Proto-normen: verschil tussen versies
Uit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
|
|
| Regel 10: |
Regel 10: |
| | Dave Doe formuleert het als volgt: | | Dave Doe formuleert het als volgt: |
| | | | |
| − | ″''Het wordt wel eens een ziekte genoemd! Wanneer u eenmaal hebt gezien wat het inhoudt om écht natuurgetrouw te bouwen, gaat uw hele modelbaan op de schop. U begint met het terugbrengen van de wielprofielen naar natuurlijke verhoudingen. Dan moet u meteen de locs, rijtuigen, rails en wissels aanpassen. En als u eenmaal het verschil daarvan met 'fabrieksrails' ervaren hebt, wilt u niet meer anders bouwen. Dan gaat u ook de andere delen van de baan, de gebouwen, de natuur anders bekijken. Eigenlijk gaat u de hele hobby anders bekijken, ofwel 'met andere ogen'.''″
| + | "''Het wordt wel eens een ziekte genoemd! Wanneer we eenmaal hebben gezien wat het inhoudt om écht natuurgetrouw te bouwen, gaat onze hele modelbaan op de schop. We beginnen met het terugbrengen van de wielprofielen naar natuurlijke verhoudingen. Dan moeten we meteen de locs, rijtuigen, rails en wissels aanpassen. En als we eenmaal het verschil daarvan met "fabrieksrails" ervaren hebt, willen we niet meer anders bouwen. Dan gaan we ook de andere delen van de baan, de gebouwen, de natuur anders bekijken. Eigenlijk gaan we de hele hobby anders bekijken, ofwel "met andere ogen".''" |
| | {{Afbeelding | | {{Afbeelding |
| | |Bestand= PN-001.jpg | | |Bestand= PN-001.jpg |
| Regel 19: |
Regel 19: |
| | |Positie= Rechts | | |Positie= Rechts |
| | }} | | }} |
| − | Mensen als Dave hebben zich verenigd in Proto87, een internationale community die zich hebben ingezet voor het ontwikkelen van de Proto-normen Deze werden in 1963 ontwikkeld door een kleine groep Engelse modelspoorhobbyisten, waaronder Dave, bekend als The Model Railway Study Group of MRSG. Hun werk werd in 1967 in tijdschriften gepubliceerd, en leidde uiteindelijk tot een complete set Proto-normen voor verschillende schalen. | + | Mensen als Dave hebben zich verenigd in Proto87, een internationale community die zich hebben ingezet voor het ontwikkelen van de '''Proto normen''' Deze werden in 1963 ontwikkeld door een kleine groep Engelse modelspoorhobbyisten, waaronder Dave, bekend als The Model Railway Study Group of MRSG. Hun werk werd in 1967 in tijdschriften gepubliceerd, en leidde uiteindelijk tot een complete set Proto-normen voor verschillende schalen. |
| | | | |
| − | De normen werden in 1970 gepubliceerd, en voorzien van een copyright om verwatering van de standaard tegen te gaan. De eerste baan gebouwd volgens de Proto87 idealen was 'ZOB' van Brian Harrap (1985), en de tweede 'Poortershaven' van Dave Doe (1990) die getoond werd op Rail, toen nog in 's-Hertogenbosch. Het succes van Proto87 trok medio jaren 90 de belangstelling van mensen in Noord Amerika. (Rene Gourley, Mike Davison). Maar het duurde tot 2000 voor de standaard door de NMRA werd geaccepteerd (en wel met enige kleine afwijkingen). | + | De normen werden in 1970 gepubliceerd, en voorzien van een copyright om verwatering van de standaard tegen te gaan. De eerste baan gebouwd volgens de Proto87 idealen was "ZOB" van Brian Harrap (1985), en de tweede "Poortershaven" van Dave Doe (1990) die getoond werd op Rail, toen nog in 's-Hertogenbosch. Het succes van Proto87 trok medio jaren 90 de belangstelling van mensen in Noord Amerika. (Rene Gourley, Mike Davison). Maar het duurde tot 2000 voor de standaard door de NMRA werd geaccepteerd (en wel met enige kleine afwijkingen). |
| | {{Afbeelding | | {{Afbeelding |
| | |Bestand= PN-002.png | | |Bestand= PN-002.png |
| Regel 35: |
Regel 35: |
| | | | |
| | | | |
