|
|
| Regel 8: |
Regel 8: |
| | {{Inhoudsopgave||Klein}} | | {{Inhoudsopgave||Klein}} |
| | === Geluiddemping === | | === Geluiddemping === |
| − | Om het directe geluid (dus geluid dat via de lucht ons oor bereikt) en het contactgeluid van de rails naar de treintafel te verminderen, moeten we geluiddempend materiaal aanbrengen. Hier een aantal suggesties:
| + | Op de modeltreinbaan hebben we te maken met twee soorten geluid: |
| − | :* blauw geluids-isolatiemateriaal. Zacht materiaal: Ethafoam (dempt contactgeluiden beter). Harder materiaal: [[Woorden - X#XPS.|XPS]]; | + | * direct geluid (dus geluid dat via de lucht ons oor bereikt) |
| − | :* geluiddempend behang o.a. verkrijgbaar bij de bouwmarkten; | + | * contactgeluid (dat doorgegeven wordt van de rails naar de treintafel). |
| − | :* geluiddempend materiaal voor garagedeuren o.a. verkrijgbaar bij de bouwmarkten;
| + | Het directe geluid is niets aan te doen. Het contactgeluid kunnen we d.m.v. isolatie wel verminderen.<br>Om het contactgeluid van de rails naar de treintafel te verminderen, moeten we dus geluiddempend materiaal aanbrengen. Hier een aantal suggesties: |
| − | :* geluiddempend materiaal dat in gipsplaatwanden gebruikt wordt. Dit is samengesteld uit afvalstukjes schuimplastic dat tot dikke platen geperst is. Dikte ongeveer 3,5 cm;
| + | :* rubberkurk. Dit is een mengsel van rubberkorrels en kurkkorrels. Deze korrels zijn samengeperst tot één product wat vervolgens [https://www.google.com/search?q=rubberkurk "rubberkurk"] heet. Dit wordt gebruikt als ondertapijt voor vloeren. Men spreekt op internet over een geluidsreductie van 22-34 dB. Dit materiaal is verkrijgbaar in drie, vijf en acht mm dik. Bij sommige tapijthandelaren zijn reststukken gratis te krijgen. Met een vierkante meter kunnen we 20 tot 25 meter spoor (Schaal H0) van isolatie voorzien. Het laat zich soepel snijden in repen, het buigt soepel en het plakken doen we bijvoorbeeld met boekbinderslijm. De rails vervolgens inbedden met ballast en vooral '''niet''' spijkeren of schroeven; |
| − | :* in de verpakking van tonercartridges zit vaak een stuk "schuimplastic" of "schuimrubber". Schuimrubber is ook te koop bij: De Schuimrubberkoning, Haagdijk 108a, 4811 TW Breda, 076-5213836;
| + | :* blauw geluids-isolatiemateriaal. Zacht materiaal: [https://www.isorex.com/product/ethafoam/ "Ethafoam"] (dempt contactgeluiden beter). [https://www.google.com/search?q=XPS+platen XPS]. Harder materiaal: [[Woorden - X#XPS.|XPS]]; |
| − | :* kurkplaat;
| + | :* zachtboard, dat toegepast wordt als contactgeluid-isolatie bij laminaatvloeren; |
| − | :* muismat (voor computermuis), met onderzijde van schuimplastic;
| + | :* kurkplaat. Dit materiaal is verkrijgbaar in drie en vijf mm dik. |
| − | :* Novilon, minimaal drie mm dik, anders meerdere lagen op elkaar leggen;
| |
| − | :* ondertapijt voor vinylvloeren, merknaam: "Combi-Flex" (tip van HansSpoor op BNLS). Dit materiaal is drie mm dik en bestaat uit kurkdeeltjes gevat in rubber. Het heeft een gespikkelde bruine kleur. Bij sommige tapijthandelaren zijn reststukken gratis te krijgen. Met een vierkante meter kunnen we 20 tot 25 meter spoor (Schaal H0) van isolatie voorzien. Het laat zich soepel snijden in repen, het buigt soepel en het plakken doen we bijvoorbeeld met lijmwater (1 deel houtlijm en 5 delen water), tijdelijk vastzetten met memoprikkers en 24 uur later zit het muurvast. De rails vervolgens inbedden met ballast en <u>niet</u> spijkeren of schroeven;
| |
| − | :* schuimplastic materiaal dat om nieuwe bankstellen zit bij aflevering. Dit zijn nogal grote stukken met een dikte van ongeveer 1,5 tot drie mm. Eventueel enkele lagen op elkaar leggen; | |
| − | :* tapijttegels voorzien van rubber onderlaag; | |
| − | :* vilt, verkrijgbaar in diverse diktes; | |
