met het aanbrengen van het looppad naast de rails (zie: foto E04.02.06-12). Hiervoor gebruikt u het zeer fijne 'Kalksteinsplitt' van Asoa. Het splitt wordt aangebracht en aangedrukt met een paletmes. Het lijkt zo precies op een pad van aangestampt zand. De ballast mengt u in grote potten. Daarna strooit u het uit met een klein kruidenpotje (zie: foto E04.02.06-13). De ballast laat zich zo goed verdelen over de rails.
 
−
 
 
 
{{Afbeelding 2 naast elkaar  
 
{{Afbeelding 2 naast elkaar  
 
|Bestand= Rails-ballasten-1-4.jpg  
 
|Bestand= Rails-ballasten-1-4.jpg  
Regel 137: Regel 113:
 
|Grootte= 350px
 
|Grootte= 350px
 
|Grootte2= 350px  
 
|Grootte2= 350px  
−
|Volgnummer= E04.02.06-14  
+
|Volgnummer= 14  
−
|Volgnummer2= E04.02.06-15  
+
|Volgnummer2= 15  
 
|Omschrijving= De ballast verdelen en in model brengen met een kwast
 
|Omschrijving= De ballast verdelen en in model brengen met een kwast
 
|Omschrijving2= De ballast mag niet hoger dan de bovenzijde van de bielzen komen  
 
|Omschrijving2= De ballast mag niet hoger dan de bovenzijde van de bielzen komen  
Regel 144: Regel 120:
 
|Maker2= Huib Maaskant  
 
|Maker2= Huib Maaskant  
 
}}
 
}}
−
 
+
Breng de ballast in model met een kwast (zie foto 14), de ballast hoort ongeveer tot de bovenkant van de bielzen te komen (zie foto 15). Het effect is duidelijk te zien; rechts ligt de ballast al netjes, links moet het nog aangebracht worden.
−
De ballast brengt u in model met een kwast (zie: foto E04.02.06-14). De bielzen moeten niet verzuipen in het grind. De ballast hoort ongeveer tot de bovenkant van de bielzen te komen (zie: foto E04.02.06-15). Het effect van het gefrunnik is duidelijk te zien. Rechts ligt de ballast al netjes, links moet het nog aangebracht worden.
+
==== Ballast verlijmen ====
−
 
+
Lijmen
−
==== 3. Ballast verlijmen ====
 
−
<u>Lijmen</u>
 
 
{{Afbeelding 2 naast elkaar  
 
{{Afbeelding 2 naast elkaar  
 
|Bestand= Rails-ballasten-1-5.jpg  
 
|Bestand= Rails-ballasten-1-5.jpg  
Regel 154: Regel 128:
 
|Grootte= 350px
 
|Grootte= 350px
 
|Grootte2= 350px  
 
|Grootte2= 350px  
−
|Volgnummer= E04.02.06-16  
+
|Volgnummer= 16  
−
|Volgnummer2= E04.02.06-17  
+
|Volgnummer2= 17  
 
|Omschrijving= Ballast bevochtigen
 
|Omschrijving= Ballast bevochtigen
 
|Omschrijving2= Verdunde houtlijm aanbrengen op de ballast  
 
|Omschrijving2= Verdunde houtlijm aanbrengen op de ballast  
Regel 161: Regel 135:
 
