Onder redactie van: BeneluxSpoor.net / Auteur: Wim Hoekema
Lasercut-karton
De trend van lasercut-karton-bouwkits zal zich steeds verder doorzetten. In tegenstelling tot kunststof gebouwen heeft een fabrikant voor lasercut (lasergesneden) onderdelen geen dure spuitgietmallen en -machines nodig en hoeven er niet honderden bouwkits te worden verkocht om de kosten van mallen er weer uit te krijgen. Vooral in Duitsland hebben de modelbaanbouwers het karton herontdekt als materiaal voor gebouwen en details.
De kwaliteit is beter dan van de simpele Pola Quick-bouwsetjes van een halve eeuw geleden. Tegenwoordig maakt men gebruik van lasersnijders die het basismateriaal (karton voor de grafische industrie) met een extreme precisie kunnen snijden. Relatief kleine oplagen zijn mogelijk en door karton te gebruiken dat al de goede basiskleur van het model heeft, bespaart het de modelbouwer schilderwerk.
Een toonaangevende producent was Huppertz Modell Bau (HMB). Naast eigen producties (zoals de cokesfabriek Hansa), werkte HMB veel in opdracht van de grote merken. Zo werd voor Lenz (goederenloods in schaal 0), Roco (het in Neurenberg aangekondigde kolenmijncomplex Zollern Dortmund) en Märklin (de Märklinfabriek in schaal H0) geproduceerd.
Naast genoemde merken betrok ook Noch lasergesneden bouwsets van HMB, spoorbruggen naar Duits voorbeeld. In deze bijdrage wordt de bouw van een dergelijke brug beschreven.
Update
Huppertz Modell Bau is gestopt in 2016.
Benodigd gereedschap:
- kleine schaar
- set hobbymesjes
- houtlijm
- spateltje
- bakje of dekseltje waar een kwakje houtlijm in kan (bijv. het dekseltje van een fotorolletje)
- snijmat op stevige ondergrond.
|
| Afbeelding: 01
|
| Zo komt het in huis: een lichtgewicht verpakking, met daarop een lekkermakende foto van het eindresultaat
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
De verpakking bevat een aantal kartondelen, looppaden uit gelaserd hout en twee landhoofden uit hardschuim. De inhoud wordt gecompleteerd door een duidelijke handleiding.
|
| Afbeelding: 02
|
| De inhoud van de verpakking
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
Bestudeer de handleiding en controleer de onderdelen voor de start. De bouw neemt ongeveer 2,5 uur in beslag.
Als eerste worden de dwarsverbanden opgezet. Spaarzaam gebruik van houtlijm is mogelijk door een spateltje te gebruiken. Het eerste verband staat; voor het verticaal uitrichten is een blokje handig.
|
| Afbeelding: 03
|
| De onderdelen gesorteerd
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
De dwarsverbanden zitten met minieme bevestigingsstukjes in het raamwerk. Voorzichtig lossnijden (liefst langs een lineaal) en vastlijmen op de daartoe bestemde plaats. Een uitsteeksel valt in een gleuf van het andere onderdeel.
| LET OP |
Zeer belangrijk: draag beschermende handschoenen bij het snijden(!)
|
|
| Afbeelding: 04
|
| Losmaken van de onderdelen
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
In een fotodekseltje (het dekseltje van een fotorolletje) o.i.d. wordt wat houtlijm gespoten. Met de spatel (bijv. een oude pincet) wordt hier steeds een beetje uitgehaald om op de verbindingen te strijken.
|
| Afbeelding: 05
|
| Lijm doseren in het dekseltje
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
|
| Afbeelding: 06
|
| Aanbrengen van de lijm
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
Zo worden alle dwarsverbanden op hun plek gelijmd.
|
| Afbeelding: 07
|
| Dwarsverbanden lijmen
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
De lijm wordt spaarzaam op de te verbinden delen en de koppelstukjes opgebracht. UHU Hart of andere lijm is ook te gebruiken, maar houtlijm heeft als voordeel dat het goed in het karton trekt en dat het kleurloos opdroogt.
|
| Afbeelding: 08
|
| Het volgende dwarsverband, gereed voor plaatsing
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
De laser snijdt de delen strak uit.
|
| Afbeelding: 09
|
| Een dwarsverband
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
|
| Afbeelding: 10
|
| De onderzijde van het "wegdek" is nu aan de beurt om te worden geplaatst
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
|
| Afbeelding: 11
|
| Het werkstuk wordt omgekeerd en het "wegdek" wordt geplaatst en stevig aangedrukt
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
Wanneer deze ruwbouwfase klaar is, even controleren hoe een dergelijke brug tussen de landhoofden past. De vaalgroene kleur van het vakwerk imiteert de kleur van bruggen, waarop groene zinkverf is aangebracht.
|
| Afbeelding: 12
|
| Voor proef de brug op een landhoof geplaatst
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
|
| Afbeelding: 13
|
| Vervolgens het vakwerk voor de beide zijkanten uit het raamwerk halen
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
|
| Afbeelding: 14
|
| Ook hier weer stevig aandrukken en goed in de handleiding kijken of de klinknagelrijen aan de binnen- of buitenzijde moeten komen
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
|
| Afbeelding: 15
|
| De verbindingsgroeven krijgen vanaf de bovenkant nog een extra kwakje houtlijm.