| − | :* vloerzijl, wat aan de onderzijde voorzien is van een schuimlaag;
| |
| − | :* zachtboard, dat toegepast wordt als contactgeluid-isolatie bij laminaatvloeren. | |
| | === Railsbedding uit de winkel === | | === Railsbedding uit de winkel === |
| − | Er is ook kant-en-klaar materiaal ter breedte van de rails in de handel, dat speciaal voor de modeltreinbaan gemaakt is. Woodland Scenics levert het op rollen van 45 mm breed en vijf mm dik. Mössmer levert het onder de naam: "gleisbettung".<br> | + | Er is ook kant-en-klaar materiaal ter breedte van de rails in de handel, dat speciaal voor de modeltreinbaan gemaakt is. Woodland Scenics levert het op rollen van 45 mm breed en vijf mm dik. [https://www.google.com/search?&q=mössmer+gleisbettung Mössmer] levert het onder de naam: "gleisbettung".<br> |
| | Voor wissels en kruisingen zijn van het merk Mössmer schuimstofplaten verkrijgbaar in diverse schalen.<br>Merkur heeft ook dempingsmateriaal in het assortiment. | | Voor wissels en kruisingen zijn van het merk Mössmer schuimstofplaten verkrijgbaar in diverse schalen.<br>Merkur heeft ook dempingsmateriaal in het assortiment. |
| | === Geluiddempend materiaal op de juiste wijze bevestigen === | | === Geluiddempend materiaal op de juiste wijze bevestigen === |
| − | Wanneer we na het ballasten echt goede geluiddemping willen hebben, moeten we eerst een onderlaag van isolatie aanbrengen die breed genoeg is voor het ballastbed, en daar bovenop de isolatie van de rails leggen. We kunnen ook de hele tafel bedekken met een isolatielaag. Dit heeft als bijkomend voordeel dat we dan heel gemakkelijk slootjes e.d. naast de spoorbaan kunnen maken. Ook kunnen dan bijv. verkeersborden e.d. in de isolatielaag gestoken worden. Na het ballasten liggen dan zowel de rails als de ballast op een isolatielaag (zie fig. 2). Geluidstrillingen en contactgeluiden worden op deze wijze effectief gedempt. | + | Wanneer we na het [[Bedding en ballast|ballasten]] echt goede geluiddemping willen hebben, moeten we eerst een onderlaag van isolatie aanbrengen die breed genoeg is voor het ballastbed, en daar bovenop de isolatie van de rails leggen. We kunnen ook de hele tafel bedekken met een isolatielaag. Dit heeft als bijkomend voordeel dat we dan heel gemakkelijk slootjes e.d. naast de spoorbaan kunnen maken. Ook kunnen dan bijvoorbeeld [[Straatmeubilair|verkeersborden]] e.d. in de isolatielaag gestoken worden. Na het ballasten liggen dan zowel de rails als de ballast op een isolatielaag (zie afbeelding 01, fig. 2). Contactgeluiden worden op deze wijze effectief gedempt. |
| | | | |
| | Moeten we natuurlijk wel zo slim zijn om de rails niet met spijkers of schroeven aan de tafel te bevestigen, want dan vermindert de isolerende werking drastisch, omdat dan het contactgeluid via de spijkers/schroeven naar de tafel gaat. Eventueel de rails vastleggen met korte schroefjes die maar halverwege in de isolatie komen, kan natuurlijk wel. | | Moeten we natuurlijk wel zo slim zijn om de rails niet met spijkers of schroeven aan de tafel te bevestigen, want dan vermindert de isolerende werking drastisch, omdat dan het contactgeluid via de spijkers/schroeven naar de tafel gaat. Eventueel de rails vastleggen met korte schroefjes die maar halverwege in de isolatie komen, kan natuurlijk wel. |
| Regel 33: |
Regel 26: |
| | "Tip": | | "Tip": |
| | | | |