|Maker2= Huib Maaskant  
 
|Maker2= Huib Maaskant  
 
}}
 
}}
−
 
+
De ballast wordt gelijmd met de "verdunde houtlijm methode". Het ballastbed wordt eerst natgespoten met water waaraan een paar druppeltjes afwasmiddel zijn toegevoegd (zie foto 16). Het afwasmiddel breekt de oppervlaktespanning van het water, zodat er geen druppelvorming ontstaat. De lijm is een mengsel van niet watervaste witte houtlijm en water in de verhouding 1:2. Ook hier worden een paar druppeltjes afwasmiddel toegevoegd om de oppervlaktespanning te breken. De lijm wordt op de natte ballast gedruppeld met een injectiespuit, pipet of spuitflesje (zie foto 17). Als alternatief voor de houtlijm is flexibele lijm (boekbnderslijm) te gebruiken. Het rijgeluid (contactgeluid) is dan iets minder.
−
De ballast wordt gelijmd met de 'verdunde houtlijm methode'. Het ballastbed wordt eerst natgespoten met water, waaraan een paar druppeltjes afwasmiddel zijn toegevoegd (zie: foto E04.02.06-16). Het afwasmiddel breekt de oppervlaktespanning van het water, zodat er geen druppelvorming ontstaat. De lijm is een mengsel van witte houtlijm en water, in de verhouding &eacute;&eacute;n op twee (1:2). Ook hier worden een paar druppeltjes afwasmiddel toegevoegd om de oppervlaktespanning te breken. De lijm wordt op de natte ballast gedruppeld met een injectiespuit, pipet of spuitflesje (zie: foto E04.02.06-17). Als alternatief voor de houtlijm kunt u flexibele lijm van Anita Decor gebruiken. Het rijgeluid (contactgeluid) is dan iets minder.
 
−
 
 
 
{{Afbeelding 2 naast elkaar  
 
{{Afbeelding 2 naast elkaar  
 
|Bestand= Rails-ballasten-1-6.jpg  
 
|Bestand= Rails-ballasten-1-6.jpg  
Regel 169: Regel 141:
 
|Grootte= 350px
 
|Grootte= 350px
 
|Grootte2= 350px  
 
|Grootte2= 350px  
−
|Volgnummer= E04.02.06-18  
+
|Volgnummer= 18  
−
|Volgnummer2= E04.02.06-19  
+
|Volgnummer2= 19  
 
|Omschrijving= Ballast goed verzadigen met verdunde houtlijm  
 
|Omschrijving= Ballast goed verzadigen met verdunde houtlijm  
 
|Omschrijving2= Na het drogen van de ballast, de schroeven verwijderen  
 
|Omschrijving2= Na het drogen van de ballast, de schroeven verwijderen  
Regel 176: Regel 148:
 
|Maker2= Huib Maaskant  
 
|Maker2= Huib Maaskant  
 
}}
 
}}
−
 
+
Het ballastbed wordt helemaal verzadigd met de verdunde houtlijm (zie foto 18). Wanneer rustig gewerkt wordt, blijft de ballast netjes op zijn plaats liggen. Het geheel moet 24 uur drogen. Het ballastbed wordt keihard. De schroeven die de rails tijdelijk op hun plaats hielden, kunnen daarna verwijderd worden (zie foto 19). Met een scherp mesje worden alle korreltjes weggeschraapt, die op plaatsen zitten waar ze niet thuishoren.
−
Het ballastbed wordt helemaal verzadigd met de verdunde houtlijm (zie: foto E04.02.06-18). Wanneer u rustig werkt, blijft de ballast netjes op zijn plaats liggen. Het geheel moet 24 uur drogen. Het ballastbed wordt keihard. De schroeven die de rails tijdelijk op hun plaats hielden, kunnen daarna verwijderd worden (zie: foto E04.02.06-19). Nu begint het meest vervelende klusje. Met een scherp mesje worden alle korreltjes weggeschraapt, die op plaatsen zitten waar ze niet thuishoren.
+
==== Afwerking ====
−
 
 
−
 
 
−
==== 4 Afwerking ====
 
 
{{Afbeelding 2 naast elkaar  
 
{{Afbeelding 2 naast elkaar  
 
|Bestand= Rails-ballasten-1-7.jpg  
 
|Bestand= Rails-ballasten-1-7.jpg  
Regel 186: Regel 155:
 
|Grootte= 350px
 
|Grootte= 350px
 
|Grootte2= 350px  
 
|Grootte2= 350px  
−
|Volgnummer= E04.02.06-20  
+
|Volgnummer= 20  
−
|Volgnummer2= E04.02.06-21  
+
|Volgnummer2= 21  
 
|Omschrijving= De schroefgaten opvullen met ballast  
 
|Omschrijving= De schroefgaten opvullen met ballast  
 
|Omschrijving2= De zijkanten van de spoorstaven roestbruin schilderen  
 
|Omschrijving2= De zijkanten van de spoorstaven roestbruin schilderen  
Regel 193: Regel 162:
 