| − | In Europa is Willy Kosak begonnen met een soortgelijke aanpak, die hij H0pur noemde. Zijn kleine ontwikkelgroep viel echter uit elkaar, en een aantal pioniers ging verder onder de naam 'Fremo:87'. Hoewel Proto87, H0pur en Fremo:87 ongeveer uitgaan van dezelfde filosofie, bestaan er kleine detailverschillen tussen de verschillende normen.<br clear="all" /> | + | In Europa is Willy Kosak begonnen met een soortgelijke aanpak, die hij H0pur noemde. Zijn kleine ontwikkelgroep viel echter uit elkaar, en een aantal pioniers ging verder onder de naam "Fremo:87". Hoewel Proto87, H0pur en Fremo:87 ongeveer uitgaan van dezelfde filosofie, bestaan er kleine detailverschillen tussen de verschillende normen.<br clear="all" /> |
| | === Proto-normen === | | === Proto-normen === |
| | De belangrijkste Proto-normen hebben betrekking op de maten van rails en wielen. We geven hieronder een overzicht.<br /> | | De belangrijkste Proto-normen hebben betrekking op de maten van rails en wielen. We geven hieronder een overzicht.<br /> |
| − | Zie overigens ter vergelijking de normenstelsels van NEM en NMRA. U vindt deze in het artikel ''Modelbaannormen NEM/MOROP en NMRA''. Aanvullende normen voor Amerikaanse modelspoorbanen vindt u in het artikel ''Amerikaanse maten en normen'' (zie: [[Proto-normen#Meer informatie|'Meer informatie')]]. | + | Zie overigens ter vergelijking de normenstelsels van NEM en NMRA. We vinden deze in het artikel ''[[Modelbaannormen NEM/MOROP en NMRA]]''. Aanvullende normen voor Amerikaanse modelspoorbanen vinden we in het artikel ''[[Amerikaanse maten en normen]]''. |
| | ==== Algemeen ==== | | ==== Algemeen ==== |
| | {{Afbeelding | | {{Afbeelding |
| Regel 157: |
Regel 157: |
| | |Bron= [https://www.proto87.org Proto87.org] | | |Bron= [https://www.proto87.org Proto87.org] |
| | }} | | }} |
| − | Een plaatje zegt meer dan 100 woorden. Zie foto 12 voor het verschil tussen de verschillende wielprofielen. U ziet dat de Proto87 wielen het fijnst zijn uitgevoerd en de Märklin wielen het grofst. | + | Een plaatje zegt meer dan 100 woorden. Zie foto 12 voor het verschil tussen de verschillende wielprofielen. We zien dat de Proto87 wielen het fijnst zijn uitgevoerd en de Märklin wielen het grofst. |
| | | | |
| | Uiteraard worden er ook complete bouwkits van rollend materieel aangeboden conform de Proto87 normen. Een mooi voorbeeld is onderstaande goederenwagen, die het ook goed zou doen op een Nederlandse modelspoorbaan. | | Uiteraard worden er ook complete bouwkits van rollend materieel aangeboden conform de Proto87 normen. Een mooi voorbeeld is onderstaande goederenwagen, die het ook goed zou doen op een Nederlandse modelspoorbaan. |
| Regel 164: |
Regel 164: |
| | |Grootte= Normaal | | |Grootte= Normaal |
| | |Volgnummer= 12 | | |Volgnummer= 12 |
| − | |Omschrijving= Wielen Proto87, RP25, NEM en Märklin | + | |Omschrijving= Wielen Proto87, RP25, NEM en Märklin |
| | |Bron= [https://proto87.team.pagesperso-orange.fr Gerard Huet] | | |Bron= [https://proto87.team.pagesperso-orange.fr Gerard Huet] |
| | |Bestand2= PN-014.jpg | | |Bestand2= PN-014.jpg |
| Regel 176: |
Regel 176: |
| | Om de woorden van Dave Doe duidelijk te maken, gaat het niet alleen om het realistische karakter van rail en wissels. Proto87 gaat om het realistische karakter van het totale plaatje. Onderstaande voorbeelden geven dat goed weer. | | Om de woorden van Dave Doe duidelijk te maken, gaat het niet alleen om het realistische karakter van rail en wissels. Proto87 gaat om het realistische karakter van het totale plaatje. Onderstaande voorbeelden geven dat goed weer. |
| | | | |