| − | Er bestaan ook blauwe platen (ongeveer 3mm dik) met gaatjes er in. Gebruik voor het lijmen van die dunne blauwe plaat onder de rails en op de ondergrond geen houtlijm, wanneer we de geluids-isolerende werking willen behouden. Houtlijm trekt lekker overal in, da's de kern van de werking. En als het uithardt zorgt het voor een mooie geluidsverbinding tussen de rails en de ondergrond, omdat de lijm dwars door de (vaak maar 3 mm dikke) blauwe laag is getrokken.<br /> | + | Er bestaan ook blauwe platen (ongeveer 3mm dik) met gaatjes er in. Gebruik voor het [[Welke lijmen, kitten of cementen|lijmen]] van die dunne blauwe plaat onder de rails en op de ondergrond geen houtlijm, wanneer we de geluids-isolerende werking willen behouden. Houtlijm trekt lekker overal in, da's de kern van de werking. En als het uithardt zorgt het voor een mooie geluidsverbinding tussen de rails en de ondergrond, omdat de lijm dwars door de (vaak maar 3 mm dikke) blauwe laag is getrokken.<br /> |
| | Veel beter is het dan om acrylaatkit te gebruiken. | | Veel beter is het dan om acrylaatkit te gebruiken. |
| | === Ballasten === | | === Ballasten === |
| − | <b>Let op!</b> Wanneer we gaan ballasten, dienen we er wel voor te zorgen dat de lijm niet in de isolatielaag kan dringen. Anders neemt de isolatiewaarde van het materiaal sterk af, en bestaat de kans dat onze isolerende maatregelen een zeer teleurstellend resultaat opleveren. Wanneer het isolatiemateriaal poreus is, dient het oppervlak van het isolatiemateriaal voorzien te worden van een voor vloeistoffen ondoorlaatbare laag, b.v. een laagje verf. (wel oppassen dat de verdunning in de verf het isolatiemateriaal niet aantast). Gebruik hiervoor geen voorstrijkmiddel, want de kans bestaat dat dit ook weer in het isolatiemateriaal trekt. | + | <b>Let op!</b> Wanneer we gaan [[Bedding en ballast|ballasten]], dienen we er wel voor te zorgen dat de [[Welke lijmen, kitten of cementen|lijm]] niet in de isolatielaag kan dringen. Anders neemt de isolatiewaarde van het materiaal sterk af, en bestaat de kans dat onze isolerende maatregelen een zeer teleurstellend resultaat opleveren. Wanneer het isolatiemateriaal poreus is, dient het oppervlak van het isolatiemateriaal voorzien te worden van een voor vloeistoffen ondoorlaatbare laag, b.v. een laagje verf. (wel oppassen dat de verdunning in de verf het isolatiemateriaal niet aantast). Gebruik hiervoor geen voorstrijkmiddel, want de kans bestaat dat dit ook weer in het isolatiemateriaal trekt. |
| | {| class="wikitable" | | {| class="wikitable" |
| | | valign="center"| [[Bestand:Let-op.jpg|50px|center]]<small> '''LET OP'''</small>||valign="top"|'''<u>Waarschuwing'''</u><br />Verfverdunner zoals thinner, is brandgevaarlijk en schadelijk voor de gezondheid, dus zorg voor voldoende ventilatie of gebruik het in de buitenlucht. | | | valign="center"| [[Bestand:Let-op.jpg|50px|center]]<small> '''LET OP'''</small>||valign="top"|'''<u>Waarschuwing'''</u><br />Verfverdunner zoals thinner, is brandgevaarlijk en schadelijk voor de gezondheid, dus zorg voor voldoende ventilatie of gebruik het in de buitenlucht. |
| | |} | | |} |
| − | Belangrijke informatie: wanneer we de rails isoleren, en daarna gaan ballasten, doen we het isolerende effect weer grotendeels teniet (zie: fig. 1). De geluidstrillingen en vooral het contactgeluid van de rails, worden nu via de ballast overgebracht naar de tafel. | + | Belangrijke informatie: wanneer we de rails isoleren, en daarna gaan ballasten, doen we het isolerende effect weer grotendeels teniet (zie: afbeelding 01, fig. 1). Het geluid van de wielen op de rails, wordt nu via de ballast overgebracht naar de tafel. |
| | {{Afbeelding | | {{Afbeelding |
| | |Bestand= ballast.gif | | |Bestand= ballast.gif |
| Regel 49: |
Regel 42: |
| | |Omschrijving= Ballast aanbrengen; de slechte en de juiste methode | | |Omschrijving= Ballast aanbrengen; de slechte en de juiste methode |
| | }} | | }} |
| − | Bijkomend voordeel van de methode volgens fig. 2 is, dat we heel gemakkelijk sloten en/of kanalen naast het spoor kunnen aanbrengen. Simpel een sleuf in het isolatiemateriaal maken volstaat. | + | Bijkomend voordeel van de methode volgens afbeeldeing 01, fig. 2 is, dat we heel gemakkelijk sloten en/of kanalen naast het spoor kunnen aanbrengen. Simpel een sleuf in het isolatiemateriaal maken volstaat. |
