Amerikaanse maten en normen
Uit BeneluxSpoor.net - Encyclopedie
Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Hans van de Burgt
In het artikel Modelbaannormen NEM/MOROP, NMRA en RCN hebben we reeds stilgestaan bij de meest voorkomende maten en normen in de modelspoorwereld. Tussen de Europese en Amerikaanse modelspoorwegen bestaan een aantal essentiële verschillen. In dit artikel gaan we daar verder op in.
Amerikaanse modelspoorbanen worden aangelegd conform de standaarden van de The National Model Railroad Association (NMRA), zie: "Meer informatie") voor de NMRA-standaarden.
Hiervoor levert de NMRA een handig metalen instrumentje:
|
| Afbeelding: 01
|
| NMRA maatvoeringsmal
|
| Bron: NMRA
|
Ter vergelijking staan hieronder de in Europa gebruikelijke normen volgens NEM (Europese NEM Normbladen, zie: "Meer informatie"). Naast de gebruikelijke schalen 1:87 (H0) en 1:160 (N), zoals we die beschreven in het artikel Schalen, kennen de Amerikanen een groot aantal afwijkende schalen. Deze schalen vallen iets anders uit, omdat de verhoudingen te maken hebben met het in de USA gebruikelijke (niet-metrische) stelsel. Het gaat dan om de verhouding inch tot foot, waarbij de zogenaamde factor 12 om de hoek komt kijken. 0n30 of 0 zijn ¼ inch schalen, ofwel ¼ inch komt overeen met één foot in werkelijkheid. Hierdoor ontstaat de verhouding 1:48.
Een aantal veel voorkomende schalen zijn:
| Schaal
|
Verhouding
|
Breedte in mm
|
Opmerkingen
|
| Z |
1:220 |
6 |
|
| N |
1:160 |
9 |
|
| 00 |
1:76,2 |
19,05 |
In de regel door standaard fabrikanten op H0 breedte gehouden.
|
| H0 |
1:87 |
16,5 |
|
| S |
1:64 |
22,4 |
|
| 0 |
1:48 |
32 |
Europees: 1:43,5 of 1:45.
|
| I |
1:32 |
45 |
|
| G |
1:29 |
63,5 |
Ook wel schaal II. Europees 1:22,5. Fabrikant LGB en veel US-fabrikanten: 45mm
|
| F |
1:20,3 |
71,5 |
|
|
|
| Tabel: 02
|
| Tabel gemaakt door: Hans van de Burgt
|
De "tussenschalen", veelvuldig geboren uit Amerikaans oogpunt, zijn:
| Schaal
|
Verhouding
|
Breedte in mm
|
Opmerkingen
|
| Nn2 |
1:160 |
4,5 |
|
| Nn3 |
1:160 |
6,5 |
|
| H0n2 |
1:87 |
7 |
|
| H0n2,5 |
1:87 |
9 |
Ook wel H0n30. In Europa: H0e.
|
| H0n3 |
1:87 |
10,5 |
|
| Sn2 |
1:64 |
10,5 |
|
| Sn3 |
1:64 |
14,3 |
|
| Sn3,5 |
1:64 |
16,5 |
|
| 0n2 |
1:48 |
12,7 |
|
| 0n30 |
1:48 |
16,5 |
In Europa: 0e met de schaal 1:43,5.
|
| 0n3 |
1:48 |
19,4 |
In Europa: schaal 1:43,5 ook wel 1:45.
|
| Fn3 |
1:20,3 |
16,5 |
|
| Gn15 |
1:22,5 |
16,5 |
Ook wel Gnatterbox genoemd, naar het gebruikersforum op internet.
|
|
|
| Tabel: 03
|
| Tabel gemaakt door: Hans van de Burgt
|
De schaalverhoudingen laten goed zien dat er in de loop der jaren veel schalen "geboren" zijn uit de creativiteit van de verschillende takken van modelbouw. Uitgangspunt daarbij is het railmateriaal wat veelvuldig voorhanden is in de standaard schalen.