|Maker2= Huib Maaskant  
 
|Maker2= Huib Maaskant  
 
}}
 
}}
−
 
+
Tenslotte worden de schroefgaten opgevuld met ballast (zie foto 20). Er is dan niet meer te zien dat er schroeven zijn gebruikt voor het tijdelijk vastzetten van de rails. De rails worden dus ook in model door de ballast (en de lijm) op hun plaats gehouden. De zijkanten van de [[Woorden - S#Spoorstaaf|spoorstaven]] kunnen "roestig" gemaakt worden met een streep verf (zie foto 21). Daarna kan het ballastbed verder "vervuild" worden met de airbrush (zie foto 22).
−
Tenslotte worden de schroefgaten opgevuld met ballast (zie: foto E04.02.06-20). U ziet dan helemaal niet meer dat u schroeven hebt gebruikt voor het tijdelijk vastzetten van de rails. De rails worden dus ook in model door de ballast (en de lijm) op hun plaats gehouden. De zijkanten van de spoorstaven worden roestig gemaakt met een streep verf (zie: foto E04.02.06-21). Daarna wordt het ballastbed verder 'vervuild' met de airbrush (zie: foto E04.02.06-22).
 
 
{{Afbeelding
 
{{Afbeelding
 
|Bestand= info_rails_ballasten_1_8.jpg
 
|Bestand= info_rails_ballasten_1_8.jpg
 
|Grootte= 700px
 
|Grootte= 700px
−
|Volgnummer= E04.02.06-22
+
|Volgnummer= 22
−
|Omschrijving= Het resultaat van het ballasten. Niet te onderscheiden van echt!
+
|Omschrijving= Het resultaat van het ballasten.
 
|Maker= Huib Maaskant
 
|Maker= Huib Maaskant
 
}}
 
}}
−
 
+
Het eindresultaat. Door het airbrushen zijn de bielzen en de ballast één geheel geworden. Details als kabelgoten, [[Scenery op het spoor#De NS/Prorail norm|vrijbalk]] en imitatie (motorische) [[Railgeometrie#Wisselstraten|wisselstellers]] maken het geheel af.
−
Het eindresultaat. Door het airbrushen zijn de bielzen en de ballast meer &eacute;&eacute;n geheel geworden. Details als kabelgoten, vrijbalken en wisselmotoren maken het echt 'af'.
 
 
----
 
----
−
 
+
=== Opmerkingen ===
−
=== Toevoeging door de redactie ===
+
Om de [[Woorden - S#Spoorstaaf|spoorstaven]] een natuurgetrouwe look d.w.z. een roestig en verweerd uiterlijk te geven, kan ook gebruik gemaakt worden van de [[Rusty Rails Painter™|"Rusty Rails Painter&trade;"]]. Dit is een kunststof fles met daaraan een roterende borstel. In de fles zit verf die via een buisje naar de borstel wordt getransporteerd. Hiermee zijn zeer snel en gemakkelijk de zijkanten van de spoorstaven van de juiste kleur te voorzien.<br>
−
 
+
Naast de hieronder genoemde leveranciers van ballastmaterialen staan in de [[Merken|Merkenlijst]] ook diverse leveranciers van ballast.
−
Om de spoorstaven een 'natuurgetrouwe look' d.w.z. een roestig en verweerd uiterlijk te geven, kunnen we gebruik maken van de [http://www.hetspoor.com/allerlei_info/railpainter.html 'Rusty Rails Painter']. Dit is een kunststof fles met daaraan een roterende borstel. In de fles kunt u roestkleurige verf doen, die via een buisje naar de borstel wordt getransporteerd. Hiermee kunt u zeer snel en gemakkelijk de zijkanten van de spoorstaven in de juiste kleur schilderen.
 