| − | Het voorbeeld van John H. Wright geeft een mooi beeld van het fotorealistische gehalte van Amerikaanse modelspoorbanen. Zie voor meer informatie, het artikel ''The American Way'' (zie: [[Proto-normen#Meer informatie|'Meer informatie')]]. Wilt u zelf gaan experimenteren, kijk dan eens bij onderstaande links. | + | Het voorbeeld van John H. Wright geeft een mooi beeld van het fotorealistische gehalte van Amerikaanse modelspoorbanen. Zie voor meer informatie, het artikel ''[[The American Way]]''. Willen we zelf gaan experimenteren, kijk dan eens bij onderstaande links. |
| | {{Afbeelding 2 naast elkaar | | {{Afbeelding 2 naast elkaar |
| | |Bestand= PN-015.jpg | | |Bestand= PN-015.jpg |
| Regel 262: |
Regel 262: |
| | }} {| width= "100%" | | }} {| width= "100%" |
| | |- valign= "top" | | |- valign= "top" |
| − | ! scope= "row" width="75%" | | + | ! scope= "row" width="70%" | |
| − | | <small>Laatste wijziging: 25 apr 2023 10:53 (UTC)</small> | + | | <small>Laatste wijziging: 22 sep 2023 14:54 (UTC)</small> |
| | |} | | |} |
| | [[Categorie: Alles|P]] | | [[Categorie: Alles|P]] |
Versie van 22 sep 2023 om 14:58
Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Hans van de Burgt
Inleiding
Modelspoorwegen als drie dimensionale foto's. Dat ideaal moeten de pioniers van Proto voor ogen hebben gehad. Niet van echt te onderscheiden!
Dave Doe formuleert het als volgt:
"Het wordt wel eens een ziekte genoemd! Wanneer we eenmaal hebben gezien wat het inhoudt om écht natuurgetrouw te bouwen, gaat onze hele modelbaan op de schop. We beginnen met het terugbrengen van de wielprofielen naar natuurlijke verhoudingen. Dan moeten we meteen de locs, rijtuigen, rails en wissels aanpassen. En als we eenmaal het verschil daarvan met "fabrieksrails" ervaren hebt, willen we niet meer anders bouwen. Dan gaan we ook de andere delen van de baan, de gebouwen, de natuur anders bekijken. Eigenlijk gaan we de hele hobby anders bekijken, ofwel "met andere ogen"."
Mensen als Dave hebben zich verenigd in Proto87, een internationale community die zich hebben ingezet voor het ontwikkelen van de Proto normen Deze werden in 1963 ontwikkeld door een kleine groep Engelse modelspoorhobbyisten, waaronder Dave, bekend als The Model Railway Study Group of MRSG. Hun werk werd in 1967 in tijdschriften gepubliceerd, en leidde uiteindelijk tot een complete set Proto-normen voor verschillende schalen.
De normen werden in 1970 gepubliceerd, en voorzien van een copyright om verwatering van de standaard tegen te gaan. De eerste baan gebouwd volgens de Proto87 idealen was "ZOB" van Brian Harrap (1985), en de tweede "Poortershaven" van Dave Doe (1990) die getoond werd op Rail, toen nog in 's-Hertogenbosch. Het succes van Proto87 trok medio jaren 90 de belangstelling van mensen in Noord Amerika. (Rene Gourley, Mike Davison). Maar het duurde tot 2000 voor de standaard door de NMRA werd geaccepteerd (en wel met enige kleine afwijkingen).
|
| Afbeelding: 02
|
| Detail wissel Proto87
|
| Bron: H. Cibert
|
In Europa is Willy Kosak begonnen met een soortgelijke aanpak, die hij H0pur noemde. Zijn kleine ontwikkelgroep viel echter uit elkaar, en een aantal pioniers ging verder onder de naam "Fremo:87". Hoewel Proto87, H0pur en Fremo:87 ongeveer uitgaan van dezelfde filosofie, bestaan er kleine detailverschillen tussen de verschillende normen.
Proto-normen
De belangrijkste Proto-normen hebben betrekking op de maten van rails en wielen. We geven hieronder een overzicht.
Zie overigens ter vergelijking de normenstelsels van NEM en NMRA. We vinden deze in het artikel Modelbaannormen NEM/MOROP en NMRA. Aanvullende normen voor Amerikaanse modelspoorbanen vinden we in het artikel Amerikaanse maten en normen.
Algemeen
In tekening 03 staan de belangrijkste maten genoemd. Belangrijk is de afstemming van de wielen op de eigenschappen van de rails. Vooral bij de wissels, het puntstuk en ter hoogte van de strijkregel is e.e.a. erg kritisch.