(zie "Meer informatie")
Nog wat meer overzichten van NMRA (National Model Railroad Association) schaaltabellen:
NMRA Deep Flange Scales
| Schaal
|
Verhouding
|
Breedte in inch
|
Breedte in mm
|
Opmerkingen
|
| SHR of 3/16" |
1:64 |
0,865 / 0,866 |
21,97 /22,00 |
|
| O27 |
- |
1,25 |
31,75 |
Gelijk aan OHR, maar de modellen zijn 10% kleiner, op gelijke spoorbreedte.
|
| OHR of 1/4" |
1:48 |
1,25 |
31,75 |
|
| G or 3/8" |
1:32 |
1,772 |
45,00 |
|
| G |
1:29 |
1,772 |
45,00 |
|
| G |
1:24 |
1,772 |
45,00 |
|
| G |
1:22,5 |
1,772 |
45,00 |
|
| G |
1:20,3 |
1,772 |
45,00 |
|
|
|
| Tabel: 04
|
| Tabel gemaakt door: Hans van de Burgt
|
NMRA Proto Scales
| Schaal
|
Verhouding
|
Breedte in inch
|
Breedte in mm
|
Opmerkingen
|
| Proto:20.32 |
1:20,32 |
2,781 |
70,64 |
|
| Proto:20.32n3 |
1:20,32 |
1,772 |
45,00 |
|
| Proto:32 |
1:32 |
1,766 |
44,85 |
|
| Proto:32n3 |
1:32 |
1,125 |
28,60 |
|
| Proto:48w5 |
1:48 |
1,25 |
31,75 |
Russische prototypes.
|
| Proto:48 |
1:48 |
1,177 |
29,90 |
|
| Proto:48n3 |
1:48 |
0,750 |
19,05 |
|
| Proto:64 |
1:64 |
0,883 |
22,42 |
|
| Proto:64n3 |
1:64 |
0,563 |
14,30 |
|
| Proto:87 |
1:87,1 |
0,649 |
16,48 |
|
| Proto:87n3 |
1:87,1 |
0,413 |
10,5 |
|
|
|
| Tabel: 05
|
| Tabel gemaakt door: Hans van de Burgt
|
NMRA Finescale
| Schaal
|
Verhouding
|
Breedte in inch
|
Breedte in mm
|
| Fine:HO |
1:87,1 |
0,649 |
16,48
|
| Fine:HOn3 |
1:87,1 |
0,413 |
10,50
|
| Fine:TT |
1:120 |
0,470 / 0,472 |
11,94 / 12,00
|
| Fine:TTn3 |
1:120 |
0,353 |
8,97
|
| Fine:N |
1:160 |
0,353 |
8,97
|
| Fine:Nn3 |
1:160 |
0,250 |
6,35
|
|
|
| Tabel: 06
|
| Tabel gemaakt door: Hans van de Burgt
|
Vergelijking termen
Daar op het internet allerlei termen voorkomen zoals "RP-25", "finescale" en "proto:87" hieronder enige informatie:
|
| Afbeelding: 02
|
| NMRA wielmaten-tabellen bij elkaar gezet
|
| Bron: NMRA
|
De NMRA maakt in ieder geval een goed gedefineerd onderscheid tussen "normaal", "finescale" en "proto". Alles gebruikt de verhouding qua wieloppervlak/flenzenvorm die in "RP25" is gedefinieerd. Voor schaal H0 is "normaal" de RP25-110 variant, 0.110 inch (2,794 mm) brede wielen. Finescale is RP25-88, 0.088 inch (2,235 mm) breed.
Proto:87 is exact 1:87 (1,69 mm) .
Finescale is volgens de introtekst van de NMRA bedoeld om zo dicht mogelijk richting proto te komen, maar met de voorwaarde dat het materieel nog wel op "normaal" railmateriaal kan rijden.
Tekstaanvulling door Reinout van Rees. Aangepast door Fred
Zetten we bovenstaande op volgorde van schaalnauwkeurigheid, dan krijgen we:
- RP25-110 (normaal)
- RP25-088 (finescale)
- Proto:87 (exact op schaal)
| LET OP |
De Normen Europäischer Modelbahnen (NEM) zijn ook in het Nederlands in PDF-formaat beschikbaar, zie onder).
Maar,....de Nederlandstalige normen worden sinds 1999 niet meer vertaald!.
We dienen dus wel goed te kijken naar de meest recente versie van de Morop, om te controleren of alles, wat in de Nederlandstalige versie staat, nog wel van toepassing is of dat er inmiddels iets veranderd is.
|
Meer informatie
Externe websites:
|
|
|
Normen.
|
|
|
Europese Normen (NL, pdf).
|
|
|
NEM 311.1 Lage flenzen (NL, pdf).
|
|
|
Informatie over normen.
|
|
|
(The National Model Railroad Association) Standaarden.
|
Documentatie:
|
|
|
Standard Scales (pdf).
|
|
|
Fine en Proto Scales (pdf).
|
|
|
Laatste wijziging: 10 mrt 2025 11:15 (CET)
|
|