−
 
 
 
{{Linkssectie begin
 
{{Linkssectie begin
 
| Box= AlleenInfo
 
| Box= AlleenInfo
Regel 217: Regel 182:
 
}}
 
}}
 
{{Link intern
 
{{Link intern
−
|Link= E13.02.01 - Rusty Rails Painter&trade;
+
|Link= Fabrikanten ballastmaterialen
 +
|Linknaam= Fabrikanten ballastmaterialen
 +
}}
 +
{{Link intern
 +
|Link= Geluiddemping en ballasten
 +
|Linknaam= Geluiddemping en ballasten
 +
}}
 +
{{Link intern
 +
|Link= Rusty Rails Painter&trade;
 
|Linknaam= Rusty Rails Painter&trade;
 
|Linknaam= Rusty Rails Painter&trade;
 
}}
 
}}
 
{{Link intern
 
{{Link intern
−
|Link= E11.20.03 - Geluiddemping en ballasten
+
|Link= Tijdperken
−
|Linknaam= Geluiddemping en ballasten
+
|Linknaam= Tijdperken
 +
}}
 +
{{Link intern
 +
|Link= Veilig werken
 +
|Linknaam= Veilig werken
 
}}
 
}}
 +
{{Linkssectie scheiding}}
 
{{Linkssectie tussenkop
 
{{Linkssectie tussenkop
 
|Koptekst= Externe websites:
 
|Koptekst= Externe websites:
 
}}
 
}}
−
{{Link extern
+
{{Link Algemeen-Meerkeuze
−
|Omschrijving= Huib Maaskant
+
|Volgnr= 118 <!-- anita -->
−
|Link= http://www.floodland.nl/aim/index.htm
+
|ExtraInfo= Scenery.
 +
}}
 +
{{Link Algemeen-Meerkeuze
 +
|Volgnr= 119 <!-- asoa -->
 +
|ExtraInfo= Scenery.
 +
}}
 +
{{Link Algemeen-Meerkeuze
 +
|Volgnr= 44
 +
|ExtraInfo= Avontuur in miniatuur (Huib Maaskant)
 
}}
 
}}
−
{{Link extern
+
{{Link Algemeen-Meerkeuze
−
|Omschrijving= Anita Decor
+
|Volgnr= 162 <!-- joesmod -->
−
|Link= http://www.anitadecor.nl
+
|ExtraInfo= Joe's Model Trains, Rusty Rails Painter&trade;
 
}}
 
}}
−
{{Link extern
+
{{Link Algemeen-Meerkeuze
−
|Omschrijving= Sceneryshop
+
|Volgnr= 120 <!-- hetsp -->
−
|Link= http://www.sceneryshop.nl
+
|ExtraInfo= Track Painter.
 
}}
 
}}
−
{{Link extern
+
{{Link Algemeen-Meerkeuze
−
|Omschrijving= Woodland Scenics
+
|Volgnr= 121 <!-- model -->
−
|Link= http://woodlandscenics.woodlandscenics.com
+
|ExtraInfo= Scenery.
 
}}
 
}}
−
{{Link extern
+
{{Link Algemeen-Meerkeuze
−
|Omschrijving= Asoa
+
|Volgnr= 122 <!-- wood -->
−
|Link= http://www.asoa.de
+
|ExtraInfo= Scenery.
 
}}
 
}}
 
{{Linkssectie tussenkop
 
{{Linkssectie tussenkop
Regel 251: Regel 237:
 
}}
 
}}
 
{{Linkssectie einde}}
 
{{Linkssectie einde}}
−
:Voor diegenen die opzien tegen het ballasten, is er een handig hulpmiddel, zie [[E15 - Films|Films]].
+
:Voor diegenen die opzien tegen het ballasten is er een handig hulpmiddel, zie [[Films#Bedding en ballast|"Bedding en ballast"]].
−
 
 
−
 
 
 
{{Gerelateerde termen
 
{{Gerelateerde termen
−
|Termen= Marklin, Maerklin, Mærklin
+
|Termen= Marklin, Märklin
 
}}
 
}}
−
 
 
{{Voettekst
 
{{Voettekst
−
|Vorige= E04.02.05.01 - Isoleren van M&auml;rklin C-rails
+
|Vorige= Isoleren van Märklin C-rails
−
|Volgende= E04.02.07  - Proto-normen
+
|Volgende= Mein Gleis
−
}}
+
|VorigeMenu= Railsystemen
−
 
+
}}{| width= "100%"
 +
|- valign= "top"
 +
! scope= "row" width="70%" |
 +
| <small>Laatste wijziging: 17 mrt 2025 10:12 (CET)</small>
 +
|}
 
[[Categorie: Alles|B]]
 