| | {{Afbeelding | | {{Afbeelding |
| | |Bestand= Ballast02.gif | | |Bestand= Ballast02.gif |
| Regel 58: |
Regel 51: |
| | |Omschrijving= Verbeterde isolatie door gebruik van zachtboard | | |Omschrijving= Verbeterde isolatie door gebruik van zachtboard |
| | }} | | }} |
| − | Nog betere isolatiewaarden bereiken we door op de treintafel een laag zachtboard te leggen en, ter plaatse van de rails, blauw isolatieschuim te gebruiken, zoals aangegeven in afbeelding 02. Wanneer we de ballast op het zachtboard aanbrengen hebben we minder contactgeluid dan met de hierboven omschreven methode. | + | Nog betere isolatiewaarden bereiken we door op de treintafel een laag zachtboard te leggen en, ter plaatse van de rails, blauw isolatieschuim te gebruiken, zoals aangegeven in afbeelding 02. Wanneer we de [[Bedding en ballast|ballast]] op het zachtboard aanbrengen hebben we minder contactgeluid dan met de hierboven omschreven methode. |
| | === Ballast aanbrengen bij wissels === | | === Ballast aanbrengen bij wissels === |
| − | Dit is een zeer delicaat werkje. Door het gebruik van tweezijdig klevend plakband bij het leggen van het wissel, zal binnen het wissel een klevende laag aanwezig zijn. Strooi een dunne laag ballastmateriaal over het wissel en druk het krachtig aan. Verwijder daarna het niet-vastklevende materiaal voorzichtig. Let er daarbij op, dat er geen korrels achterblijven die de wisseltongen blokkeren. Gebruik een stofzuiger om het laatste losse materiaal te verwijderen, en gebruik zonodig een schroevendraaiertje om het teveel aan ballast te verwijderen. Hiermee voorkomen we dat er later, op vaak onverklaarbare wijze, ontsporingen op het wissel optreden. | + | Dit is een zeer delicaat werkje. Door het gebruik van tweezijdig klevend plakband bij het leggen van het wissel, zal binnen het wissel een klevende laag aanwezig zijn. Strooi een dunne laag ballastmateriaal over het wissel en druk het krachtig aan. Verwijder daarna het niet-vastklevende materiaal voorzichtig. Let er daarbij op, dat er geen korrels achterblijven die de wisseltongen blokkeren. Gebruik een stofzuiger om het laatste losse materiaal te verwijderen, en gebruik zonodig een schroevendraaiertje om het teveel aan [[Bedding en ballast|ballast]] te verwijderen. Hiermee voorkomen we dat er later, op vaak onverklaarbare wijze, ontsporingen op het wissel optreden. |
| | | | |
| | Het toepassen van de "indruppelmethode" voor wissels, levert vaak als resultaat roestvorming en vastgelijmde wisseltongen op. Dat zijn echt ongewilde effecten, die dus voor wissels niet worden aanbevolen, maar voor rails zonder bewegende delen juist weer heel gemakkelijk is. Voorzie dus eerst de wissels van ballast, en vervolgens de "vrije baan". | | Het toepassen van de "indruppelmethode" voor wissels, levert vaak als resultaat roestvorming en vastgelijmde wisseltongen op. Dat zijn echt ongewilde effecten, die dus voor wissels niet worden aanbevolen, maar voor rails zonder bewegende delen juist weer heel gemakkelijk is. Voorzie dus eerst de wissels van ballast, en vervolgens de "vrije baan". |
| Regel 114: |
Regel 107: |
| | |- valign= "top" | | |- valign= "top" |
| | ! scope= "row" width="70%" | | | ! scope= "row" width="70%" | |
| − | | <small>Laatste wijziging: 8 aug 2024 10:50 (CET)</small> | + | | <small>Laatste wijziging: 8 feb 2025 11:12 (CET)</small> |
| | |} | | |} |
| | [[Categorie: Alles|G]] | | [[Categorie: Alles|G]] |
Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Fred Eikelboom - Update door Fred Eikelboom
Geluiddemping
Op de modeltreinbaan hebben we te maken met twee soorten geluid:
- direct geluid (dus geluid dat via de lucht ons oor bereikt)
- contactgeluid (dat doorgegeven wordt van de rails naar de treintafel).