Railmateriaal
|
|
Spoorwijdte (G)
|
Afstandmaat (C)
|
Flenssleuf breedte (F)
|
Tussenmaat
|
| |
Min |
Max |
Min |
Max |
Min |
Max |
Max
|
| Prototype |
inch |
0,649 |
0,655 |
0,628 |
0,628 |
0,022 |
0,022 |
|
| millimeter |
16,5 |
16,64 |
15,95 |
15,95 |
0,55 |
0,55 |
|
| Proto:87,1 |
inch |
0,649 |
0,656 |
0,625 |
|
0,022 |
0,023 |
0,604
|
| millimeter |
16,48 |
16,67 |
15,88 |
|
0,57 |
0,60 |
15,33
|
| Standaard H0 |
inch |
0,649 |
0,672 |
0,605 |
|
|
0,05 |
|
| millimeter |
16,5 |
17,1 |
15,4 |
|
|
1,27 |
|
|
|
| Tabel: 01
|
| Tabel gemaakt door: Hans van de Burgt
|
Wielen
|
|
Speermaat (B)
|
Wielbreedte (N)
|
Flenssleuf breedte (F)
|
Flenshoogte (D)
|
Flensafstand (K)
|
| |
Min |
Max |
Min |
Max |
Min |
Max |
Min |
Max |
Max
|
| Prototype |
inch |
0,611 |
0,611 |
0,063 |
0,063 |
0,013 |
0,016 |
0,016 |
0,016 |
|
| millimeter |
15,52 |
15,52 |
1,61 |
1,61 |
0,34 |
0,4 |
0,4 |
0,4 |
|
| Proto:87,1 |
inch |
0,610 |
0,613 |
0,064 |
0,069 |
0,012 |
0,014 |
0,012 |
0,014 |
0,623
|
| millimeter |
15,48 |
15,55 |
1,62 |
1,75 |
0,31 |
0,35 |
0,31 |
0,35 |
15,84
|
| Standaard H0 |
inch |
0,566 |
|
0,108 |
|
|
0,03 |
0,028 |
0,028 |
|
| millimeter |
14,4 |
|
2,74 |
|
|
0,71 |
0,7 |
0,7 |
|
|
|
| Tabel: 02
|
| Tabel gemaakt door: Hans van de Burgt
|
Uit deze tabel blijkt overigens een kenmerkend verschil tussen de NMRA- en de NEM-normen. Volgens de NMRA moet maat B voor standaard H0 minimaal 14,4 mm zijn, volgens de NEM echter 14,3 mm. Het lijkt een klein verschil, maar het kan net het verschil maken tussen problematisch of probleemloos rijden.
Wielprofiel
Een plaatje zegt meer dan 100 woorden. Zie foto 12 voor het verschil tussen de verschillende wielprofielen. We zien dat de Proto87 wielen het fijnst zijn uitgevoerd en de Märklin wielen het grofst.
Uiteraard worden er ook complete bouwkits van rollend materieel aangeboden conform de Proto87 normen. Een mooi voorbeeld is onderstaande goederenwagen, die het ook goed zou doen op een Nederlandse modelspoorbaan.
|
|
|
| Afbeelding: 12
|
|
Afbeelding: 13
|
| Wielen Proto87, RP25, NEM en Märklin
|
|
Proto87 bouwkit goederenwagen
|
| Bron: Gerard Huet
|
|
Bron: Gerard Huet
|
Om de woorden van Dave Doe duidelijk te maken, gaat het niet alleen om het realistische karakter van rail en wissels. Proto87 gaat om het realistische karakter van het totale plaatje. Onderstaande voorbeelden geven dat goed weer.
Het voorbeeld van John H. Wright geeft een mooi beeld van het fotorealistische gehalte van Amerikaanse modelspoorbanen. Zie voor meer informatie, het artikel The American Way. Willen we zelf gaan experimenteren, kijk dan eens bij onderstaande links.
|
|
|
| Afbeelding: 14
|
|
Afbeelding: 15
|
| Amerikaans voorbeeld Proto87
|
|
Iain Rice's bodesmeer
|
| Bron: John H. Wright
|
|
Bron: Reinout van Rees
|
Meer informatie
Diversen
|
|
|
Amerikaans Modelspoor Magazine
|
Gerelateerde termen: Marklin, Maerklin, Mærklin
|
|
Laatste wijziging: 22 sep 2023 14:54 (UTC)
|
|