[[Categorie: Alles|B]]
 
[[Categorie: Artikel|Bedding en ballast]]
 
[[Categorie: Artikel|Bedding en ballast]]
 +
[[Categorie: Baanbouw|B]]
 +
[[Categorie: Ontwerp modelbaan|B]]
 +
[[Categorie: Praktijk|B]]
 +
[[Categorie: Railsystemen|B]]
 
[[Categorie: Scenery|B]]
 
[[Categorie: Scenery|B]]
 
[[Categorie: Spoorwegbouw|B]]
 
[[Categorie: Spoorwegbouw|B]]
−
[[Categorie: Ontwerp modelbaan|B]]
 
−
[[Categorie: Railsystemen|B]]
 
 
[[Categorie: Huib Maaskant|B]]
 
[[Categorie: Huib Maaskant|B]]

Huidige versie van 17 mrt 2025 om 11:12

Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende

Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Huib Maaskant

Railsoorten die al voorzien zijn van bedding en ballast worden kant-en-klaar door de bekende merken op de markt gebracht. Het voordeel van deze railsoorten is dat vrij snel een modelspoorbaan aan is te leggen. De bedding geeft daarbij de illusie van ballast.

Bekijk en vergelijk de verschillende varianten:

FL6101.png
Afbeelding: 01
Fleischmann Profi Rails
Bron: Modelleisenbahn GmbH


Roco-line.png
Afbeelding: 02
Roco-line met bedding
Bron: Modelleisenbahn GmbH


M c-rails.jpg
Afbeelding: 03
Märklin C-rails/Trix C-rails
Foto gemaakt door: Chris van Diesen

Duidelijk is te zien dat de Fleischmann-rails van foto 01 aanzienlijk smaller is dan de varianten van Roco en Märklin/Trix. De laatste twee hebben ook een aanzienlijk hogere bedding dan de rails van Fleischmann. De variant van Märklin/Trix wordt als C-rails verkocht, zowel voor tweerail- als voor drierailgebruik. In dat laatste geval zijn de rails van puntcontacten voorzien.

Rails zonder bedding

Veel modelspoorhobbyïsten kiezen voor het zelf ballasten van hun rails. De reden hiervoor is simpel; men bereikt daar doorgaans veel mooiere resultaten mee. De volgende stappen kunnen worden onderscheiden voor het zelf aanbrengen van ballast:

Rails aanbrengen

Baanontwerp overbrengen op de modelspoorbaan

Info onderbouw 1 4.JPG Info onderbouw 1 4a.JPG
Afbeelding: 04 Afbeelding: 05
Planning sporenplan Sporenplan op de tafel leggen
Foto gemaakt door: Huib Maaskant Foto gemaakt door: Huib Maaskant

In het ontwerp van een modelbaan komen vaak vloeiende bogen en ingewikkelde wisselstraten voor. Dat is gemakkelijk te doen bij het ontwerpen met de computer, maar het is niet even "uit de losse pols" uit te leggen op een houten ondergrond. De lastigste delen van het ontwerp kunnen worden afgedrukt op ware grootte (zie foto 04). De afdrukken worden dan op de ondergrond geplakt met spuitlijm (zie foto 05). Als dit netjes gedaan wordt dan klopt de tekening bijna tot op de millimeter. Daarna hoeven alleen nog maar de lijntjes gevolgd te worden met een decoupeerzaag.

Info-onderbouw-1-6.jpg Info onderbouw 1 6a.JPG
Afbeelding: 06 Afbeelding: 07
Isolatieplaten Isolatieplaten op maat snijden en op de tafel aanbrengen
Foto gemaakt door: Huib Maaskant Foto gemaakt door: Huib Maaskant

De gedeelten van de rails die later een ballastbed krijgen, worden op smalle stroken blauwe vloerisolatie of kurkstroken gelegd (zie foto 06). De blauwe platen of vellen kurk van de bouwmarkt zijn 3 mm dik. Snij voor schaal H0 de platen tot repen van twee cm breed, zie foto 07. De smalle stroken kunnen makkelijk in een boog gebogen worden gelegd. Lijm de stroken langs de middellijn van de rails. Eerst de ene helft en wanneer de lijm droog is de andere helft, de bedding wordt zo in totaal 4 cm breed. Kurkstroken van Faller kunnen ook gebruikt worden, maar materiaal van de bouwmarkt is veel goedkoper.