Het directe geluid is niets aan te doen. Het contactgeluid kunnen we d.m.v. isolatie wel verminderen.
Om het contactgeluid van de rails naar de treintafel te verminderen, moeten we dus geluiddempend materiaal aanbrengen. Hier een aantal suggesties:
- rubberkurk. Dit is een mengsel van rubberkorrels en kurkkorrels. Deze korrels zijn samengeperst tot één product wat vervolgens "rubberkurk" heet. Dit wordt gebruikt als ondertapijt voor vloeren. Men spreekt op internet over een geluidsreductie van 22-34 dB. Dit materiaal is verkrijgbaar in drie, vijf en acht mm dik. Bij sommige tapijthandelaren zijn reststukken gratis te krijgen. Met een vierkante meter kunnen we 20 tot 25 meter spoor (Schaal H0) van isolatie voorzien. Het laat zich soepel snijden in repen, het buigt soepel en het plakken doen we bijvoorbeeld met boekbinderslijm. De rails vervolgens inbedden met ballast en vooral niet spijkeren of schroeven;
- blauw geluids-isolatiemateriaal. Zacht materiaal: "Ethafoam" (dempt contactgeluiden beter). XPS. Harder materiaal: XPS;
- zachtboard, dat toegepast wordt als contactgeluid-isolatie bij laminaatvloeren;
- kurkplaat. Dit materiaal is verkrijgbaar in drie en vijf mm dik.
Railsbedding uit de winkel
Er is ook kant-en-klaar materiaal ter breedte van de rails in de handel, dat speciaal voor de modeltreinbaan gemaakt is. Woodland Scenics levert het op rollen van 45 mm breed en vijf mm dik. Mössmer levert het onder de naam: "gleisbettung".
Voor wissels en kruisingen zijn van het merk Mössmer schuimstofplaten verkrijgbaar in diverse schalen.
Merkur heeft ook dempingsmateriaal in het assortiment.
Geluiddempend materiaal op de juiste wijze bevestigen
Wanneer we na het ballasten echt goede geluiddemping willen hebben, moeten we eerst een onderlaag van isolatie aanbrengen die breed genoeg is voor het ballastbed, en daar bovenop de isolatie van de rails leggen. We kunnen ook de hele tafel bedekken met een isolatielaag. Dit heeft als bijkomend voordeel dat we dan heel gemakkelijk slootjes e.d. naast de spoorbaan kunnen maken. Ook kunnen dan bijvoorbeeld verkeersborden e.d. in de isolatielaag gestoken worden. Na het ballasten liggen dan zowel de rails als de ballast op een isolatielaag (zie afbeelding 01, fig. 2). Contactgeluiden worden op deze wijze effectief gedempt.
Moeten we natuurlijk wel zo slim zijn om de rails niet met spijkers of schroeven aan de tafel te bevestigen, want dan vermindert de isolerende werking drastisch, omdat dan het contactgeluid via de spijkers/schroeven naar de tafel gaat. Eventueel de rails vastleggen met korte schroefjes die maar halverwege in de isolatie komen, kan natuurlijk wel.