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
|
| Afbeelding: 16
|
| Omwille van de stevigheid worden de randen nog even afgekit met houtlijm; rechtstreeks uit het flesje deze keer
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
De buitenzijde van het aangebrachte vakwerk wordt nu van houtlijm voorzien, omdat daar een deel tegenaan komt met de klinknagels aan de buitenzijde. Let op dat er geen lijm op de dwarsbalken komt.
|
| Afbeelding: 17
|
| Buitenzijde van het vakwerk wordt van houtlijm voorzien
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
De kanten met de klinknagels worden bevestigd. De klinknagels worden in de lasertechniek overigens gevormd door het materiaal om de klinknagels op een paar tienden van millimeters weg te laseren, waardoor de puntjes blijven staan.
De buitenzijde van het aangebrachte vakwerk wordt nu van houtlijm voorzien, omdat daar een deel tegenaan komt met de klinknagels aan de buitenzijde. Let op dat de dwarsbalken niet van lijm worden voorzien.
|
| Afbeelding: 18
|
| De kanten met de klinknagels op hun plaats aanbrengen
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
|
| Afbeelding: 19
|
| Het brugdek wordt geplaatst. In het midden komt straks het spoor, aan weerszijden de onderhoudslooppaden
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
|
| Afbeelding: 20
|
| Om het brugdek te bevestigen wordt ook weer spaarzaam houtlijm aan de onderzijde opgebracht
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
|
| Afbeelding: 21
|
| Vervolgens alles even flink aandrukken, waardoor de hechting van de lijm optimaal is
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
|
| Afbeelding: 22
|
| Als volgende stap worden de looppaden geplaatst. Kleine plankjes, die gelukkig niet stuk-voor-stuk, maar als strip worden opgelijmd
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
|
| Afbeelding: 23
|
| De staanders van de leuningen zijn met weinig (snij-)kracht uit hun raamwerk te lossen
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
|
| Afbeelding: 24
|
| Weinig druk uitoefenen dus. Er in totaal twee extra staanders in het raamwerk opgenomen
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
|
| Afbeelding: 25
|
| De staanders worden op de brug gelijmd
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
Let er op dat ze recht komen te staan. Eventueel is er later nog wel wat bij te buigen, maar het kan net zo goed meteen recht geplaatst worden.
|
| Afbeelding: 26
|
| De leuning wordt aan de staanders bevestigd
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
|
| Afbeelding: 27
|
| Het begint er waarachtig al wat op te lijken
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
|
| Afbeelding: 28
|
| Raamwerk H uit de handleiding blijkt niet in de doos te zitten
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
Geen nood, Noch even mailen en het werd nageleverd. Gelukkig zijn het de klinknagelplaten die als laatste worden gelijmd.
|
| Afbeelding: 29
|
| De klinknagelplaten die de driehoeksverbindingen vormen (onderdeel I) zijn wel aanwezig en dus plakken we dan eerst die maar op de brug
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
|
| Afbeelding: 30
|
| Drie dotjes lijm en de verbindingsplaten zitten op hun plek
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
Zo ziet het er dan uit. Helaas bevat de set geen wielgeleiders (ontsporingsgeleiders) en afdekplaten voor het brugdek. Met profielen uit polystyreen of messing en "Riffelblech" van Brawa is hier nog wat leuks van maken. Dan is de brug gereed. Opvallend is de sterkte van de constructie: bij een zware loc is er geen enkele doorbuiging. Op de modelbaan zal de brug in de "Nebenbahn" worden geplaatst en een rustiek riviertje en -weggetje overspannen. Dan nog een waasje verf spuiten (stof en roest) en de brug kan doen wat "hij" moet doen: afstand overbruggen.
|
| Afbeelding: 31
|
| Het eindresultaat: een prachtige spoorbrug
|
| Foto gemaakt door: Wim Hoekema
|
Hopelijk is met deze reportage aangetoond dat de kartonkits eenvoudig te bouwen en te bewerken zijn. Zoals in de inleiding gezegd, komen er in Neurenberg weer vele scenery-sets, waarbij karton het basismateriaal is.
| LET OP |
Vergeet niet om de gebruiksaanwijzingen en waarschuwingen van de fabrikanten te lezen en ze ALTIJD op te volgen.
Dat voorkomt veel ongevallen, schade en droefenis.
|
Meer informatie
Encyclopedie:
|
|
|
De bouw van een spoorkraan
|
|
|
|
|
|
|
Gerelateerde termen: Marklin, Maerklin, Mærklin
|
|
Laatste wijziging: 10 jan 2025 11:17 (CET)
|