Info-onderbouw-1-7.jpg Info onderbouw 1 7a.JPG
Afbeelding: 08 Afbeelding: 09
Het schilderen van de ondergrond Het schilderen van de ondergrond op een ander gedeelte van de baan
Foto gemaakt door: Huib Maaskant Foto gemaakt door: Huib Maaskant

Tenslotte wordt de ondergrond bruin geschilderd (zie foto's 08 en 09). De lichte kleur van het hout en het felle blauw van het isolatiemateriaal schijnen later dan niet door de ballast. De bogen mogen een verkanting hebben van maximaal één mm. In de overgangsboog loopt de verkanting langzaam op. Bij bogen is gebruik te maken van de verkantingstrips van Noch, maar op elkaar geplakte strookjes papier werken net zo goed. Hierna kan de rails gelegd worden.

Rails ballasten

Info rails ballasten 1 1.jpg
Afbeelding: 10
Het uiteindelijke resultaat
Foto gemaakt door: Huib Maaskant

Ballast is onlosmakelijk verbonden met elke spoorlijn. Het ballastbed houdt de rails op zijn plaats en zorgt tegelijk voor een goede afwatering. In de eerste decennia van de spoorwegen werden de bielzen in zand gelegd. Later stapte men in Nederland over op riviergrind. Tegenwoordig worden grovere gebroken stenen gebruikt. Het nabootsen van een goed ballastbed in model is niet moeilijk, maar wel even een klusje.

Info rails ballasten 1 2.jpg
Afbeelding: 11
Diverse soorten ballast
Foto gemaakt door: Huib Maaskant

Veel modelspoorbanen zijn tegenwoordig gebaseerd op het populaire Tijdperk III. In die tijd gebruikte de Nederlandse Spoorwegen nog riviergrind als ballast. Riviergrind is rond, redelijk fijn en kent talloze kleuren. De meeste kant-en-klare ballast is te grof en te monotoon van kleur. Daarom is het beter gebruik maken van de "fine" ballast van "Woodland Scenics", dat eigenlijk voor spoor N is bedoeld. Meng dan drie kleuren om de juiste indruk te krijgen, in de volgende verhouding:

  • beige (2 volumedelen);
  • grijs (1 volumedeel);
  • lichtgrijs (1 volumedeel).
Rails-ballasten-1-3.jpg Rails-ballasten-1-3a.jpg
Afbeelding: 12 Afbeelding: 13
Het aanbrengen van de ballast voor het looppad Het instrooien van de ballast
Foto gemaakt door: Huib Maaskant Foto gemaakt door: Huib Maaskant

Begin met het aanbrengen van het looppad naast de rails (zie foto 12). Gebruik hiervoor bijvoorbeeld het zeer fijne "Kalksteinsplitt" van Asoa. Dit wordt aangebracht en aangedrukt met een paletmes. Het lijkt zo precies op een pad van aangestampt zand. Meng de ballast in grote potten en strooi het daarna uit met een klein kruidenpotje (zie foto 13). De ballast laat zich zo goed verdelen over de rails.

Rails-ballasten-1-4.jpg Rails-ballasten-1-4a.jpg
Afbeelding: 14 Afbeelding: 15
De ballast verdelen en in model brengen met een kwast De ballast mag niet hoger dan de bovenzijde van de bielzen komen
Foto gemaakt door: Huib Maaskant Foto gemaakt door: Huib Maaskant

Breng de ballast in model met een kwast (zie foto 14), de ballast hoort ongeveer tot de bovenkant van de bielzen te komen (zie foto 15). Het effect is duidelijk te zien; rechts ligt de ballast al netjes, links moet het nog aangebracht worden.