"Tip":
Er bestaan ook blauwe platen (ongeveer 3mm dik) met gaatjes er in. Gebruik voor het lijmen van die dunne blauwe plaat onder de rails en op de ondergrond geen houtlijm, wanneer we de geluids-isolerende werking willen behouden. Houtlijm trekt lekker overal in, da's de kern van de werking. En als het uithardt zorgt het voor een mooie geluidsverbinding tussen de rails en de ondergrond, omdat de lijm dwars door de (vaak maar 3 mm dikke) blauwe laag is getrokken.
Veel beter is het dan om acrylaatkit te gebruiken.
Ballasten
Let op! Wanneer we gaan ballasten, dienen we er wel voor te zorgen dat de lijm niet in de isolatielaag kan dringen. Anders neemt de isolatiewaarde van het materiaal sterk af, en bestaat de kans dat onze isolerende maatregelen een zeer teleurstellend resultaat opleveren. Wanneer het isolatiemateriaal poreus is, dient het oppervlak van het isolatiemateriaal voorzien te worden van een voor vloeistoffen ondoorlaatbare laag, b.v. een laagje verf. (wel oppassen dat de verdunning in de verf het isolatiemateriaal niet aantast). Gebruik hiervoor geen voorstrijkmiddel, want de kans bestaat dat dit ook weer in het isolatiemateriaal trekt.
| LET OP |
Waarschuwing
Verfverdunner zoals thinner, is brandgevaarlijk en schadelijk voor de gezondheid, dus zorg voor voldoende ventilatie of gebruik het in de buitenlucht.
|
Belangrijke informatie: wanneer we de rails isoleren, en daarna gaan ballasten, doen we het isolerende effect weer grotendeels teniet (zie: afbeelding 01, fig. 1). Het geluid van de wielen op de rails, wordt nu via de ballast overgebracht naar de tafel.
|
| Afbeelding: 01
|
| Ballast aanbrengen; de slechte en de juiste methode
|
| Tekening gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Bijkomend voordeel van de methode volgens afbeeldeing 01, fig. 2 is, dat we heel gemakkelijk sloten en/of kanalen naast het spoor kunnen aanbrengen. Simpel een sleuf in het isolatiemateriaal maken volstaat.
|
| Afbeelding: 02
|
| Verbeterde isolatie door gebruik van zachtboard
|
| Tekening gemaakt door: Fred Eikelboom
|
Nog betere isolatiewaarden bereiken we door op de treintafel een laag zachtboard te leggen en, ter plaatse van de rails, blauw isolatieschuim te gebruiken, zoals aangegeven in afbeelding 02. Wanneer we de ballast op het zachtboard aanbrengen hebben we minder contactgeluid dan met de hierboven omschreven methode.
Ballast aanbrengen bij wissels
Dit is een zeer delicaat werkje. Door het gebruik van tweezijdig klevend plakband bij het leggen van het wissel, zal binnen het wissel een klevende laag aanwezig zijn. Strooi een dunne laag ballastmateriaal over het wissel en druk het krachtig aan. Verwijder daarna het niet-vastklevende materiaal voorzichtig. Let er daarbij op, dat er geen korrels achterblijven die de wisseltongen blokkeren. Gebruik een stofzuiger om het laatste losse materiaal te verwijderen, en gebruik zonodig een schroevendraaiertje om het teveel aan ballast te verwijderen. Hiermee voorkomen we dat er later, op vaak onverklaarbare wijze, ontsporingen op het wissel optreden.
Het toepassen van de "indruppelmethode" voor wissels, levert vaak als resultaat roestvorming en vastgelijmde wisseltongen op. Dat zijn echt ongewilde effecten, die dus voor wissels niet worden aanbevolen, maar voor rails zonder bewegende delen juist weer heel gemakkelijk is. Voorzie dus eerst de wissels van ballast, en vervolgens de "vrije baan".
| LET OP |
"Vergeet niet om de gebruiksaanwijzingen en waarschuwingen van de fabrikanten te lezen en ze ALTIJD op te volgen.
Dat voorkomt veel ongevallen, schade en droefenis".
|
Meer informatie
Beneluxspoor.net:
|
|
|
over dempingsmateriaal.
|
Externe websites:
|
|
|
Mössmer kant-en-klaar dempingsmateriaal.
|
|
|
Kant-en-klaar dempingsmateriaal.
|
|
|
Website Noch.
|
|
|
Railsbedding.
|
|
|
Laatste wijziging: 8 feb 2025 11:12 (CET)
|