Ballast verlijmen

Lijmen

Rails-ballasten-1-5.jpg Rails-ballasten-1-5a.jpg
Afbeelding: 16 Afbeelding: 17
Ballast bevochtigen Verdunde houtlijm aanbrengen op de ballast
Foto gemaakt door: Huib Maaskant Foto gemaakt door: Huib Maaskant

De ballast wordt gelijmd met de "verdunde houtlijm methode". Het ballastbed wordt eerst natgespoten met water waaraan een paar druppeltjes afwasmiddel zijn toegevoegd (zie foto 16). Het afwasmiddel breekt de oppervlaktespanning van het water, zodat er geen druppelvorming ontstaat. De lijm is een mengsel van niet watervaste witte houtlijm en water in de verhouding 1:2. Ook hier worden een paar druppeltjes afwasmiddel toegevoegd om de oppervlaktespanning te breken. De lijm wordt op de natte ballast gedruppeld met een injectiespuit, pipet of spuitflesje (zie foto 17). Als alternatief voor de houtlijm is flexibele lijm (boekbnderslijm) te gebruiken. Het rijgeluid (contactgeluid) is dan iets minder.

Rails-ballasten-1-6.jpg Rails-ballasten-1-6a.jpg
Afbeelding: 18 Afbeelding: 19
Ballast goed verzadigen met verdunde houtlijm Na het drogen van de ballast, de schroeven verwijderen
Foto gemaakt door: Huib Maaskant Foto gemaakt door: Huib Maaskant

Het ballastbed wordt helemaal verzadigd met de verdunde houtlijm (zie foto 18). Wanneer rustig gewerkt wordt, blijft de ballast netjes op zijn plaats liggen. Het geheel moet 24 uur drogen. Het ballastbed wordt keihard. De schroeven die de rails tijdelijk op hun plaats hielden, kunnen daarna verwijderd worden (zie foto 19). Met een scherp mesje worden alle korreltjes weggeschraapt, die op plaatsen zitten waar ze niet thuishoren.

Afwerking

Rails-ballasten-1-7.jpg Rails-ballasten-1-7a.jpg
Afbeelding: 20 Afbeelding: 21
De schroefgaten opvullen met ballast De zijkanten van de spoorstaven roestbruin schilderen
Foto gemaakt door: Huib Maaskant Foto gemaakt door: Huib Maaskant

Tenslotte worden de schroefgaten opgevuld met ballast (zie foto 20). Er is dan niet meer te zien dat er schroeven zijn gebruikt voor het tijdelijk vastzetten van de rails. De rails worden dus ook in model door de ballast (en de lijm) op hun plaats gehouden. De zijkanten van de spoorstaven kunnen "roestig" gemaakt worden met een streep verf (zie foto 21). Daarna kan het ballastbed verder "vervuild" worden met de airbrush (zie foto 22).

Info rails ballasten 1 8.jpg
Afbeelding: 22
Het resultaat van het ballasten.
Foto gemaakt door: Huib Maaskant

Het eindresultaat. Door het airbrushen zijn de bielzen en de ballast één geheel geworden. Details als kabelgoten, vrijbalk en imitatie (motorische) wisselstellers maken het geheel af.

Opmerkingen

Om de spoorstaven een natuurgetrouwe look d.w.z. een roestig en verweerd uiterlijk te geven, kan ook gebruik gemaakt worden van de "Rusty Rails Painter™". Dit is een kunststof fles met daaraan een roterende borstel. In de fles zit verf die via een buisje naar de borstel wordt getransporteerd. Hiermee zijn zeer snel en gemakkelijk de zijkanten van de spoorstaven van de juiste kleur te voorzien.
Naast de hieronder genoemde leveranciers van ballastmaterialen staan in de Merkenlijst ook diverse leveranciers van ballast.

Meer informatie

Encyclopedie:
Externe websites:
Scenery.
Scenery.
Avontuur in miniatuur (Huib Maaskant)
Joe's Model Trains, Rusty Rails Painter™
Track Painter.
Scenery.
Scenery.
Hulpmiddelen voor het ballasten
Voor diegenen die opzien tegen het ballasten is er een handig hulpmiddel, zie "Bedding en ballast".

Gerelateerde termen: Marklin, Märklin


Hoofdpagina  Categorie-index  Index  Menu
Vorige | Volgende
 Contact met de redactie: Contact met de redactie 
Laatste wijziging: 17 mrt 2025 10:12 (CET)
Overgenomen van "https://encyclopedie.beneluxspoor.eu/index.php?title=Bedding_en_ballast&oldid=54321"